بازار داغ ارز در فصل سرد

بازار ارز از ابتدای سال 1396 روزهای آرامی را پشت سر می‌گذاشت تا اینکه یک‌ماه مانده به پایان تابستان، بازار شایعات رشد قیمتی دلار داغ شد و از اوایل مهرماه با طغیان این ارز جهان‌روا، کلیت بازار در مسیر صعودی قرار گرفت؛ به‌گونه‌ای که در چند‌ماه شاخص برابری قدرت خرید ریال ایران نسبت به همه ارزها نزولی و به‌صورت متوسط تا 30درصد تضعیف شد.
در این وضعیت، تحلیل‌های متفاوتی از بازار ارز ارائه می‌شد که کاهش نرخ سود بانکی، موضع‌گیری خصمانه رئیس‌جمهور آمریکا در موضوع برجام، بروز مشکلات در مبادلات ارزی بانک مرکزی، محدود‌شدن انتقال فیزیک دلار به داخل، اخلالگری سوداگران ارزی در بازار و همچنین افزایش حواله دلار به مقصد سلیمانیه عراق و امارات از مهم‌ترین آنها بودند. در مقابل، در طول دوره‌ای که به‌تدریج بر تنش بازار ارز افزوده می‌شد مقامات دولتی و بانک مرکزی روایتی دیگرگونه از بازار ارز داشتند و صعود قیمت‌ها را موقتی و ناشی از عوامل غیراقتصادی می‌دانستند. رئیس‌کل بانک مرکزی، ثبات بازار ارز را از اولویت‌های کاری دولت عنوان می‌کرد و معتقد بود قیمت‌ها به‌زودی تعدیل خواهد شد که در این صورت خریداران دلار زیان می‌کنند. روزها گذشت و در واپسین روزهای بهمن‌ماه سرکشی بازار ارز به اوج رسید به‌گونه‌ای که هر دلار آمریکا در مرز 5هزار تومان و هر یورو حوالی 6هزار و 300تومان قیمت خورد اما این وضعیت پایدار نماند؛ چراکه پلیس پایتخت به درخواست دولت و بانک مرکزی لبیک گفت و با هدف ساماندهی بازار ارز، وارد عمل شد و دلالان عمده این بازار را دستگیر کرد. پس ‌از این اتفاق، بانک مرکزی نیز با اجرایی‌کردن 3 سیاست ارزی و ریالی شامل فروش گواهی سپرده ریالی 20درصدی، گواهی ارزی 4 و 5/4درصدی و پیش‌فروش سکه دست‌به‌کار جمع‌آوری نقدینگی سرگردان از بازار ارز شد. با این اقدامات قیمت‌ها در بازار ارز کاهشی شدند و ظاهر بازار آرام شد اما قیمت ارز آزاد در محافل دلالی همچنان بالا ماند.

سال 97

نگاه ارز به خارج از بازار

در سال آینده، بازار ارز می‌تواند روند باثبات چند سال اخیر را ادامه دهد تا نه منجر به افزایش قیمت در دیگر بازارها شود و نه مقدمات بالا رفتن نرخ تورم را فراهم آورد اما این مهم بیش از هر چیز به رفتار دولت در این بازار بستگی دارد و اینکه آیا می‌تواند دیپلماسی اقتصادی را برای حفظ ثبات اقتصاد به‌کار بگیرد یا نه. به‌عبارت‌دیگر، پیش‌بینی می‌شود در سال 97 نیز همچنان تنگناهای نقل‌وانتقال پول در محیط بین‌الملل برای ایران تداوم داشته باشد اما در این شرایط اگر دولت مسائل اقتصادی را نسبت به مسائل سیاسی اولویت دهد، بازار وضعیت بهتری را تجربه خواهد کرد در غیراین صورت تورم انتظاری در جامعه شکل می‌گیرد و سرمایه‌هایی که برای حفظ ارزش وارد بازار ارز می‌شود رابطه عرضه و تقاضا را بر هم زده و تنش ایجاد می‌شود.