کتاب
کتاب‌ها در انتظار کتابخوانان
سی‌و‌دومین نمایشگاه کتاب تهران از امروز میزبان بازدیدکنندگان است
مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار
خودروهای برقی با نشان‌های نمایشگاه کتاب در ورودی‌های مصلی آماده‌اند تا بازدیدکنندگان را به درهای ورودی شبستان برسانند. خاورها و نیسان‌ها مشغول آمد و شدند، با بارهای سنگین کتاب به داخل می‌روند و خالی برمی‌گردند. بار بیشتر ماشین‌ها کتاب است و بعضی دیگر نیز قفسه و صندلی و تجهیزات اداری غرفه‌ها را به نمایشگاه می‌آورند. تابلوهای راهنما بخش‌های مختلف نمایشگاه را نشان می‌دهند. همه‌‌چیز برای آغاز سی‌و‌دومین نمایشگاه کتاب آماده می‌شود. ساعتی از آیین رسمی افتتاح نمایشگاه گذشته است؛ نمایشگاهی که از صبح چهارشنبه کار خود را آغاز می‌کند.
ماشین‌ها تا ورودی شبستان اصلی آمده‌اند. امروز تنها روزی است که ورود ماشین‌ها به مصلی مجاز است. غرفه‌داران و کارگران و مسئولان اجرایی مشغول کارند. عده‌ای کارتن‌های کتاب را خالی می‌کنند تا در غرفه‌ها بچینند، بعضی غرفه‌ها کاملا آماده است و تنها منتظرند که بازدیدکنندگان و خریداران کتاب به نمایشگاه بیایند، بعضی غرفه‌ها هم هنوز خالی است و نشانی از ناشری که برای آماده‌کردن غرفه‌ها آمده باشد، نیست. تا چشم کار می‌کند کارتن‌های سیگار است که همیشه حاملان کتاب‌ها بوده‌اند. هنوز نام ناشران بالای غرفه‌ها نصب نشده است و خبری از فهرست ناشران در ابتدای راهروها نیست. هرچند بنا بر آنچه معاون اجرایی نمایشگاه به همشهری گفته است، تا صبح چهارشنبه همه راهنماها نصب می‌شود. از گوشه و کنار صدای پیچ‌گوشتی‌ها و منگنه‌های برقی به گوش می‌رسد. ناشران خصوصی آماده‌ترند و غرفه‌های بزرگ ناشران دولتی است که اغلب خالی است و مشغول آماده‌سازی.
هیچ غرفه‌ای خالی نمی‌ماند
سید‌محمد طباطبایی حسینی، مدیر کمیته روابط عمومی نمایشگاه به همشهری می‌گوید: «پریروز غرفه‌ها را به ناشران تحویل دادیم و در این دوره از برگزاری نمایشگاه هیچ غرفه‌ای خالی نمی‌ماند. بیشتر از 200ناشر در انتظار غرفه‌های خالی هستند و اگر تا پایان امروز ناشران برای تحویل‌گرفتن غرفه‌های خود نیایند، غرفه‌ها را به ناشرانی که در فهرست انتظارند، واگذار می‌کنیم. نام ناشران و راهنماهای ورودی راهروها هم به‌زودی نصب می‌شود. معمولا تا ظهر روز اول آشفتگی‌هایی در نمایشگاه به چشم می‌خورد اما امیدواریم تا ظهر چهارشنبه همه‌‌چیز آماده باشد.»
نمی‌توانیم با برنامه‌ریزی کار کنیم
داوود موسایی، مدیر انتشارات فرهنگ معاصر در غرفه نشسته است و مراحل پایانی آماده‌سازی غرفه را نظاره می‌کند. موسایی می‌گوید: «در این مملکت همه کارهای ما در لحظه آخر اتفاق می‌افتد و جز این هم نمی‌توانیم کار کنیم. یعنی ما اصلا با برنامه‌ریزی نمی‌توانیم کار کنیم. در نتیجه باید با همین وضعیت ساخت. اینجا عده‌ای دارند مرتب می‌کنند و امیدواریم تا روز چهارشنبه همه‌‌چیز مرتب و منظم شود. اوضاع کتاب می‌دانیم که چندان جالب نیست ولی خدا را شکر.»
عابس قدسی، مدیر انتشارات سپیده‌باوران، ناشری است که از مشهد به تهران آمده است. تحفه سپیده‌باوران برای نمایشگاه کتاب امسال گزیده رباعیات بیدل به انتخاب محمدکاظم کاظمی است. قدسی نیز مشغول آماده‌کردن غرفه است. از کم‌بودن تبلیغات شهری برای نمایشگاه گله‌مند است. می‌گوید: «با توجه به اینکه امسال نمایشگاه زودتر شروع شده، خیلی از مخاطبان شاید تغییر زمان نمایشگاه را ندانند و تبلیغات شهری باید تغییر زمان را به مخاطبان یادآوری کند اما امروز خبری از تبلیغات شهری روی بیلبوردها نبود.»
از طباطبایی وضعیت تبلیغات شهری نمایشگاه را جویا می‌شویم. «فایل‌های پوسترها و تبلیغ نمایشگاه را سه‌شنبه گذشته برای شهرداری ارسال کردیم. خود شهرداری هم تبلیغ‌هایی برای نمایشگاه طراحی کرده که شنبه برای ما ارسال کردند اما هنوز هیچ‌کدام از اینها روی بیلبوردها نیامده است. البته باید به سازمان زیباسازی هم حق داد چون تا یکی دو روز پیش درگیر تبلیغ برای نیمه‌شعبان بودند.»
«همیشه کتاب» شعار ما‌ست
اما برزین ضرغامی، مدیر سازمان زیباسازی شهرداری به همشهری می‌گوید: «تلاقی چند اتفاق فرهنگی مثل نمایشگاه قرآن و نیمه شعبان سبب شد که تبلیغات نمایشگاه کتاب یکی دو روز به تعویق بیفتد اما سازمان زیباسازی برای نمایشگاه کتاب مثل هر سال برنامه ویژه خودش را تدارک دیده است. کتاب را به میان صنف‌های مختلف و در جاهای مختلف بردیم؛ از میادین میوه و تره‌بار تا ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس و از آدم‌ها در شرایط مختلف عکاسی کردیم تا بگوییم در هر شرایطی می‌شود کتاب خواند. شعار امسال ما برای نمایشگاه کتاب «همیشه کتاب» است. نصب عکس به شکل بیلبورد از دیروز آغاز شده و تا چهارشنبه فضای شهری پر از تبلیغ کتاب می‌شود تا همه مخاطبان از نمایشگاه کتاب باخبر شوند.»
با مترو به نمایشگاه بیایید
از روز سه‌شنبه خودروهای برقی به نمایشگاه آمده‌اند. سال گذشته خودروها از روز دوم تازه کار جابه‌جایی بازدیدکنندگان را شروع کردند. طباطبایی در ادامه صحبت‌هایش به همشهری می‌گوید: «امسال ون‌ها و خودروهای برقی بیشتری برای نمایشگاه گذاشته‌ایم. در ورودی شـبـستان ویلچرهایی هست تا افراد کم‌توان روی ویلچرها بنشینند و از نمایشگاه بازدید کنند. تعداد پارکینگ مدیران اجرایی نمایشگاه هم کم شده و به پارکینگ ناشران اضافه کرده‌ایم.» هرچند امسال پارکینگ‌های تازه‌ای برای بازدیدکنندگان درنظر نگرفته‌اند و اغلب بازدیدکنندگانی که با خودروهای شخصی به نمایشگاه می‌آیند، مجبور می‌شوند ساعتی را سرگردان در خیابان‌های اطراف نمایشگاه بچرخند. طباطبایی می‌گوید: «خواهش ما از بازدیدکنندگان این است که با خودروهای شخصی به نمایشگاه نیایند. تاکسی‌ها از همه میدان‌های اصلی تهران بازدیدکنندگان را به نمایشگاه می‌رسانند. به همت شهرداری تعداد قطارهای مترو هم در ایام نمایشگاه بیشتر شده است و بازدیدکنندگان می‌توانند خیلی سریع‌تر به نمایشگاه برسند.»
کارگران خسته از جابه‌جایی کارتن‌های سنگین کتاب در گوشه و کنار شبستان‌ها استراحت می‌کنند. هنوز از نیمکت‌هایی که قائم‌مقام نمایشگاه وعده داده است، خبری نیست و کارگران کنار زمین ولو شده‌اند. نیسان‌ها و خاورها همچنان می‌آیند و می‌روند. هر چه عصر نزدیک‌تر می‌شود، کارها شتاب بیشتری می‌گیرد تا همه‌‌چیز برای صبح چهارشنبه آماده شود؛ صبحی که نوید از 10روز شلوغ دیگر برای مصلای تهران می‌دهد.
عدم‌حضور رئیس‌جمهور در نمایشگاه بی‌سابقه نیست
امسال یکی از معدود سال‌هایی است که نمایشگاه بدون حضور رئیس‌جمهور کار خود را آغاز کرد. طباطبایی، مدیر روابط عمومی نمایشگاه می‌گوید: «برنامه پیش‌بینی‌نشده‌ای برای رئیس‌جمهور پیش آمده بود. البته عدم‌حضور رئیس‌جمهور در افتتاح نمایشگاه کتاب بی‌سابقه نیست. سال گذشته نیز ایشان در افتتاح نمایشگاه حاضر نشدند. در سال96 هم به‌دلیل نزدیکی به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، ستاد انتخابات وزارت کشور اجازه حضور ایشان را نداده بود، اما به‌دلیل اینکه اغلب رؤسای جمهور نمایشگاه کتاب را افتتاح کرده‌اند، اینطور جا افتاده است که رئیس‌جمهور حتما باید در افتتاح نمایشگاه کتاب و اختتامیه جایزه کتاب سال حاضر باشد.»
