یادداشت
موزه‌ها و اپیدمی کرونا
سیداحمد محیط طباطبایی- رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران
بحران بیماری کرونا که بخش‌های وسیعی از سطح کشور را در برگرفته است موجب شد که برای حفظ سلامتی مردم و شهروندان رفتارها و اقدامات ویژه اندیشیده شود. مدارس و فضاهای تجمعی مردم بهتر است در این شرایط تعطیل شوند. موزه‌ها و فضاهای تاریخی نیز تعطیل شوند. چون وقتی شرایط مناسب برای حفظ بهداشت عمومی در این مکان‌ها موجود نیست راهی جز تعطیلی آنها وجود ندارد. نکته حائز اهمیت آن است که دولت باید از تجربه اپیدمی کنونی استفاده کند و امکانات بهداشتی و تجهیزات حفظ سلامتی مردم را در موزه‌ها و مراکز تاریخی ایجاد کند تا با استفاده از تجربه فعلی بتوان موزه‌ها و فضاهای تاریخی را به روی مردم بازگشایی کنند.
امروزه بسیاری از موزه‌ها از سیستم مجازی برای ارائه خود استفاده می‌کنند و نمایشگاه‌ها و بازدیدها به‌صورت آنلاین از درون خانه‌ها قابل مشاهده و انجام است. بنابراین تجهیز موزه‌ها به سیستم آنلاین و بازدید مجازی نیز از دیگر موضوعاتی است که باید به آنها توجه داشت. اپیدمی نیز در کنار بحران‌هایی مثل زلزله و سیل و بلایای طبیعی که بارها در مورد آنها سخن گفته شده نوعی بحران است که شاید تاکنون نسبت به آن در حوزه میراث‌فرهنگی و موزه‌ها فکر نشده و پاسخ‌های کامل گرفته نشده است. با این حال تکنولوژی قادر است این امکان را به موزه‌ها بدهد که بازدید از آنها به‌صورت مجازی انجام شود.
ایران با بحران‌های متعدد و اپیدمی‌های گوناگون در طول تاریخ مواجه بوده است. آنفلوآنزا، وبا، طاعون، تیفوس، آنفلوآنزای جنگ‌های جهانی اول و دوم و حالا اپیدمی کرونا مهم‌ترین بحران‌های اپیدمی در طول تاریخ بوده است و می‌توان بعدها تمامی اسناد و مدارک مرتبط با فراگیری اپیدمی‌ها در ایران را که اسناد آن در موزه‌ها و کتابخانه ملی و آستان قدس رضوی موجود است به نمایش گذاشت تا حافظه عمومی با یادآوری اشتباهات و موفقیت‌ها بتواند درک کند که پدرانمان چگونه اپیدمی‌ها را در طول تاریخ از سر گذرانده‌اند.
موزه‌ها اما می‌توانند با به تصویر درآوردن آنچه در اپیدمی‌های گوناگون بر سر کشور رفته است، علاوه بر احیای اخلاق اجتماعی مردم در مقابله با بحران‌های مختلف و تلاش برای رفع و غلبه بر مشکلات نقش مهمی ایفا کنند.
در چنین شرایطی می‌توان با استفاده از نزدیک بودن رویدادهای نوروز و جشن‌های ملی و تطابق چنین رویدادهایی با وضعیت و شرایط موجود کشور که وحشت از اپیدمی فراگیر شده است امید و تجدید حیات را در مردم زنده کرد تا روحیه مردم تقویت و عبور از بحران کنونی اپیدمی کرونا با وفاق و همبستگی ملی آسان‌تر شود.
