مدرسه قابلگی

 امیر حمیدی‌نوید

آموزش در مدارس به شکل مدرسه قابلگی به سال۱۲۹۸ شمسی برمی‌گردد. البته بعد از سال۱۳۰۷ شمسی، این موضوع زیرنظر وزارت معارف، قالب و چارچوب متفاوتی پیدا می‌کند.
 قبل از تاسیس مدرسه قابلگی، آموزش مامایی وجود نداشت و قابله‌های سنتی وظیفه آموزش را به روش تجربی و سنتی عهده‌دار بودند و ناگفته پیداست که بی‌اطلاعی قابله‌های خودآموخته از علم طب، باعث مرگ ومیر مادران و نوزادان می‌شد؛ و به گفته دکتر امیراعلم(رئیس مجلس حفظ‌الصحه دولتی)آمار مرگ ومیر 30تا 50درصد زایمان‌ها را شامل می‌شد. پس از مشروطیت و ورود ایران به دوران تجدد، مدرسه‌های بسیاری، تحت عنوان «متوسطه ذکور» و «اناث» و مدرسه‌های «عالی» دایر شده  و به‌دنبال نظم گرفتن مراکز تعلیم و تربیت نیروی انسانی، قوانینی برای مشاغلی مانند طبابت، دندانسازی و قابلگی که همچنان با روش سنتی کار می‌کردند وضع شد. به موجب بند اول قانون مصوب؛ «هیچ‌کس در هیچ نقطه ایران، حق اشتغال به هیچ‌یک از فنون طبابت ندارد، مگر آنکه از وزارت معارف اجازه‌نامه گرفته و به ثبت وزارت داخله رسانیده باشد». علاوه بر اطبا، همه شاغلان در دیگر شاخه‌های حرف مرتبط با پزشکی، موظف به ارائه مدارک معتبر مطابق قانون یا ملزم به امتحان شدند. طبیعی است که قابله‌ها هم مستثنی از این قانون نبودند و بدین‌ترتیب رئیس‌الوزرا، کسانی را که سال‌ها به‌کار قابلگی سنتی مشغول بودند به شرکت در امتحانات قابلگی موظف کرد. پس از برگزاری امتحان و قبولی به شرط کسب شرایط لازم، تصدیق نامه‌ای به ایشان اعطا می‌شد که بدون آن، اجازه فعالیت نداشتند.
و بعد از آنکه میرزا احمدخان نصیرالدوله- وزیر معارف- مدرسه متوسطه دختران فرانسوی، موسوم به «فرانکو پرسان» را به «دارالمعلمات» تبدیل کرد؛ مقرر شد10نفر از شاگردان مدرسه مزبور، هفته‌ای 3روز به مریضخانه نسوان رفته و مشغول تحصیل قابلگی و امراض زنان شوند  و با راه‌اندازی دارالمعلمات، مدرسه قابلگی پایه‌گذاری و تا حد قابل توجهی، ازمرگ‌ومیر مادران و نوزادان کاسته شد. محل اولیه مدرسه در خیابان شاه (نادری)، ابتدای کوچه نوبهار قرار داشت که بعد از مدتی این مدرسه به عمارت شرکت فرهنگ، واقع در تخت زمرد کوچه سهم‌الملک انتقال یافت و ریاست آن را ابوالحسن فروغی برعهده داشت  که  نزدیک  به 10سال تا 1307شمسی مدرسه را اداره کرد.