قدرت پویش‌های مجازی

سال 96 را باید سال تأثیر فضای مجازی بر اتفاقات هنرهای تجسمی دانست. پویشی که از مدت‌ها پیش در فضای مجازی برای جلوگیری از خروج آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران برای نمایش در برلین و رم شکل گرفته بود، سرانجام موفق شد و با وجود توافق صورت گرفته میان ایران، آلمان و ایتالیا، انتقال آثار برای نمایش در موزه‌های برلین و رم فعلا منتفی شد. مسئله دیگری که فعالان هنرهای تجسمی در فضای مجازی پیگیری می‌کنند، تشکیک در اصالت برخی آثار هنری است؛ اتفاقی که ذهن بسیاری از اهالی هنر را مخدوش کرده است و ظاهرا کسی پاسخی برای آن ندارد. تشکیک‌کنندگان در اصالت برخی آثار هنری می‌گویند که بعضی از آثار ارائه شده در حراجی‌ها آثار واقعی هنرمندان نیستند و کپی‌هایی هستند که از روی این آثار کشیده شده‌اند.شایعه خروج آثار از موزه هنرهای معاصر تهران سبب شد اداره کل هنرهای تجسمی پس از مدت‌ها درباره این مسئله اعلام موضع کند. به گفته مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شماری از آثار ایرانی گنجینه موزه در سال‌های گذشته به‌دلیل کمبود جا خارج شده‌ بودند. قرار است پس از ارزیابی دوباره آثار، حدود 100اثر به گنجینه موزه بازگردد، همچنین موزه هنرهای معاصر تهران در نشستی با حضور اصحاب رسانه، سندهای خرید آثار را ارائه کند اما تاکنون این نشست برگزار نشده است.


جنگ کارناوال

حراج تهران که دیگر به یک اتفاق ثابت در تقویم هنرهای تجسمی تبدیل شده است، امسال در ماه‌های تیر و دی هفتمین و هشتمین دوره خود را برگزار کرد.
مجموع فروش آثار حراجی تهران در تیرماه 261میلیارد و 130میلیون تومان و در دی‌ماه 149 میلیارد و 520میلیون تومان  بود. حراجی تهران در هفتمین دوره خود 6اثر میلیاردی داشت. «تنه درخت‌ها» سهراب سپهری با 3میلیارد و صدمیلیون تومان، اثر حجمی «شاعر و قفس» از پرویز تناولی با 2 میلیارد و 500میلیون تومان، «عقاب نابینا» از بهمن محصص و نقاشی دیگری از سهراب سپهری با یک‌میلیارد و 200میلیون تومان، اثری از کمال‌الملک با یک‌میلیارد و 150 میلیون تومان، اثری از منوچهر یکتایی با یک‌میلیارد و صد‌میلیون تومان آثار میلیاردی هفتمین حراجی تهران بودند. «آینه‌های سه‌تکه» منیر فرمانفرماییان با یک‌میلیارد و 300میلیون تومان رکورددار حراج  هشتم شد. تابلوی دو تکه «فقط‌تو» از فرهاد مشیری با یک‌میلیارد تومان و «گنبد‌سفید» از کامران یوسف‌زاده (وای.‌زد. کامی) با یک‌میلیارد تومان 2 اثر میلیاردی دیگر حراج هشتم بودند.

حراج هشتم تهران در مقایسه با حراج‌های گذشته حراج آرام‌تری بود و به‌نظر می‌رسد که با فروکش کردن هیجان‌های دوره‌های نخست حراج، آثار حراج تهران به مرور به قیمت‌های واقعی‌تری می‌رسند.
ادامه موج تشکیک در اصالت آثار هنری به حراج تهران نیز سرایت کرد و در حراج دی‌ماه دیگر اثری از سهراب سپهری چکش نخورد. تشکیک‌کنندگان در سال‌های اخیر بسیار به این مسئله پرداختند که چند اثر از شاعر- نقاش بزرگ معاصر که نزدیک به 40 سال از درگذشت او می‌گذرد، باقی مانده است و این آثار اکنون در اختیار چه کسانی است که هر بار در حراج تهران یکی دو اثر از سهراب عرضه می‌شود.
اما اتفاق درخور توجه حراج هشتم حضور هنرمندان جوان‌تر بود بود. جنگ کارناوال اثر امین منتظری که با قیمت پایه 40میلیون تومان به حراج آمده بود در نهایت 185میلیون تومان به فروش رفت تا هم رکورددار رشد در حراج هشتم شود و هم نشان دهد که هنرمندان جوان‌تر اگر مجالی در حراج تهران داشته باشند می‌توانند خوش بدرخشند.



مشکل آقای رئیس 

اتفاق دیگری که مسئولان با سکوت از کنار آن گذشتند، نامه جمعی از فعالان هنری و نقاشان به رئیس‌جمهور درباره رفتارهای توهین‌آمیز رئیس فرهنگستان هنر با هنرمندان بود؛ نامه‌ای که امضای نام‌های معتبری ذیل آن به چشم می‌خورد اما مثل نامه‌ها و اعتراض‌های دیگر درباره رئیس فرهنگستان هنر به بایگانی سپرده شد. چند سال قبل نیز جمعی از کارمندان فرهنگستان در نامه‌ای به رئیس‌جمهور از رفتارهای رئیس فرهنگستان گله کرده بودند. نزدیک به یک سال از عمر دولت دوازدهم می‌گذرد و علی معلم همچنان بر کرسی ریاست فرهنگستان هنر تکیه زده و اعتراض‌های اهالی هنر در 5 سال گذشته راه به جایی نبرده است.



روزهای خوب موزه

با این همه، موزه هنرهای معاصر تهران سال خوب و پررونقی را پشت سر گذاشت. نمایشگاه مجموعه آثار مجسمه‌ساز آلمانی- انگلیسی «تونی کرگ» با عنوان ریشه‌ها و سنگ‌ها برگ برنده‌ای بود که موزه هنرهای معاصر تهران در سال‌های اخیر رو کرد. برای این نمایشگاه مجموعه آثار تونی کرگ به تهران منتقل شد و در یک نمایشگاه از آبان تا دی‌ماه در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت و با استقبال بسیار مواجه شد.کمی پیش‌تر از آن «نوریوکی هاراگوچی» به تهران سفر کرد تا بر مرمت حوض روغن معروفش در موزه هنرهای معاصر تهران نظارت کند. شاید هاراگوچی گمان نمی‌کرد که یکی از حوض‌های روغنی که در دهه 70 ساخته است در موزه‌ای ماندگار شده باشد. خبر پابرجا بودن حوض روغن در موزه هنرهای معاصر تهران او را از ژاپن به ایران کشاند تا پس از 40 سال مشتاقانه با یکی از آثارش دیدار تازه کند.

آخرین اتفاق موزه هنرهای معاصر تهران در سال 96 نمایش مجموعه آثار علی‌اکبر صادقی است. برای این نمایشگاه گزیده‌ای از آثار صادقی در دوره‌های مختلف فعالیت هنری او گرد آمد تا تماشاگران موزه مجموعه 50سال فعالیت او را در یک نمایشگاه ببینند. نمایشگاه آثار علی‌اکبر صادقی را باید مهم‌ترین اتفاق هنرهای تجسمی در سال 96 دانست؛ نمایش مجموعه آثار یک نقاش زنده که در حوزه‌های مختلف هنری تأثیرگذار بوده است. نمونه‌هایی از تصویرسازی برای کتاب‌ها، نقاشی‌های دیواری، آثار حجمی، انیمیشن‌ها و انبوهی از نقاشی‌های صادقی در گالری‌های مختلف موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش درآمده است. نمایشگاه آثار علی‌اکبر صادقی از بهمن‌ماه افتتاح شده است و تا اردیبهشت سال آینده دایر است.