پوسیدگی دندان اپیدمی پنهان

بهداشت دهان و دندان به‌عنوان یک بخش حیاتی از سلامت و رفاه کلی مطرح است اما اغلب در بحث‌ بهداشت عمومی نادیده گرفته می‌شود. این در حالی است که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامت ازجمله پوسیدگی دندان (حفره‌ها)، بیماری پریودنتال (بیماری لثه) و حتی بیماری‌های سیستمیک مانند بیماری قلبی و دیابت شود. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیماری‌های دهان و دندان تقریباً 3.5میلیارد نفر را در سراسر جهان تحت‌تأثیر داده است. تقریباً 2میلیارد نفر از مردم جهان هم از پوسیدگی دندان‌های دائمی رنج می‌برند و 520میلیون کودک هم در دندان‌های اصلی خود پوسیدگی دندان دارند. حدود 10تا 15درصد از بزرگسالان جهان هم از بیماری‌های پریودنتال شدید رنج می‌برند که می‌تواند منجر به از دست‌دادن دندان و تأثیر بر سلامت کلی آنها شود.

وضعیت دندان ایرانی‌ها
در ایران، آخرین پژوهش در حوزه میزان پوسیدگی دندان‌ها، مربوط به سال 95است. براساس این مطالعه اعلام شد که شاخص پوسیدگی دندان ایرانی‌ها (شامل میزان دندان‌های پوسیده، ترمیم‌شده و ازدست‌رفته) ۱.۸۴ است و طبق میانگین جهانی در حد متوسط قرار دارد. اما سال گذشته علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام کرد، پوسیدگی دندان، یکی از معضلات جدی در ایران است و هر ایرانی حداقل ۶ دندان پوسیده دارد. افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله هم ۱۲ تا ۱۳ دندان ازدست‌رفته دارند. در گروه سنی بالای ۶۵ سال نیز بیش از ۵۵ درصد افراد اصلا دندان ندارند! اما به‌طور کلی ایران در شاخص سلامت دهان و دندان جزو کشورهای میانه است.

بیماری‌های دندان و دهان
پوسیدگی دندان، بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین بیماری غیرواگیر بین بیماری‌ها در کل دنیاست و نمی‌توان آن را فقط یک عارضه یا درد درنظر گرفت بلکه راهی برای بروز انواع بیماری‌ها به شمار می‌رود. اما به‌طور کلی مشکلات سلامت دهان و دندان آسیب‌های متعددی برای افراد دارد. اول منجر به بروز مشکلاتی در خوردن، صحبت‌کردن و معاشرت فرد می‌شود و به‌طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی‌ اثر می‌گذارد. دوم بی‌توجهی به بهداشت دهان و دندان می‌تواند منجر به حفره‌هایی شود که درصورت ‌درمان‌نشدن در نهایت به کشیدن دندان و سایر درمان‌های پرهزینه دندانپزشکی ختم می‌شود. سوم از دست‌دادن دندان‌ها باعث بروز مشکلاتی در جویدن و بلع غذا می‌شود و مشکلات گوارشی را به‌وجود می‌آورد. بروز بیماری لثه هم می‌تواند باعث التهاب، عفونت و از دست‌دادن دندان شود و همچنین بیماری‌های دهان و دندان با بیماری‌های قلبی عروقی و عفونت‌های تنفسی ارتباط دارد. مطالعات هم نشان داده که افراد مبتلا به بیماری لثه 2برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند و بهداشت ضعیف دهان و دندان کنترل دیابت را سخت‌تر می‌کند.

تأثیر اقتصادی
بار اقتصادی بیماری‌های دهان و دندان بسیار زیاد است. تنها در ایالات متحده، هزینه‌های مراقبت از دندان بیش از 124میلیارد دلار اعلام می‌شود. هزینه‌های درمان دندان در ایران به‌طور کلی کمتر از بسیاری از کشورهای غربی ازجمله ایالات متحده است اما با توجه به وضعیت اقتصادی ایرانی‌ها این هزینه‌ها حتی در درمان‌های ساده و اولیه هم بالاست. یک معاینه ماهانه برای هر فرد چیزی حدود 500تا یک میلیون تومان آب می‌خورد و جرم‌گیری دندان به‌طور متوسط بیش از 2 تا 3میلیون است. پرکردن دندان‌ها هم بسته به مواد مورد استفاده از همین مبالغ شروع می‌شود.

حقایقی در باره سلامت دهان و دندان
آمارهای ارائه‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی درباره آسیب‌های مرتبط با دهان و دندان نکات عجیبی دارد.
  ۶۰ تا ۹۰ درصد کودکان مدرسه‌ای در جهان حداقل یک حفره دندانی دارند.
 ۱۰۰ درصد بزرگسالان حداقل یک حفره دندانی دارند.
  ۱۵ تا ۲۰ درصد از بزرگسالان ۳۵ تا ۴۴ ساله بیماری شدید لثه دارند.
  ۳۰ درصد از افراد ۶۵ تا ۷۴ ساله در سراسر جهان هیچ دندان طبیعی ندارند.
  در بیشتر کشورها، از هر 100هزار نفر بین یک تا ۱۰ مورد سرطان دهان وجود دارد.
  بار بیماری‌های دهان در گروه‌های جمعیتی فقیر یا محروم بسیار بیشتر است.