دیپلماسی علیه تحریم؛ دلواپسان علیه دیپلماسی

اصغر صوفی _ خبر‌نگار

با شیوع کرونا در ایران از اوایل اسفندماه گذشته، ایران یکی از کشورهای دریافت‌کننده کمک‌های بین‌المللی بوده است. به گفته مقامات وزارت امور خارجه، سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های ایران در سایر کشورها فهرستی از اقلام و تجهیزات مورد نیاز کشور را تهیه کرده و در اختیار دولت‌هایی که مایل به کمک هستند، گذاشته‌اند و طی یک‌ماه گذشته نیز کمک‌ها و تجهیزات دارویی و بهداشتی از کشورهای مختلف جهان به ایران ارسال شده است. در اقدامی دیگر وزارت‌خارجه و دولت ایران برای تامین هزینه‌های مقابله با کرونا، از نهادهای پولی بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک توسعه آسیایی درخواست وام کرده‌اند.

در این میان، تحریم‌های آمریکا یکی از چالش‌های ایران در تامین و واردات تجهیزات و اقلام دارویی بوده است. محمدجواد ظریف در نامه خود به دبیرکل سازمان ملل، تحریم‌های ایالات متحده را «تروریسم اقتصادی و درمانی علیه ایران» و مانعی جدی برای تامین کالاهای بشر‌دوستانه توصیف کرده بود. در پی تلاش‌های وزارت‌خارجه و نیز رسانه‌های کشور برای اقناع افکار عمومی و کشورهای جهان برای رفع یا تعلیق موقتی تحریم‌ها، فارغ از نتیجه عملی این تلاش‌ها، موج گسترده‌ای از همدلی دولت‌ها و افکار عمومی جهان با ایران را شاهد بودیم. بسیاری از کشورها ازجمله اتحادیه اروپا، چین، روسیه، پاکستان، گروه77، سازمان بهداشت جهانی و نیز بسیاری از کمپین‌ها و نهادهای حقوق بشری، ازجمله کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و دبیر‌کل سازمان ملل در نامه‌ها، بیانیه‌ها و اظهاراتشان خواستار لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران شده‌اند؛ حتی در داخل آمریکا نیز مخالفت‌های زیادی با تحریم‌های دولت این کشور ابراز شده است. برنی سندرز و جو بایدن، 2نامزد اصلی حزب دمکرات برای رقابت با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در انتخابات2020 صراحتا اعلام کرده‌اند با کاهش تحریم‌های ایران برای مقابله با کرونا موافقند. جو بایدن و ۴۰سناتور و عضو مجلس نمایندگان آمریکا در ۲نامه جداگانه به وزیر خزانه‌داری و وزیر خارجه آمریکا خواستار برداشته‌شدن تحریم‌های یکجانبه و غیرانسانی آمریکا علیه مردم ایران شده‌اند. شکل‌گیری یک پویش جهانی ضد‌تحریم و موج گسترده همدلی با ایران در سطح جهان، نتیجه مجموعه تلاش‌های گسترده‌ای است که توسط دولت، مردم و رسانه‌ها با هدف اقناع افکار عمومی جهان به‌منظور فشار به دولت آمریکا برای تعدیل تحریم‌های ایران بوده است. هسته مرکزی این تلاش‌ها این بوده ‌که مردم و دولت ایران برای غلبه بر بحران نیازمند کمک است. از وزیرخارجه تا شهردار تهران تلاش کرده‌اند این صدا را به گوش جهان برسانند که تحریم‌ها سلامتی مردم ایران را هدف گرفته‌اند. پیروز حناچی در یادداشتی در روزنامه انگلیسی گاردین می‌نویسد: «من به‌عنوان شهردار تهران روزانه مشاهده می‌کنم که جان‌های مردم به‌دلیل کمبود اقلام پزشکی و دارو از دست می‌رود.» ظریف و سایر مسئولان و مقامات کشور و رسانه‌ها نیز طی سال‌های گذشته به‌ویژه در هفته‌های اخیر همزمان با شیوع کرونا تلاش کرده‌اند آثار ضدبشری تحریم‌ها را به گوش جهان برسانند. درحالی‌که افکار عمومی جهان همسو با مردم ایران خواستار کاهش فشارهای آمریکا علیه ایران است، یک صدای متناقض و تفرقه‌افکنانه از داخل ایران بلند می‌شود تا اجازه شنیدن صداهای دیگر را ندهد؛ صدایی که می‌گوید «همه‌‌چیز خوب است، مردم ایران به کمک خارجی‌ها نیاز ندارند و حتی حاضرند به آمریکا کمک کنند!» گروهی که طی سال‌های گذشته با عنوان «دلواپسان» خود را به جامعه ایران معرفی کرده‌اند، در اقدامی نسنجیده و ناهماهنگ با سیاست‌های کلان نظام، محموله‌های بهداشتی درمانی شامل ماسک، گان، محلول‌های ضد‌عفونی‌کننده و کیت‌های تشخیص کرونا را برای ارسال به آمریکا و کمک به مردم مستضعف این کشور به سفارت سوئیس در تهران تحویل می‌دهند! در همین زمان، مصطفی میرسلیم، نماینده منتخب مجلس یازدهم در یادداشتی می‌نویسد: «ما با مردم مستضعف آمریکا که در اثر کمبود امکانات گرفتار بحران کرونا شده‌اند، اظهار همدردی می‌کنیم ولی حیف که تحریم‌های ظالمانه دولت کینه‌توز آمریکا مانع کمک‌رسانی ما می‌شود.» در پی ادعای کمک‌رسانی به مردم آمریکا از سوی دلواپسان، کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت در سخنانی اعلام کرد: «ما به‌هیچ‌وجه شرایط ارسال تجهیزات پزشکی و اقلام بهداشتی و حفاظتی به سایر کشورها را نداشته‌‌ایم و نداریم.»

در ارتباط با تحرکات گروه‌های مدعی کمک به آمریکا، مسئله این نیست که ایران بدون کمک‌های بین‌المللی قادر به غلبه بر بحران نبوده یا زیرساخت‌ها و دانش یا اراده لازم را برای این منظور ندارد. حتی مسئله این نیست که مردم ایران می‌توانند به همنوعان خود در آمریکا کمک ارسال کنند. مسئله اصلی طرح یک موضوع هزینه‌ساز و حاشیه‌ساز در یک شرایط و موقعیتی نامناسب است. درحالی‌که فریاد دولت‌ها و مردم جهان علیه دولت آمریکا بلند است و تحریم‌های ضدبشری این کشور علیه مردم ایران را ناروا می‌دانند، طرح ناگهانی برخی ادعاها از سوی گروهک‌ها در داخل کشور با مضمون اینکه ایران به کمک خارجی نیاز ندارد و آماده ارسال کمک به آمریکا و سایر کشورهاست، سیگنال‌های متناقضی را از داخل به خارج از کشور ارسال می‌کند. تردیدی در این نیست که اینگونه اقدامات از سوی گروه‌های خودسر و حاشیه‌ساز در تضاد با منافع ملی قرار دارد و اعتماد و اعتبار بین‌المللی کشور آسیب خواهد زد.