فناوری
عملیات سخت آزادسازی فرکانس‌های طلایی
حدود ۱۴سال است که صداوسیما حاضر به تحویل باندهای فرکانسی ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز که برای افزایش ظرفیت موبایل کشور حیاتی به‌حساب می‌آید نشده است
سال‌هاست که یک نبرد تمام‌عیار برای پس‌گرفتن و آزادسازی باندهای فرکانسی ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز از صداوسیما در جریان است و طی این سال‌ها با وجود ابلاغیه‌ها و مصوبه‌های مختلف در این رابطه هیچ‌کدام از دولت‌ها نتوانسته‌اند این باند فرکانسی را که به‌خاطر کاربرد بالایشان در ارتباطات موبایل به فرکانس‌های طلایی هم مشهور هستند، از این مجموعه پس بگیرند.
در زمان شیوع ویروس کرونا و اجبار مردم به در خانه ماندن به‌صورت ناگهانی ترافیک استفاده از اینترنت در کشور شاهد یک جهش تاریخی شد و نیاز کشور به این باند فرکانسی بار دیگر خودش را به‌صورت جدی نشان داد.
طی هفته‌های اخیر به‌صورت بی‌سابقه‌ای مردم برای امور مختلف از کارهای اداری گرفته تا سرگرمی به سمت استفاده از شبکه ارتباطی کشور رفتند و این مسئله باعث شد تا به‌ویژه ظرفیت شبکه تلفن همراه اپراتورها اشباع شود.
از آنجایی که اکثر مردم به‌خاطر سرعت بالا و سهولت دسترسی از اینترنت موبایل برای کارهای روزمره خود استفاده می‌کنند، افزایش چند‌برابری مصرف اینترنت کشور در این دوران باعث شد تا سطح رضایتمندی کاربران از کیفیت اینترنت به‌شدت کاهش پیدا کند. اپراتورهای تلفن همراه کشور تلاش کردند با شیوه‌های مختلف این افزایش و جهش مصرف دیتا و مکالمه‌های تلفنی را مدیریت کنند اما براساس نظر کارشناسان، افزایش بیشتر ظرفیت نیازمند باندهای فرکانسی جدید است که بهترین آن در اختیار صداوسیما قرار دارد و بیشتر از 14سال است با وجود ابلاغیه‌های مختلف و مصوبه‌های جهانی، حاضر به تحویل آن به وزارت ارتباطات نیست. براساس آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از مجموع بیش از ۷۵میلیون مشترک اینترنت پهن‌باند کشور بیشتر از ۶۶ میلیون مشترک کاربر اینترنت موبایل هستند و دسترسی نداشتن زیرساخت‌های ارتباطاتی کشور به این فرکانس‌های خالی باعث یک بحران جدی برای مردم شده است. طی هفته‌های اخیر ظرفیت شبکه موبایل از ۱۱پتابایت عبور کرده است.
ماجرای دیرینه
بحث بر سر آزادسازی باندهای فرکانسی ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز که در اختیار صداوسیما قرار دارد، یک ماجرای طولانی است و بیشتر از 14سال است که صداوسیما حاضر به اجرای این مسئله نشده است. این در حالی است که به گفته مقام‌های وزارت ارتباطات، این باند فرکانسی تقریبا خالی است و صداوسیما مدت‌هاست که استفاده چندانی از آن ندارد اما حاضر به آزادسازی آن هم نمی‌شود.
این باندهای فرکانسی به‌خاطر آنکه در رده فرکانسی پایین قرار دارند، پوشش بهتری در سطح کشور داشته و به همین‌خاطر درصورت استفاده از آنها با نصب دکل‌های بسیار کمتر نسبت به باندهای فرکانسی دیگر می‌توان ظرفیت بهتری برای شبکه ارتباطات سیار کشور فراهم کرد. این در حالی است که استفاده از باندهای فرکانسی بالاتر عملا هزینه ارزی بسیار هنگفتی را به کشور تحمیل می‌کند.
اتحادیه بین‌المللی مخابرات از سال‌ها پیش به تمامی سازمان‌های تلویزیونی سطح جهان پیشنهاد کرده این فضای فرکانسی را آزاد کنند و در اختیار اپراتورهای موبایل بگذارند.
درسال۲۰۰۶ که این مقررات تحت عنوان GE06(ژنو ۲۰۰۶) تصویب شد، نمایندگان ایران از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (به‌عنوان متولی فضای فرکانسی کشور) و سازمان صداوسیما هم آن را امضا کردند. در آن زمان «علی عسگری» معاون فنی وقت صداوسیما که هم‌اکنون رئیس سازمان صداوسیماست، بر این موضوع صحه گذاشت ولی تا به امروز این وعده عملی نشده است.
براساس توافقنامه سال۲۰۰۶ که ۱۴سال از آن می‌گذرد، ۱۲۰ کشور ازجمله ایران متعهد شدند تا ۱۷می سال۲۰۱۵ میلادی پخش رادیو تلویزیونی خود را به‌طور کامل از آنالوگ به دیجیتال تبدیل کنند. براساس این توافقنامه بین‌المللی، ایران متعهد شده بود تا تاریخ ۲۷ خرداد۹۴ تکه باندهای ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز را آزاد کند تا امکان استفاده از این ثروت ملی برای اپراتورهای موبایل کشور فراهم شود. این مسئله به‌ویژه برای پوشش بهتر شبکه تلفن همراه در مناطق روستایی و دورافتاده بسیار حائز اهمیت است. اپراتورها هرچه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند، تعداد دکل‌های بیشتری نیاز دارند و هزینه پوشش بالاتر می‌رود.
نیاز حیاتی کشور
وزیر ارتباطات چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد که استفاده از باند ۷۰۰ و ۸۰۰ هم‌اکنون برای کشور تبدیل به یک موضوع حیاتی شده و ماجرایی مستحب نیست.
به گفته محمد‌جواد آذری‌جهرمی، هزینه توسعه باند ۷۰۰ یا ۸۰۰ حداقل نصف هزینه توسعه در باند فرکانسی ۲۱۰۰ است. این در حالی است که ۷۰درصد هزینه بخش تلکام کشور ارزی به‌حساب می‌آید.
وزیر ارتباطات در این رابطه به همشهری می‌گوید: من می‌توانم مثلا به‌خاطر ملاحظات سیاسی یا شخصی خودم سکوت کنم و بگویم صداوسیماست و نباید به آنها «تو» گفت و مسئله برای آدم هزینه دارد. می‌شود هم واقعیات را گفت. آنچه وظیفه ما بود، پیگیری کرده‌ایم و موضوع را به ستاد اقتصاد مقاومتی ارجاع داده‌ایم. ستاد اقتصاد مقاومتی تصویب کرده که این فرکانس به ما بازگردد. به دولت و مجلس ماجرا را گزارش کردیم. تا الان این فرکانس‌ها را به ما نداده‌اند. فردا اگر تعرفه ارتباطات بالا رفت، کسانی که این تصمیم را گرفته‌اند، باید خودشان به مردم پاسخ دهند. اگر نتوانیم به هر شیوه‌ای از باند ۷۰۰ و ۸۰۰ استفاده کنیم، اتفاقی که در نهایت می‌افتد، افزایش تعرفه‌های ارتباطات مردم است.
ثروت ملی بلااستفاده
صداوسیما در حالی سال‌هاست به آزادسازی باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بی‌توجهی کرده که عملا بخش عمده این باند فرکانسی که اکنون برای کشور حیاتی به‌حساب می‌آید، خالی و بلااستفاده است. نسترن محسنی، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده که پایش و نظارت این فرکانس‌ها نشان داده که هم‌اکنون ۸۵ درصد این پهنای باند بی‌استفاده مانده است.
درواقع شرایط حال حاضر شبکه ارتباطات موبایل کشور مانند این است که ما 3 لاین برای تردد خودرو داشته باشیم، اما تعداد ماشین‌ها به اندازه 5 لاین باشد. درصورتی که با افزایش لاین، می‌توان از اشباعی که ایجاد‌شده جلوگیری کرد. هم‌اکنون هم کم‌هزینه‌ترین روش برای مردم و کشور استفاده از باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز است. باید دید صداوسیما حاضر می‌شود منافع ملی کشور را درنظر بگیرد یا خیر.
