دیپلماسی تبادل
آزادی همزمان برخی زندانیان ایران و استرالیا از مذاکرات پشت پرده دو کشور برای تبادل زندانیان حکایت دارد
اسماعیل سلطنت‌پور _ خبر‌نگار
انتشار خبر آزادی همزمان برخی زندانیان ایران و استرالیا گمانه‌ها درباره مذاکرات پنهانی برای تبادل آنان را افزایش داده؛ هرچند مقامات رسمی در این‌باره اظهارنظری نکرده‌اند.
روز گذشته ماریس پاین، وزیر امور خارجه استرالیا اعلام کرد که ایران زوج استرالیایی را که چند‌ماه پیش در ایران بازداشت شده بودند، رفع اتهام و آزاد کرده است.
وزیر خارجه استرالیا 10روز قبل در نیویورک با محمد‌جواد ظریف، همتای ایرانی خود دیدار کرده بود.
رسانه‌ها گفته بودند که مارک فیرکین اهل استرالیا و جولی کینگ که انگلیسی- استرالیایی است، به اتهام به پرواز درآوردن یک پهپاد بدون مجوز در حوالی جاجرود بازداشت شده بودند.
همزمان اعلام شد رضا دهباشی، دانشجوی مقطع دکتری در دانشگاه کوئینزلند استرالیا که ۱۳ماه پیش به اتهام واهی تلاش برای کمک به سیستم دفاعی ایران بازداشت شده بود، سرانجام با پیگیری دستگاه سیاست خارجی آزاد و از طریق فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به کشور بازگشته است.
دهباشی از نخبگان علمی کشور است که شهریورماه سال گذشته از سوی سیستم قضایی استرالیا به اتهام تلاش برای ارسال تجهیزات نظامی آمریکایی به ایران بازداشت شده بود. این نخبه علمی کشورمان در هنگام بازداشت مشغول تحقیق در مورد ساخت یک دستگاه تشخیص سرطان پوست بود.
دستگاه قضایی استرالیا قصد داشت دهباشی را به آمریکا تحویل دهد.
ایران و استرالیا هم‌اکنون روابط نه‌چندان گرمی دارند البته پیوستن استرالیا به ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج‌فارس که چندان هم با استقبال جهانیان روبه‌رو نشد، شاید باعث سرد‌تر‌شدن روابط 2کشور شود.
از سوی دیگر، هفته گذشته هم خبر آزادی نگار قدس‌کنی، شهروند ایرانی که به اتهامی مشابه در استرالیا بازداشت و به آمریکا مسترد شد، خبر‌ساز شده بود و آزادی این شهروند ایرانی همزمان با برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل بود.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران چهارم مهر پیش از بازگشت به کشور به خبرنگاران گفته بود «ما به‌دفعات با مقامات آمریکایی در گذشته برای آزادی زندانیان در دو طرف صحبت کردیم... در دولت آقای ترامپ نیز یکی دو بار این بحث شروع شد که درباره آزادی زندانی‌ها مذاکره کنیم... ما یک زندانی دو‌تابعیتی لبنانی- آمریکایی را آزاد کردیم، اما آنها به جای اقدام متقابل فقط تشکر کردند. ایران همیشه آماده مذاکره برای مبادله زندانیان است و هم‌اکنون توپ در زمین آمریکا‌ست.»
اشاره روحانی به آزادی نزار زکا، تبعه لبنان است که 3ماه قبل آزاد شد اما مشخص نیست آمریکا قرار بوده در ازای آزادی او چه تعهدی را عملی می‌کرده است.
این در حالی است که پیش از این گفته شده بود نزار زکا براساس درخواست سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان آزاد شده است.
محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه اردیبهشت امسال در سفر به نیویورک پیشنهاد تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا را مطرح کرده و به‌نظر می‌رسد پیشنهادی نیز در این زمینه وجود دارد، اما طرف آمریکایی از ورود به پرونده خودداری کرده است.
ظریف چهارم اردیبهشت گفته بود: «در آمریکا و در اروپا ایرانیانی هستند که در زندانند چون آمریکا به آنها اتهام نقض تحریم‌ها را زده است. اتهام آنها ارسال تجهیزات هواپیمای مسافربری و نه جت بوده است. ما مترجم داریم که در استرالیا در زندان است و در زندان بچه‌دار شده است.»
او سپس این را هم گفت: «بیایید آنها را مبادله کنیم. من آماده انجام این کار هستم و اختیار این کار را هم دارم.»
گفته می‌شود حدود 20ایرانی به دلایل مختلف ازجمله نقض قوانین تحریم ایران یا تجارت کالا‌های دو‌منظوره در زندان‌های آمریکا به‌سرمی‌برند.
ایران و آمریکا پیش‌تر در جریان مذاکرات برجام توافقی برای تبادل تعدادی زندانی داشتند که عمان محور آن توافق بود و براساس آن 4زندانی آمریکایی آزاد شدند.
3 آمریکایی دیگر به اسامی سارا شورد، جاش فتال و شین باوئر روز ۸ مرداد ۱۳۸۸ در کوه‌های مرزی ایران و کردستان عراق توسط نیروهای سپاه پاسداران دستگیر شدند. آنها به اتهام ورود غیرقانونی به ایران و نیز «جاسوسی» به ۸سال زندان محکوم شدند. هر سه آنها این اتهامات را رد کردند و ا‌ظهار داشتند که به شکل اتفاقی و بی‌آنکه متوجه باشند، وارد خاک ایران شده‌اند تا اینکه با وساطت عمان با وثیقه از زندان آزاد شدند.
در روزهای جاری اخباری مبنی بر مذاکرات ایران و انگلیس برای توافق بر سر آزادی یک تبعه انگلیسی درصورت پرداخت بدهی دولت انگلیس به ایران به گوش می‌رسد، ایران از پیش از انقلاب پیش‌پرداختی برای خرید تعدادی تانک چیفتن به انگلیس داده بود اما انگلیس پس از 40سال هنوز به تعهد خود عمل نکرده و مطالبات ایران را پرداخت نکرده است.