معاملات بازار متشکل ارزی بر اساس اسکناس است

آوین آزادی/روزنامه‌نگار


بیش از 7‌ماه از تصویب «بازار متشکل ارزی» در هزار و دویست و شصت‌و‌چهارمین جلسه شورای پول و اعتبار می‌گذرد؛ شبکه‌ای که بنای کار آن، در مرحله اول فقط اسکناس و وجه نقد است و فعلا قرار نیست پای حواله‌ها به آن باز شود. محمود شکسته‌بند،مدیرعامل بازار متشکل ارزی به برخی از سوالات در این زمینه پاسخ داده است.

آقای شکسته بند! تاکنون چند بانک و صرافی به بازار متشکل ارزی پیوسته‌اند؟ آیا همه متقاضیان آموزش دیده‌اند؟ 

تا امروز بیش از 60صراف به این بازار پیوسته‌اند. آموزش‌ها در این حوزه ادامه دارد و احتمالا به‌زودی تعداد قابل توجهی صرافی و بانک وارد سامانه شوند. صرافی‌ها در حال پیوستن به این بازار هستند و تنها باید نسبت به تشکیل پرونده‌هایشان اقدام کنند.

چه مانعی بر سر راه‌اندازی این بازار وجود دارد؟ برخی می‌گویند بستر راه‌اندازی آن هنوز فراهم نیست و صرفا درباره آن پروپاگاندای رسانه‌ای می‌شود.

این گزاره صحت ندارد. مانع خاصی بر سر راه ما وجود ندارد. بانک مرکزی تصمیم‌گیرنده نهایی است و شاید منتظر مناسبت خاصی برای رونمایی بازار متشکل ارزی باشد.

مکانیسم قیمت‌گذاری در این بازار چگونه است؟ 

مکانیسم نرخ‌گذاری قطعا از عرضه و تقاضا پیروی می‌کند و هیچ عامل دیگری در نرخ‌گذاری مؤثر نخواهد بود.

تکلیف سامانه نیما چه می‌شود؟ آیا واردکنندگان و صادرکنندگان همچنان باید در سامانه نیما حضور داشته باشند؟ 
فعلا بله. سامانه نیما قرار نیست از بین برود. حتی اگر بازار متشکل ارزی راه بیفتد، واردکنندگان همچنان از طریق نیما فعلا ارز را تامین می‌کنند. صادرکنندگان هم اگر حواله داشته باشند از طریق نیما به فروش می‌رسانند اما کسی که کارش بر مبنای اسکناس است، ارز خود را در بازار متشکل ارزی خرید و فروش می‌کند که در این میان صرافی‌ها نقش کارگزار را بازی می‌کنند. در این بازار همه‌‌چیز براساس اسکناس پیش می‌رود.


پاسخ به سوالات کلیدی درباره بازار متشکل ارزی
همشهری درنگ سعی کرده است تا پاسخ چند سوال کلیدی درباره بازار متشکل ارزی را پیدا کند که در ادامه می‌خوانید.

بازار متشکل ارزی چرا تشکیل شد؟ 
هدف اصلی ساماندهی ارز موجود در کشور و ایحاد شفافیت در بازار است. در بازار متشکل ارزی، ارزها به‌صورت نقد مطابق مقررات این شبکه در بستر الکترونیکی مورد معامله قرار خواهند گرفت. دست‌اندرکاران این بازار بر این باورند که هم‌اکنون بسیاری از نرخ‌های ارائه شده برای ارز، غیرواقعی و مبتنی بر داد و ستدهایی است که هرگز انجام نشده و بازار متشکل ارزی، نرخ را براساس معاملات واقعی مشخص می‌کند، به‌طوری که تعداد و قیمت ارز مبادله شده به‌صورت رسمی ثبت می‌شود. آنها پیاده‌سازی‌ این سازوکار را روشی مناسب برای کشف قیمت ارز دانسته و معتقدند نرخ موزون متوسط کشف شده در این بازار، عددی است که مبنای معاملات قرار می‌گیرد و حداکثر نوسان درنظر گرفته شده برای آن نیز ۳ درصد است. شکسته‌بند -مدیرعامل این بازار- گفته است که اکنون میان خریداران و فروشندگان ارز برای دریافت مبلغ مورد معامله نگرانی وجود دارد، اما بازار متشکل ارزی این دغدغه را برطرف و به نیابت از طرفین معامله، پول را به‌حساب آنها واریز می‌کند.


بازیگران بازار متشکل ارزی چه کسانی هستند؟ 
کانون صرافان، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس بازیگران اصلی این صحنه هستند که با نظارت بانک مرکزی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد و این بانک با رصد فعالیت‌ها درصورت لزوم برای ایجاد تعادل در بازار دخالت می‌کند. نظارتی که همتی تأکید دارد به‌صورت سیستماتیک و غیرمستقیم خواهد بود.


نرخ‌گذاری در بازار متشکل ارزی چگونه خواهد بود ؟ 
بنای کار، حداقل روی کاغذ، براساس عرضه و تقاضاست. نرخ‌گذاری در این بازار به این صورت انجام می‌شود که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایین‌ترین قیمت به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین قیمت به پایین‌ترین مرتب می‌کند. سپس مظنه‌ها توسط سیستم به یکدیگر مرتبط و با نخستین معامله، قیمت ابتدای روز کشف خواهد شد. سازوکار بازار متشکل ارزی، شبیه بورس است.


 بازار متشکل ارزی چگونه با کمبود اسکناس در شرایط کنونی اقتصاد کشور کار خود را آغاز خواهد کرد؟ 
متولیان این بازار کمبود اسکناس را تا حدودی نفی می‌کنند. آنها بر این باورند که نگرانی برای کمبود اسکناس عرضه شده در این بازار وجود ندارد، زیرا بعد از آزاد شدن ورود ارز به کشور، عرضه اسکناس در کشور زیاد شده است و برای اثبات این موضوع، اضافه آوردن اسکناس در صرافی‌ها را گواه گرفته‌اند.

649هزار میلیارد تومان
مجموع یارانه ارزی پرداختی به کالاهای اساسی و نیمایی نسبت به ارز آزاد

4هزار

پرونده تخلفات ارزی تا پایان سال97 در سازمان تعزیرات حکومتی به ثبت رسیده است

39/9هزار میلیارد تومان

یارانه کالاهای اساسی با پرداخت ارز دولتی طی یک سال

309نفر

سنگین در زمینه تخلفات ارزی در دادگاه‌های تهران محکوم شدند

4میلیارددلار

میزان ارز حاصل از صادرات بوده که هرگز به کشور بازنگشته است و هیچ نشانی از 150نفر صادرکننده این کالاها موجود نیست

1میلیون یورو

میزان ارز دولتی که توسط 20شرکت دریافت شده اما در ازای آن هیچ کالایی وارد نشده و سرنوشت این پول مشخص نیست


180هزار تومان

سهم ماهانه هر ایرانی از یارانه نقدی با حذف ارز 4200تومانی خواهد بود