کسری تولید مسکن
آمارهای رسمی از بهبود 16.6درصدی ساخت مسکن شهری در سال گذشته حکایت دارند اما هنوز مسکن تولیدی در کشور کمتر از نیمی از نیازهای سالانه را پوشش میدهد. به گزارش همشهری، نیاز سالانه به ساخت واحدهای مسکونی جدید برای پاسخگویی به تقاضاهای مصرفی و جایگزینی واحدهای فرسوده به 900هزار تا یک میلیون واحد در سال میرسد و در برنامه جامع مسکن نیز کف نیاز سالانه به تولید مسکن حدود 900هزار واحد مسکونی در سال برآورد شده ؛ درحالیکه در سالهای اخیر همواره آمارهای صدور پروانههای ساختمانی و واحدهای پیشبینی شده در آنها از کسری شدید تولید مسکن حکایت داشته است.
تازهترین گزارش مرکز آمار ایران از اطلاعات پروانههای ساختمانی صادر شده در شهرداریهای سراسر کشور حاکی است پارسال 142هزار پروانه ساختمانی شامل 376هزار و 575واحد مسکونی در کل مناطق شهری صادر شده که با حذف مسکن روستایی از نیاز مسکن، در بهترین حالت نیمی از نیاز را برآورده میکند.
تولید مسکن تهران؛ یکسوم نیاز سالانه
آمارهای مربوط به سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395نشان میدهد 20درصد جمعیت و 20درصد مسکن ساخته شده در کشور به تهران تعلق دارد و بر این اساس انتظار میرود 20درصد نیاز سالانه تولید مسکن نیز در پایتخت انجام شود. با این حساب، تولید سالانه مسکن در شهر تهران باید به 180تا 200هزار واحد مسکونی در تهران برسد درحالیکه آمارهای مربوط به پروانههای ساختمانی پارسال، فقط از زمینهسازی برای تولید 76هزار و 500واحد مسکونی حکایت دارد. بهعبارتدیگر تولید مسکن در تهران یکسوم نیاز سالانه این کلانشهر به مسکن است و دوسوم این نیاز، به کسری انباشته مسکن در این شهر اضافه میشود. البته روی دیگر ماجرا این است که طبق آمارهای رسمی، 650هزار واحد مسکن خالی از سکنه در تهران وجود دارد که نشان میدهد بهواسطه افت شدید قدرت خرید متقاضیان و بیضابطه بودن بازار مسکن، لزوماً با ساخت مسکن نیز نمیتوان نیاز بازار پایتخت به مسکن را رفع کرد. طبق گزارش مرکز آمار ایران پارسال 10هزار و 954پروانه احداث ساختمان در شهرداری تهران صادر شده که نسبت به سال قبل 17.5درصد افزایش دارد. این پروانههای ساختمانی مشتمل بر 76هزار و 511واحد مسکونی بوده که نسبت به سال 96با رشد 17.6درصدی مواجه شده اما همچنان فقط یکسوم نیاز سالانه این کلانشهر به تولید مسکن را پوشش میدهد.
کسری مسکن بیشتر میشود
براساس آمارها، پارسال 142هزار و 39پروانه ساختمانی در شهرداریهای کل کشور صادر شده که نسبت به سال 96با رشد 16.3درصدی مواجه بوده است. این تعداد پروانه ساختمانی مشتمل بر 376هزار و 757واحد مسکونی بوده و نسبت به سال 96رشد 16.6درصدی را تجربه کرده اما در مقایسه با نیاز 900هزار تا یک میلیون واحدی کشور به تولید مسکن، رقم قابلتوجهی محسوب نمیشود. با توجه به اینکه براساس آمارهای رسمی، در کل کشور 2.6میلیون واحد مسکونی خالی وجود دارد و در دوره رونق بازار مسکن تا 80درصد سهم معاملات این بازار به سرمایهگذاری اختصاص دارد، بهنظر میرسد تقویت تولید مسکن بدون مهیا کردن شرایط حضور متقاضیان مصرفی در بازار قادر نخواهد بود به رفع مشکل بازار مسکن کمک کند. براساس تجربه کشورهای پیشرفته، دولت باید سازوکارهایی برای حذف نام مسکن از فهرست کالاهای سرمایهای درنظر بگیرد و هزینه سفتهبازی در بازار مسکن و نگهداری خانههای خالی و اقامتگاه دوم را بالا ببرد تا قیمت مسکن متعادل شود. این مسئله میتواند به تداوم رونق تولید مسکن نیز دامن بزند و اشتغال این بخش را نیز تضمین کند.