گزارش
فرشته‌های جاده
پنجمین دوره جایزه فرشته برگزیدگان خود را شناخت
مهرداد طبرسی/روزنامه‌نگار
اختتامیه پنجمین دوره جایزه «فرشته عصر»، جمعه سی‌و‌یکم خرداد در باغ نگارستان برگزار شد. احمد مسجدجامعی، سیدمحمد بهشتی، محمد محیط طباطبایی، احمد پوری، ترانه یلدا و سعید صادقی ازجمله حاضران در مراسم بودند. پنجمین دوره جایزه فرشته در دو بخش داستان کوتاه و عکس برگزار شد. «جاده» موضوع محوری داستان‌ها و عکس‌های پنجمین دوره جایزه فرشته بود.
برگزیدگانی از سراسر ایران
به گزارش همشهری، محمدعلی دستمالی، الهام روانگرد، اردوان نیک‌نیا، محمدحسین گلستانی، هما جاسمی، دلبر یزدان‌پناه، مرتضی فرجی شیرین‌ورچه، محمدسعید احمدزاده، ابوالقاسم نجاری به‌ترتیب به‌عنوان رتبه‌های اول تا دهم جایزه در بخش داستان کوتاه برگزیده شدند.
کاوه فولادی‌نسب، آرش صادق‌بیگی، حسن محمودی، علی خدایی، ناهید طباطبایی و شیوا ارسطویی در دو مرحله عهده‌دار داوری جایزه بودند.
همچنین امین رحمانی، محسن کابلی، مرتضی امین‌الرعایی، هادی دهقان‌پور، امید آرمات، صبا شامبیاتی، پژمان طاهرخانی، امیرمحمد امیری، مجید خالقی مقدم و محمد مهیمنی رتبه‌های اول تا دهم بخش عکس را از آن خود کردند. شادی قدیریان، رعنا جوادی و آرش خاموشی داوران بخش عکس پنجمین جایزه فرشته بودند.
به گفته پژمان موسوی، دبیر جایزه فرشته، «امسال در این دوره از «جایزه فرشته» با جوانانی رو‌به‌رو شدیم که توانسته بودند با کمترین امکانات آثار بسیار مهمی را خلق کنند. بسیاری از آثار برگزیده از میان شرکت‌کنندگان شهرستان‌های مختلف بود. جوانانی که نه به کارگاه‌های داستان‌نویسی دسترسی داشتند و نه به کلاس‌های عکاسی، اما با وجود این، توانسته بودند آثار بسیار جدی خلق کنند.»
در این دوره در بخش داستان کوتاه 459نفر و در بخش عکس 197نفر (در مجموع 591عکس) آثار خود را به دبیرخانه ارسال کردند که هیأت انتخاب در بخش داستان کوتاه 32اثر را برای مرحله نهایی انتخاب کردند و در بخش عکس 33نفر به مرحله داوری و حضور در نمایشگاه انتخاب شدند.
از ملی‌گرایی تا مرگ‌اندیشی
جواد مجابی، سخنران اصلی پنجمین دوره جایزه فرشته بود. مجابی در سخنانش به تحلیل جریان‌های داستان‌نویسی معاصر پرداخت. «دو جریان متفاوت در 100سال ادبیات مدرن ایران وجود دارد. جریان نخست 60سال پاییده و هنوز هم ادامه دارد و جریان دوم تجربه‌های 40ساله‌اش را از سر می‌گذراند. شروع جنبش هنر و ادبیات جدید ایران بی‌ارتباط با جنبش هنر و ادبیات مدرن جهان خاصه تحولات فرهنگی قرن بیستم نبوده است. جنبش ملی‌گرایی که بین دو جنگ جهانی اتفاق افتاد در ایران دو جنبه کاملاً متفاوت را تجربه کرد. از یک سو روشنفکران و نویسندگان ایرانی برای تثبیت هویت تاریخی‌شان کوشیدند به ریشه‌های تمدن و فرهنگ پیشین خود آگاهی یابند که از طریق بازخوانی اسناد فرهنگی به جا مانده میسر شد. از سوی دیگر برای هم‌ترازی با جهان مدرن و معاصر به تحولات فرهنگی و اجتماعی تمدن‌های پیش روی غربی توجه داشتند. نویسندگان ایرانی به رهبری جمالزاده و هدایت داستان رمان مدرن را با الگوهای جهانی رشد دادند. چند نسل از آنها در آثارشان به موضوع محوری قانون، عدالت و شرایط شهرنشینی حساس بودند.»
او در بخش دیگری از سخنانش به تحلیل ادبیات داستانی پس از انقلاب پرداخت: «نسل بعدی نویسندگان که از 1360خورشیدی تاکنون فعالیت می‌کنند، از دهه 70به بعد به‌دلیل سهولت ارتباطات جهانی و انفجار اطلاعات تکیه اصلی خود را از گنجینه میراث فرهنگی خود برداشتند و بیشتر به میراث جهانی انسان توجه کردند. روند جهانی شدن و یکسان‌سازی که در فرهنگ آسان‌تر و سریع‌تر اتفاق می‌افتد سیمای نویسندگان دهه 60به بعد را تا حدی رنگ جهان شهری داده است. در واقع فرهنگ خلاف جهت سیاست حرکت می‌کند و روند درون پیچ سیاست و اقتصاد در آثار ادبی راهی به بیرون از خود باز کرده‌اند. طبعاً چنین تقسیم‌بندی‌های کلی‌نگر ادبی بیشتر برای تشخیص تفاوت‌های عمده است چون در عرصه علوم انسانی و فرهنگ حکم قطعی کردن روا نیست. مضامین عمده ادبیات نسل‌های بعدی در این 40سال اخیر چند مشخصه اصلی دارد؛ نخست مرگ‌اندیشی و غنیمت شمردن مجال اندک زندگی است. در ادبیات 40ساله اخیر که به‌علت انقلاب و جنگ تحمیلی، مرگ‌ومیر در جامعه امری عادی و همنشین زندگی بوده، در این امر مؤثر است. مرگ در نوشته‌های جوانان، حالتی غیرعرفانی یافته است و بیشتر از یک افق بسته و سرنوشتی ناگزیر حکایت می‌کند. مورد دیگر پرهیز از ایدئولوژی و سیاست‌زدگی است که البته نقیضش را نیز درون خود می‌پروراند. به‌طور کلی می‌توان گفت؛ نسل جدید هنوز در آثارشان شکل نهایی و مطلوب ادبیات هنری را نیافته‌اند. گرایش به پی‌افکندن فرهنگی دارند که بتواند به گفت‌و‌گوی زنده و فعال با فرهنگ‌های پیش روی جهان بپردازد چون می‌خواهند بیاموزند و بیاموزانند.»
ترجمه، عکاسی و کتابفروشی
در پنجمین جایزه فرشته از صفدر تقی‌زاده مترجم پیشکسوت، به‌خاطر یک عمر ترجمه ادبیات داستانی، ساسان مؤیدی، عکاس جنگ برای دو مجموعه عکس «حلبچه» و «بمباران تهران» و ابراهیم فرازمند مدیر «کتابفروشی فرازمند» رشت برای یک عمر فعالیت فرهنگی تجلیل به عمل آمد.
در همینه زمینه :
