خانه‌هایتان را روی گسل نسازید

ممنوعیت ساخت‌وساز در پهنه‌های گسلی یکی از دستورالعمل‌های مهم و حیاتی شهرداری تهران برای پیشگیری از خسارت‌های زیانبار زلزله در شهر است. راهکاری که قانون آن سال‌هاست تدوین شده، اما به درستی اجرا نشده است. نمونه بارز آن ساخت‌وسازهای غیراصولی و غیرمهندسی در محله یافت‌آباد و حریم بزرگراه آزادگان است. براساس نقشه‌های تهیه شده برای تعیین حریم گسل، جنوب بزرگراه آزادگان تحت‌تأثیر حریم گسل ری قرار دارد. این گسل با توجه به شاخص تراکم بر واحد سطح، در صورت فعال شدن، بیشترین میزان خسارت را در مقایسه با دیگر گسل‌ها خواهد داشت و همچنین انرژی تولید زلزله‌ای به قدرت۷ریشتر و حتی بیشتر را دارد و به همین دلیل این گسل بسیار حائز اهمیت است. تا فاصله حدود 10کیلومتر از لبه گسل را پهنه گسل می‌گویند که ساخت‌وساز در این پهنه‌ها به شدت خطرساز است.
بنابراین بهترین راهکار برای کنترل و پیشگیری از خسارت‌های ناشی از زلزله، ممنوعیت ساخت‌وساز در لبه‌های گسل و حریم آن است؛ به‌ویژه ساختمان‌هایی که از درجه اهمیت بالایی برخوردارند، مانند بیمارستان‌ها و مدارس که به هیچ عنوان نباید در این محدوده ساخته شوند و ساختمان‌های مسکونی هم باید با شرایط خاص و ضوابط مهندسی بنا شوند. برخی از این ساختمان‌های غیر‌اصولی توسط بساز و بفروش‌ها ساخته و به شهروندان ناآگاه به‌صورت قولنامه‌ای فروخته می‌شود. در این زمینه شهروندان باید هوشیار باشند و بدانند خانه‌هایی که سند مالکیت ندارند قطعاً به دلیل تأیید نشدن در سازمان نظام مهندسی موفق به دریافت پایان کار نمی‌شوند. این خانه‌ها سقف محکمی برای خانواده‌ها ندارند و باید از خرید آنها پرهیز کرد. تعیین نقشه دقیق پهنه‌های گسلی حق شهروندان است، زیرا هر شهروند حق دارد بداند خانه‌ای که خریده یا قصد خرید آن را دارد، در چه وضعیتی است و گسل‌های نزدیک آن در چه فاصله‌ای قرار دارند. بی‌شک اطلاع از این وضع، آنها را برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و محل سکونت و حتی کارشان راهنمایی می‌کند.  متأسفانه نقاطی که در گسل‌های زلزله قرار دارند و خانه‌سازی‌های غیرمجاز در آنها صورت گرفته، محل سکونت مهاجرانی است که بیشتر آنها به امید زندگی و داشتن خانه‌ای هر چند کوچک در پایتخت، به این قسمت از شهر تهران کشیده شده‌اند. به هر حال بضاعت مالی کمی دارند و ارزان بودن اراضی در این بخش از پایتخت باعث می‌شود سکونت در چنین خانه‌هایی را با وجود سست بودن و قرارگیری روی گسل زلزله به جان بخرند. یعنی بازی با جان خود و اعضای خانواده به قیمت خــانه‌دار شدن در پایتخت.