معامله جنگ

سیاوش فلاح‌پور ـ خبرنگار

 مطابق معمول ترامپ از صلح می‌گوید و آنچه در عمل نصیب ملت‌های منطقه خواهد شد، چیزی جز جنگ و نا امنی بیشتر نیست. طرح صلح ترامپ مشهور به «معامله قرن» به‌رغم تمام مشکلات و چالش‌هایی که تا به امروز بر سر راهش بوده اکنون فاصله کوتاهی تا رسمی شدن دارد؛ طرحی که به باور بسیاری از کارشناسان سیاسی و تاریخی به‌معنای نابودی تمام تلاش‌های صورت گرفته در 24سال گذشته برای حل سیاسی بحران فلسطین است. به نوشته روزنامه هاآرتص قرار است ترامپ روز سه‌شنبه از جزئیات این طرح به‌طور رسمی و با حضور سران رژیم صهیونیستی، ازجمله بنیامین نتانیاهو، بنی‌گانتز، دو رقیب اصلی انتخابات پارلمانی این رژیم رونمایی کند، آن هم درحالی‌که تمام گروه‌های فلسطینی، از مقاومت مسلح غزه گرفته تا جنبش فتح -که سازش‌کارترین گروه‌های این کشور به شمار می‌رود- مخالفت قاطعانه خود را با این طرح اعلام کرده‌اند. به نوشته روزنامه هاآرص، حضور همزمان گانتز و نتانیاهو در واشنگتن برای رونمایی از معامله قرن به‌معنای برتری مطلق جریان راست افراطی در فضای سیاسی و انتخاباتی اسرائیل است؛ امری که منطقا به‌معنای افزایش چشمگیر احتمال درگیری نظامی و مردمی در غزه  یا حتی کرانه غربی است. اما چرا اجرای معامله قرن به‌معنای نابودی راه‌حل سیاسی برای پایان بحران فلسطین است؟ جزئیات این طرح چیست و پیش از آن‌چه مسیری در بحران 24ساله میان فلسطین و رژیم صهیونیستی طی شده است؟





منافع اقتصادی یا حقوق تاریخی؟





در دو روایت اصلی از معامله قرن، بیش از هر چیز این دو عنوان به چشم می‌خورد. یک طرف بر پایان درگیری و اعطای منافع اقتصادی به فلسطینی‌ها سخن می‌گوید و طرف دیگر بر سلب حقوق تاریخی کشور فلسطین تأکید دارد که طی 70سال گذشته برای آنها جنگ‌ها بر پا شده است و قرار بود دست‌کم بخشی از آنها از طریق مذاکره محقق شود. در ادامه مصادیق مورد تأکید هر کدام از این دو روایت در معامله قرن را بررسی کرده‌ایم:



بخش سیاسی معامله
ـ بیش از 250شهرک یهودی که طی سال‌های گذشته به‌طور غیرقانونی و با وجود تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در کرانه غربی ساخته شده‌اند به‌عنوان مناطق اسرائیلی به رسمیت شناخته خواهد شد
ـ بیش از 5میلیون فلسطینی که با تهدید و اجبار از شهرها و خانه‌های خود مهاجرت کردند برخلاف قطعنامه‌های شورای امنیت و همچنین توافق‌های سیاسی، حق بازگشت به سرزمین خود را از دست می‌دهند
ـ کشور جدید فلسطین حق ندارد نیروی نظامی مستقلی داشته باشد. تمام گروه‌های مسلح ازجمله حماس باید تسلیحات خود را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار دهند. حفظ امنیت شهروندان فلسطین بر عهده ارتش اسرائیل است و فلسطین تنها حق دارد سلاح‌های سبک برای پلیس شهری در اختیار داشته باشد
ـ ساختار پیشنهادی مذاکرات صلح برای تقسیم قدس به دو بخش شرقی و غربی است و این شهر رسما به‌عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته می‌شود
ـ حاکمیت وادی اردن نیز همچون شهرک‌های یهودی ساخته شده در کرانه غربی در اختیار اسرائیل قرار می‌گیرد 



مکث
انفعال تاریخی کشورهای عربی




عزمی بشاره، متفکر سرشناس عربی و از مشاوران امیر قطر در آستانه رونمایی از معامله قرن توسط ترامپ در تحلیلی کوتاه از تحولات در صفحه توییتر خود نوشت: بعد از اجرای عملی معامله با الحاق قدس به سرزمین‌های اشغالی و توقف به رسمیت شناختن حق بازگشت آوارگان، ترامپ چشم‌اندازش را برای مذاکره بر سر آنچه باقی مانده است اعلام خواهد کرد: کشوری با حق حاکمیت محدود که پایتختش خارج قدس است (ابودیس)، علاوه بر کلونی‌های شهرکی که در مقابل تبادل اراضی در مرز غزه به اسرائیل اضافه می‌شود و همچنین وادی اردن که عبارت است از منطقه‌ای معزول، رها شده برای مذاکره!
در ادامه فشارها بر کشورهای عربی و تشکیلات خودگردان در رام‌الله برای اعلام تأیید معامله شروع می‌شود. برخی حکومت‎‌های   عربی با مسئله فلسطین به مثابه نقطه‌ای ازجمله نقاط امتیازدهی خدمات به آمریکا در مقابل کسب رضایت این کشور برخورد کرده‌اند. کشورهای عربی تا زمانی که اولویتشان نبردهای داخلی است نمی‌توانند موضعی جدی در مخالفت با طرح آمریکا داشته باشند.
از کشورهای عربی انتظار می‌رود با تبدیل نظام جدایی نژادی به اشغال علنی مخالفت کنند. اما آنها که از مسئولیت تاریخی خود گریخته‌اند ‌ای کاش دست‌کم به آمریکایی‌ها بفهمانند صرفا آنچه مردم فلسطین بپذیرند را تأیید خواهند کرد. این همان بهانه‌ای است که برای حمایت از اوسلو و سایر توافق‌ها به آن استناد می‌کردند تا در حقیقت از زیر بار مسئولیت بگریزند.
مسئله اساسی آن است که ملت فلسطین موضع خود را با تمام ابزارهای ممکن بیان کند و از متحدان خود در هر جایی بخواهد موضعی قاطع در قبال تبانی آشکار کاخ سفید و لیکود و راست افراطی در اسرائیل اتخاذ کنند؛ تبانی‌ای که از دید حاکمیت اسرائیل، فرصتی تاریخی برای نابودی مسئله فلسطین است. در این شرایط، بدترین کاری که رهبری فلسطینی یا عربی می‌تواند انجام دهد انتظار برای تعیین نتایج انتخابات اسرائیل یا آمریکاست؛ این یک شرط بندی از پیش باخت است.