کرونا از بچه‌ها شکست می‌خورد

پریسا امیرقاسم‌خانی ـ خبر‌نگار

با آن صورت خندان و چشمان درشت و مژه‌های بلند و کشیده، وقتی می‌آید ناخودآگاه شبیه زنگ تفریح، تمام اتفاقات بد یک روز کاری در کوره‌پزخانه‌ها، کارگاه‌های زیرزمینی، سر چهارراه‌ها، متروها و... را به فراموشی می سپارد؛ به‌خصوص در روزهای هراس از شیوع ویروس کرونا در شهر. وقتی نگاهت می‌افتد روی آن جمله‌ای که بر تنه‌اش نوشته شده؛ «کرونا: من از بچه‌ها شکست خوردم.»حال و هوای توهم عوض می‌شود. جابزی (جایی برای بازی) اتوبوس سیار کودکان کار که در سطح شهر است و با بازی و قصه، مهارت‌های زندگی را به کودکان کار می‌آموزد. جابزی در روزهای شیوع آلودگی ویروس کرونا، نقش تازه‌ای را برای کودکان کار بازی می‌کند؛ کودکانی که براساس آمار، 70درصد آنها از سیستم دفاعی پایینی برخوردارند و برای همین نسبت به بچه‌های عادی در معرض خطر جدی‌تر ویروس کرونا قرار دارند.

جابزی؛ مدرسه قصه‌ها و بازی‌های سیار برای کودکان کار
طبق آمارها، ده‌ها مرکز کودکان کار در تهران وجود دارد؛ مراکز و نهادهای مختلفی که از کودکان کار حمایت می‌کنند. ولی واقعیت تلخ این است که این مراکز درصد کمی از کودکان کار را پوشش می‌دهند. یکی از این مراکز که تعداد 1051نفر کودک کار را تحت پوشش دارد، مدرسه صبح رویش در محله دروازه غار است. این مدرسه با حمایت‌های مردمی شکل گرفته و در بخش آموزش سواد و مهارت‌های زندگی فعالیت دارد. محمد حسن داوودی، مدیر مدرسه می‌گوید: «در صبح رویش 55درصد دانش‌آموزان را دختران و 45درصد را پسران تشکیل می‌دهند. برای دختران از مقطع اول تا هفتم و پسران از اول تا نهم دروس آموزشی وجود دارد، ولی هدف اصلی به جز آموزش سواد، مهارت‌آموزی به کودکان کاری است که در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند.» داوودی ادامه می‌دهد: «تعداد کودکان کار در سطح شهر بسیار بیشتر از تعداد کودکانی است که در مدرسه حضور دارند. آنها برای تامین معاش خود و خانواده‌شان نمی‌توانند به مدرسه بیایند. برای همین اتوبوسی به نام جابزی، جایی برای بازی، طراحی کردیم که یک شخصیت کارتونی است و با متخصصان و کارشناسان در سطح شهر می‌چرخد و در قالب قصه و بازی، به‌صورت سیار مهارت‌های زندگی را به این کودکان آموزش می‌دهد.» در روزهای شیوع ویروس کرونا، مدرسه صبح رویش تعطیل شده و به‌صورت نوبتی به کودکان کار و خانواده‌هایشان درباره مقابله با ویروس کرونا آموزش می‌دهد.

حمایت جابزی از 1200 کودک کار در برابر کرونا 
جابزی، شخصیت کارتونی دوست‌داشتنی کودکان کار که شاید به‌جرأت بتوان گفت امید روشن بچه‌های کار در روزهای سخت است و هنگامی که کار بزرگانه به سراغشان می‌آید، در زمان کوتاهی با قصه‌ها و افسانه‌ها توسط نیروی متخصص و کارشناسان، آنها را سرگرم می‌کند تا در میان قصه‌ها و بازی‌ها، مهارت‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی و زندگی را بیاموزند، این روزها خودش ماسک می‌زند و با آن دو چشم درشتش، میان کودکان کار در سطح شهر می‌آید و در محیط باز شهر، متخصصان و کارشناسان جابزی با رعایت فاصله برای جلوگیری از شیوع کرونا، به کودکان درباره مقابله و جلوگیری از ویروس کرونا آموزش می‌دهند. محمدحسن داوودی، مدیر مدرسه صبح رویش در این‌باره می‌گوید: «از طریق جابزی میان کودکان کار بسته‌های بهداشتی مانند ماسک، مواد ضد‌عفونی، دستکش، مولتی‌ویتامین،صابون، مواد خوراکی سالم و... برای مقابله با ویروس کرونا توزیع می‌شود. هم‌اکنون 1200نفر از کودکان کار که تحت پوشش نهادهای حمایتی کودکان کار نیستند، از این امکانات برخوردار شدند.» 


مکث
خطر دوچندان  در کمین کودکان کار

براساس آمار و تحقیقات انجام شده از کودکان کار توسط مدرسه صبح رویش، 70درصد کودکان کار به‌علت سوء تغذیه و وجود انواع بیماری‌های عفونی و انگلی از سیستم دفاعی پایینی برخوردار هستند. برای همین در مقابل کودکان عادی و شهروندان در معرض جدی‌تر خطر ویروس کرونا قرار دارند. این کودکان ناچار هستند در این روزها و با وجود شیوع ویروس کرونا سخت کار کنند، چون باید معاش خود و خانواده‌شان را تامین کنند. از طرفی اغلب این کودکان هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره ویروس کرونا ندارند.


غربالگری و معاینه کودکان کار با کمک سمن‌ها
سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران گفت: «با مشارکت سمن‌ها در مراکز پرخطر ازجمله گودهای زباله‌گردی و حتی گودهایی که در بیرون از تهران قرار دارند و کوره‌های آجرپزی حضور پیدا می‌کنیم و با کمک پزشکان داوطلب نسبت به غربالگری و معاینه این کودکان اقدام می‌کنیم.»
سید مالک حسینی در گفت‌وگو با همشهری اضافه کرد: «همچنین توافقی با تشکل‌های غیردولتی داشتیم که در بحث آموزش و توزیع تجهیزات بهداشتی در محل‌هایی که تشکل‌های مردم نهاد امکان حضور دارند با ما همکاری کنند.»
او در ادامه به شرایط کودکان کار اشاره کرد و گفت: «در این شرایط باید کودکان کار را به 3دسته تقسیم کنیم. این تقسیم‌بندی شامل کودکان کار، کودکان کار خیابانی و کودکان کار خیابانی زباله‌گرد است. اکنون دغدغه مردم فقط کودکان کار زباله‌گرد است، اما کودکانی را داریم که در کارهای سیاه مشغول و در گودهای زباله‌گردی در حال کار هستند و بیشترین آسیب متوجه آنهاست و هیچ‌وقت هم دیده نمی‌شوند. از این‌رو با سازمان‌های مردم‌نهاد به‌دنبال این هستیم که چرخه حضور کودکان کار نه‌تنها در محیط دید ما بلکه در جایی که جلوی چشم ما نیست، هم حذف شود.»
حسینی به اینکه جمعیت این کودکان سیال است و به‌صورت جمعی زندگی می‌کنند به خطری که آنها در این روزها با آن مواجه هستند، اشاره کرد و افزود: « این کودکان در محیط‌هایی با جمعیت‌های بین ۱۰ تا ۱۰۰ نفری زندگی می‌کنند و به محض احساس خطر محل زندگی آنها تغییر داده می‌شود. در نتیجه باید برای رفع مشکلات آنها دقت و زمان بیشتری صرف شود.»
این مدیر شهری پایتخت با تأکید بر پرهیز از برخوردهای احساسی با کودکان کار درخصوص توزیع دستکش و ماسک بین آنها خاطرنشان کرد: « تجربه ثابت کرده که دستکش و ماسک ممکن است به فروش برسد. از طرفی آنها در گودهایی کار می‌کنند که بعضا حتی در آنها سرویس بهداشتی هم وجود ندارد و درخواست داریم که مردم در این حوزه‌ها به‌طور جدی‌تر ورود کنند.»