10راهکار برای برون‌رفت از بحران فرونشست در تهران

فرونشست گاه‌وبی‌گاه در شهر تهران به چالشی بزرگ تبدیل شده است؛ چنان‌که عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران پدیده فرونشست را یکی از 3 چالش بزرگ پایتخت قلمداد می‌کند. بر این اساس، روز گذشته نشست تخصصی کاهش خطرپذیری پدیده فرونشست ناشی از تغییرات آب زیرزمینی شهر تهران برگزار شد. به گزارش همشهری، زهرا نژادبهرام در این نشست گفت: «همگی ما با پدیده‌هایی همانند زلزله آشنا هستیم و برای آنها سازوکاری اندیشیده‌ایم و می‌دانیم که پیش از زلزله، زمان زلزله و پس از آن‌چه اقداماتی باید انجام شود، اما موضوع اساسی اینجاست که به بحث فرونشست کمتر توجه شده است. این در حالی است که 3 بحران جدی زلزله، سیلاب و فرونشست شهر تهران را تهدید می‌کند.» عضو شورای شهر تهران ادامه داد: «فرونشست برخلاف موارد دیگر همانند سیل و زلزله یک پدیده عارضی برای شهر تهران است. ما در 2 تا 3 دهه گذشته شاهد پدیده فرونشست در تهران بوده‌‌ایم که این اتفاق ناشی از نوع زندگی ما در شهری به مساحت 700کیلومترمربع و با جمعیتی بیش از 12میلیون نفر است. البته استفاده زیاد از منابع آبی، تغییرات اقلیمی و خشکسالی ازجمله موارد دیگری است که باعث شده ما با این پدیده روبه‌رو شویم.»
به گفته او، پدیده فرونشست از حاشیه‌های جنوبی شهر تهران در حال حرکت به سمت شرق تهران است و پل‌ها، راه‌های ارتباطی و همچنین ریل راه‌آهن را تحت‌تأثیر قرار داده ‌و با توجه به اهمیت موارد یادشده نباید از کنار این موضوع به‌سادگی عبور کنیم. براساس مطالعات انجام‌شده، پدیده فرونشست به‌ترتیب در کالیفرنیا، اندونزی و در نهایت تهران اتفاق افتاده و فرونشست زمین به وسعت 15تا 25سانتی‌متر در شهر تهران به‌خصوص در حاشیه‌های جنوبی این شهر روی داده است.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه از دلایل پدیده فرونشست صحبت کرد. رضا کرمی گفت: «توسعه و بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی یکی از دلایلی است که باعث بروز پدیده فرونشست شده است. البته فرونشست انواع مختلفی دارد که به‌عنوان مثال یکی از آنها فروچاله است.» او با اشاره به اینکه در دهم مهر سال‌95 به‌منظور بررسی این موضوع جلسه‌ای در وزارت کشور تشکیل شده است، اضافه کرد: «صورتجلسه این جلسه نشان می‌دهد که برای همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط با این موضوع وظایف مشخص تعیین شده که عمده این وظایف بر عهده سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران است.»
در ادامه رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به تشریح راهکارهایی به‌منظور مقابله با فرونشست و همچنین فروریزش در شهر تهران پرداخت. علی بیت‌اللهی 10راهکار پیشنهاد کرد و گفت: «جلوگیری از استفاده از چاه‌های غیرمجاز، کنترل استفاده‌های غیرمجاز از چاه‌های مجاز، نصب کنتور هوشمند و بازنگری در پروانه‌های بهره‌برداری چاه‌ها، اصلاح شیوه‌های آبیاری، مدیریت کشت و زرع و کشت محصولات با نیاز آبی کمتر، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، نفوذپذیر ساختن سطح زمین در مناطق جنوبی شهر تهران و تدوین برنامه عملیاتی کاهش مخاطرات فرونشست ازجمله مواردی است که می‌توان به‌منظور مقابله با فرونشست زمین در تهران از آنها استفاده کرد.» او همچنین به ارائه راهکارهایی در مقابله با بحث فروریزش پرداخت و عنوان کرد: «به‌عنوان نخستین راهکار باید مسئولیت حفاظت و بهره‌برداری از قنات‌ها به شهرداری تهران واگذار شود. همچنین امروزه درحالی‌که در گودبرداری‌ها جلوی رگ‌آب‌ها گرفته می‌شود، شهرداری و سازمان نظام مهندسی باید به‌صورت بایپَس مسیر رگ آب را به سمت خود برگرداندند تا آب از مجاورت سمت ساختمان به مسیر اصلی بازگردد. قطع‌‌کردن مسیر رگ‌آب‌ها موجب کاهش خسارت ساختگاه‌ها می‌شود.»