اولین رویارویی دولت عراق با حشد شعبی

سیاوش فلاح پور_خبرنگار

 خیابان‌های بغداد در ساعات بامدادی روز جمعه شاهد اتفاقات بی‌سابقه‌ای بود که می‌تواند مقدمه فصل تازه تنش‌های امنیتی در عراق باشد؛ اتفاقاتی که با یورش شبانه سازمان مبارزه با تروریسم این کشور به یکی از پایگاه‌های حزب‌الله (از گروه‌های زیرمجموعه حشد شعبی) در جنوب بغداد و بازداشت 13نفر از اعضای این گروه آغاز شد. این خبر که به سرعت در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی منتشر شد برای افکار عمومی غافلگیر‌کننده بود؛ چراکه حشد شعبی بخشی از سازمان نیروهای مسلح عراق به‌شمار آمده و دستگیری اعضای آن، توسط یک سازمان نظامی دیگر در عراق رخدادی بی‌سابقه است. به فاصله دقایقی پس از وقوع این حادثه، رسانه‌های نزدیک به دولت مصطفی الکاظمی در گزارشی با محتوای یکسان مدعی شدند پایگاه حزب‌الله و اعضای دستگیرشده آن در حال آماده‌باش برای حمله راکتی به فرودگاه بغداد بوده‌اند. شبکه الحره علاوه بر این مدعی شد در پایگاه مورد نظر، کارگاه موشک‌سازی‌ و یک سکوی پرتاب کاتیوشا نیز کشف شده است.
کمتر از یک‌هفته پیش از این اتفاق، یکی از پایگاه‌های محل استقرار نیروهای آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد توسط نیروهای ناشناس مورد حمله قرار گرفته بود؛ حمله‌ای که به باور حامیان دولت الکاظمی، تأثیر منفی بر مذاکرات جاری میان عراق و آمریکا خواهد داشت. در پی این حادثه، نخست‌وزیر عراق به‌عنوان فرمانده کل قوای مسلح این کشور فرمانی مبنی برپیگیری اطلاعاتی، ردیابی عوامل حمله و همچنین جلوگیری از وقوع حملات مشابه علیه مراکز نیروهای خارجی توسط «دستگاه‌های مسئول» صادر کرده بود. بنابراین می‌توان گفت حمله سازمان مبارزه با تروریسم به پایگاه حشد شعبی، مقدمه فصل تازه‌ای از تنش‌های امنیتی میان نیروهایی است که پیش از این در صف مشترک علیه داعش می‌جنگیدند. تمام اینها در حالی است که سازمان مبارزه با تروریسم، به‌عنوان کانون نیروهای متمایل به آمریکا در ساختار نظامی عراق شناخته می‌شود.
اما ماجرای بامداد جمعه بغداد به اینجا ختم نشد؛ حدود یک ساعت پس از این خبر غافلگیرکننده، تعداد قابل توجهی از نیروهای منتسب به حشد شعبی در قالب کاروانی از خودروهای سنگین وارد منطقه سبز پایتخت عراق شده و مستقیما مقر سازمان مبارزه با تروریسم را محاصره کردند. خبرنگار شبکه المیادین در پوشش زنده تحولات بغداد گفت: 13نیروی دستگیرشده حشد شعبی هم‌اکنون داخل مقر سازمان مبارزه با تروریسم حضور دارند و معترضان با محاصره این ساختمان، خواستار آزادی فوری آنان هستند. این شبکه همچنین در خبری به نقل از منابع آگاه مدعی شد تماس‌های رهبران نزدیک به حشد شعبی با مقامات سیاسی، قضایی و امنیتی برای آزادی 13نیروی دستگیر شده در همان ساعات بامداد آغاز شده است. فالح الفیاض، رئیس سازمان حشد، هادی العامری، رئیس ائتلاف فتح (شاخه سیاسی حشد در پارلمان) و نوری المالکی (رئیس ائتلاف دولت قانون) ازجمله این شخصیت‌ها بوده‌اند.
همزمان با این تجمع، رهبران میدانی و چهره‌های منتسب به گروه نجبا (از جمله گروه‌های فعال حشد شعبی) حملات تندی را علیه مصطفی الکاظمی و ژنرال الساعدی (فرمانده سازمان مبارزه با تروریسم) آغاز کردند؛ حملاتی که در نوع خود بی‌سابقه بوده و بسیاری آن را، «تهدید نخست‌وزیر به مرگ» تفسیر کرده‌اند. برای مثال جواد الطیباوی، فرمانده میدانی نجبا در صفحه توییتر خود نوشت: مردان مقاومت، مردان حشد شعبی و مردان غیرتمند عراق، تعدی به‌خود را نمی‌پذیرند؛ با آتش بازی نکن! 
میثم الحمدی، از دیگر چهره‌های رسانه‌ای نزدیک به جنبش نجبا و حشد شعبی نیز با انتشار تصویری از مصطفی الکاظمی در کنار مشاوران وی در صفحه توییتر خود نوشت: کسی که با عواقب تصمیم‌های خود آشنا نباشد در آینده پشیمان خواهد شد. مراقب باش و در سرنوشت حیدر العبادی تامل کن. یورش ناگهانی به پایگاه حزب‌الله عراق، علاوه بر گروه‌های مذکور، انتقاد برخی جریانات معتدل‌تر، ازجمله جریان حکم ملی به رهبری عمار حکیم را نیز به‌دنبال داشت. برای مثال، حسن فدعم الجنالی، نماینده این جریان در پارلمان، صبح روز گذشته در توییتر خود نوشت: سازمان مبارزه با تروریسم مرتکب اقدامی تحریک‌کننده شده است که پیامدهای آن برای امنیت و ثبات عراق مطلوب نخواهد بود.
سرانجام با ادامه محاصره مقر سازمان مبارزه با تروریسم، 13عضو دستگیرشده حشد شعبی در صبح روز جمعه با حکم قضایی به‌طور موقت آزاد شدند. به گزارش شبکه العراقیه، بررسی اتهامات این افراد و همچنین فرماندهی پایگاه مورد نظر حزب‌الله، توسط دادگاه نظامی ادامه خواهد داشت.

5‌ماه سرنوشت‌ساز
تامر بدوی، پژوهشگر مصری کانون کارنگی پیش از این در مصاحبه با همشهری، ضمن پیش‌بینی افزایش تنش‌های امنیتی در عراق طی ماه‌های آینده گفته بود: برخی ناظران، 5‌‌ماه آینده را مهم‌ترین فرصت الکاظمی برای فشار بر گروه‌های حشد شعبی می‌دانند، چرا‌که اگر ترامپ کاخ سفید را ترک کند، مهلت سیاست «فشار حداکثری» به پایان خواهد رسید. از دیدگاه الکاظمی، ضرورتا تناقضی میان کاهش نفوذ ایران و گروه‌های متحد این کشور با ایجاد مصالحه و توازن بین ایران و آمریکا وجود ندارد؛ چراکه این فرایند، نفوذ ایران را در سطحی قابل پذیرش قرار داده و زمینه را برای مصالحه فراهم می‌کند.
روزنامه رای‌الیوم نیز در سرمقاله خود به قلم عبدالباری عطوان با اشاره به این تحولات نوشت: فشار حداکثری علیه تمام متحدان ایران، از یمن گرفته تا لبنان، سوریه و حالا عراق در ماه‌های پیش‌رو با هدف به زانو درآوردن این محور به اوج خود خواهد رسید. هدف از این فشارها، نشستن ایران بر سر میز مذاکره و تقدیم امتیازاتی است که طی 10سال گذشته در میادین نبرد از آنها دست نکشیده است.