ضعف نظام توزیع؛ معضل بازار نهاده‌ها

کمبود نهاده‌های دامی از ابتدای امسال به معضل بزرگی برای تولیدکنندگان شیر، گوشت، تخم‌مرغ و خوراک دام صنعتی تبدیل شده است. با مجید موافق‌قدیری،رئیــس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان در این زمینه گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

دلیل تداوم مشکلات بازار نهاده‌ها چیست؟
با وجود اینکه در 3‌ماه اول امسال ۴۴درصد از جوی دامی، ۲۰درصد از ذرت دامی و ۵۲درصد از کنجاله‌سویای مصرفی در زنجیره تامین پروتئین توسط شرکت پشتیبانی امور دام کشور تامین شد، شاهد هستیم که تقاضا در بازار کاهش پیدا نکرده که این امر متاثر از دلایل متعددی بوده است. بخشی از این دلایل به ساختار معیوب نظام توزیع نهاده‌ها و البته سیاستگذاری‌های اشتباه در توزیع نهاده‌ها برمی‌گردد. یکی از مشکلات حاصل از سیاستگذاری‌های اشتباه در حوزه توزیع این بود که واردکننده‌های نهاده‌های دامی در بازار سنتی از منظر توزیع‌کنندگی درگیر فرایند توزیع و بازرگانی داخلی نبودند و در نتیجه، اطلاعات آنها درباره حضور در این بازار به‌شدت ضعیف بود. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که به‌دلیل نداشتن تسلط کافی بر نظام بازرگانی داخلی، فرایند لجستیک در تصمیمات بخش دولتی در توزیع نهاده‌های دامی نیز قدرتمند نبود و سرعت و کیفیت فرایند پخش به‌ویژه در برهه‌ای از زمان با مشکلات عدیده‌ای مواجه شد.
آخرین وضعیت نهاده‌ها در بازار از لحاظ قیمت و موجودی به چه صورت است؟
قیمت مصوب ذرت دامی یک‌هزار‌و 500تومان است درحالی‌که امروز در بازار سیاه بیش از 2هزار‌و 500تومان خرید‌و‌فروش می‌شود. وضعیت کنجاله سویا به‌شدت وخیم است. این کالا که نرخ مصوب آن 2هزار‌و450تومان است هم‌اکنون شرایط بسیار عجیبی در بازار دارد و با قیمت بیش از 7هزار تومان خرید‌و‌فروش می‌شود که این وضعیت، تولیدکنندگان محصولات پروتئینی همچون شیر، گوشت، مرغ  و تخم‌مرغ را با مشکلات زیادی مواجه کرده‌است. جوی دامی هم با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد و درحالی‌که نرخ مصوب آن یک‌هزار‌و500تومان تعیین شده، در بازار حدود یک‌هزار و800 تا یک‌هزار‌و900 تومان خرید‌و‌فروش می‌شود. در زمینه کنجاله سویا از ماه‌ها پیش جهت واردات ثبت سفارش انجام نشده است، در نتیجه کنجاله‌سویای خارجی در بازار موجود نیست و آنچه اکنون در بازار به فروش می‌رسد استحصال کارخانه‌های روغن‌کشی داخلی است. با این حال متأسفانه چون شیوه عرضه‌ نهاده‌ها شیوه تأثیرگذار و مناسبی نیست، نمی‌تواند عطش تقاضا را به خوبی پاسخ دهد و باعث کاهش اختلاف قیمت شود. اگر با همین سیاست پیش برویم شرایط تولید برای فعالان اقتصادی در این بخش سخت‌تر خواهد شد و امنیت غذایی کشور با چالش مواجه می‌شود.
وضعیت کشور از لحاظ تولید خوراک دام چگونه است؟
هرسال حدود 20میلیون تن انواع خوراک دام و طیور و آبزیان در کشور مصرف می‌شود که 50درصد از این میزان به روش کاملا صنعتی و استاندارد در کارخانجات تولید‌کننده خوراک دام در حال تولید است و نیمی دیگر به شیوه سنتی در واحدهای پرورش شامل مرغداری، دامداری و آبزی‌پروری تولید می‌شود. ما در زمینه تولید خوراک صنعتی مشکلی نداریم اما باید به این نکته توجه کنیم که بیش از 70درصد نهاده‌های دامی تولید خوراک دام ایران وارداتی است.