موجسواری با کرونا
درباره سوءاستفادههای هنری از شیوع ویروس کووید-19
مسعود پویا_خبرنگار
فقط 3هفته بعد از اعلام ورود کرونا به ایران خبر ساخته شدن فیلمی با مضمونی مرتبط با این بیماری منتشر شد. سیدابراهیم عامریان، تهیهکننده فیلمهای «انفرادی» و «دینامیت»، از نوشته شدن فیلمنامه «کرونا» در ژانر اجتماعی خبر داد. اینکه اساسا ژانری به نام اجتماعی وجود خارجی ندارد و ما درام، ملودرام و کمدی اجتماعی را میتوانیم در دستهبندی ژانری قرار دهیم به کنار، نکته مهم نوشته شدن فیلمنامه بدون اشاره به نام نویسنده فیلمنامه است و اینکه بهزودی با انتخاب کارگردان از وزارت ارشاد درخواست پروانه ساخت خواهد شد. این فیلم به گفته تهیهکنندهاش قرار است تقدیری از جامعه پزشکان و پرستاران و کادر درمانی باشد.
کاملا واضح است که با شتاب فراوان کوشیده شده از نام کرونا و احتمالا ثبت فیلمنامه یا طرحی به همین نام، رایت نسخه سینمایی بیماری چینی محفوظ بماند؛ شتابی که باعث شده در مورد پروژهای که نه نام فیلمنامهنویسش مشخص است و نه هنوز کارگردانی دارد، اطلاعرسانی شود. وقتی کرونا بحث روز جامعه است طبیعی است که صرف خبر تولید فیلم سینماییاش با وجود فقدان جزئیات خبری لازم، مورد توجه رسانهها قرار گیرد. اینکه منبع خبری چهره شناختهشده و مطرحی نیست اهمیتی ندارد، این روزها هر چیزی که به کرونا ارتباط یابد، میتواند اهمیت خبری پیدا کند. موجسواری با کرونا میتواند توجه عمومی را بههمراه داشته باشد و همین کافی است. ثبتنام فیلم سینمایی کرونا هم میتواند ما را برنده مسابقه کی زودتر از همه درباره کرونا فیلم ساخت، کند؛ اتفاقی کاملا طبیعی و قابل انتظار که اصلا چیز عجیب و غریبی نیست. تا بوده همین بوده؛ ضمن اینکه خیلی از این پروژهها فقط در سطح رسانهها کلید میخورند.
از آنجا که هنر نزد ما ایرانیان است و بس، افتخار ساخت نخستین فیلم درباره کرونا هم به یک هموطن البته دورگه رسید. یک کارگردان ایرانی - کانادایی، با سرعتی چشمگیر فیلمی درباره ویروس کرونا ساخت. ساخت این فیلم کوتاه نشان داد ما در خارج از مرزهای این خاک پرگهر هم حواسمان هست که باید چقدر سریع عمل کنیم.
بین خبرهای سینمایی مرتبط با کرونا، جدیترین خبر را سازندگان مجموعه انیمیشن «دیرین دیرین» رسانهای کردند. علی درخشی (کارگردان) و محمد ابوالحسنی (تهیه کننده) با سرمایهگذاری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انیمیشنهای ۱۹ثانیهای با مضمون آموزشی درباره کرونا میسازند. اعتماد به پیشینه و سابقه سازندگان این مجموعه انیمیشن و کیفیت قابل توجه کارهای قبلی این تیم، باعث میشود از خبر مجموعه انیمیشن کووید-۱۹، بوی کاسبی، کسب شهرت و موجسواری به مشام نرسد.
سال۹۵ وقتی ساختمان پلاسکو فرو ریخت، مصطفی کیایی نخستین فردی بود که اعلام کرد درباره این واقعه فیلم میسازد. ولی همان زمان فرد دیگری 2طرح با نام پلاسکو را ثبت کرد. مهدی ابراهیمی بیجندی 2طرح «پ مثل پلاسکو» و «ساختمان پلاسکو» را بهعنوان درام تلویزیونی ثبت کرد و خبرش هم در خبرگزاریها و سایتهای خبری انعکاس یافت. درنهایت اما خبری از ساخت پ مثل پلاسکو و ساختمان پلاسکو نشد. اما مصطفی کیایی به وعدهاش عمل کرد و فیلمش را درباره پلاسکو ساخت. ولی اسمش را تغییر داد و ساختمان پلاسکو شد «چهارراه استانبول».
اواخر دهه70 فضای سیاسی ایران بهشدت ملتهب شده بود؛ دوران روزنامههای تند و تیز سیاسی و درگیری جناحهای چپ و راست. وقتی سعید حجاریان ترور شد و التهاب سیاسی به اوج رسید یکی دو فیلمساز بسیار سرشناس اعلام کردند ترور حجاریان را فیلم خواهند کرد. از احمدرضا درویش و بهروز افخمی، 2فیلمساز نزدیک بهاصطلاح طلبان در آن سالها، خبرهای زیادی درباره ساخت فیلم سینمایی با مضامین ملتهب سیاسی منتشر میشد؛ پروژههایی که تیترخورشان خوب بود ولی از سطح روزنامهها فراتر نرفتند و هرگز ساخته نشدند.
برگردیم به کرونا. با دوستی مترجم در ایام نوروز گپ میزدم که در میانههای صحبتش گفت خبر دارد تا روزهای پایانی اسفند، ۴کتاب درباره کرونا ترجمه و تالیف شده و آماده انتشار است. اینها فقط کتابهایی بود که دوست ما از ترجمهشان خبر داشت و احتمالا تعداد کتابهای آماده شده درباره کرونا، خیلی بیشتر از این حرفهاست. یادمان باشد هنوز چیز زیادی درباره کرونا نمیدانیم و در محاصره انواع و اقسام خبرهای ضدو نقیض قرار گرفتهایم. حالا کتابهای کرونا که با سرعت ترجمه و گردآوری شدهاند را چقدر میشود جدی گرفت؟ شاید هم جدی گرفتن ماجرایی که از اساس جدی نیست کار خطایی باشد. مهم موجسواری و کاسبی است. حالا یکی الکل قلابی در زیرزمین خانهاش تولید میکند و یکی کتاب سطحی و بیارزش تالیف و منتشر میسازد.