فریدونکنار زیبا، میزبان خوبی برای پرندگان مهاجر باشد!

عباس محمدی _ کنشگر محیط‌زیست

آبگیرهای منطقه «فریدونکنار» و «سرخرود» و «ازباران» در مازندران، یکی از مهم‌ترین منطقه‌های ایران است که پرندگان مهاجر از سرزمین‌های شمالی کره زمین برای زمستان‌گذرانی به آن روی‌می‌آورند. از حدود 15سال پیش، تعداد قوهایی که به یکی، دو نقطه خاصِ این منطقه می‌آیند، در بعضی زمستان‌ها بسیار بیشتر از آن چیزی می‌شود که در زمان‌های گذشته صورت می‌گرفت. شاید نابود شدن تالاب‌های دیگر، کم‌آب‌شدن مصب رودخانه هراز و ساخت‌وساز در این مصب، از دلایل این موضوع باشد. 

به هرصورت، فرود متراکم قوها که پرندگانی درشت‌پیکر و شاخص هستند، شهرت خوبی برای فریدونکنار به ارمغان آورده و در زمستان‌ها، هزاران گردشگر و پرنده‌نگر را به این منطقه می‌کشاند. گروه‌های زیادی از مردم فریدونکنار و دیگر نقاط کشور با راهنمایی مأموران و کارشناسان محیط‌زیست، در شرایط اضطراری، به خوراک‌دهی این مهمانان زیبا می‌پردازند تا بتوانند زمستان را در سرزمین ما بگذرانند.

در گذشته، صید سنتی پرنده در زمستان بخشی از معیشت مردم محلی را که درآمد اندکی داشتند، تأمین می‌کرد و چون صید به تعداد کم صورت می‌گرفت، فشار زیادی بر جمعیت پرندگان وارد نمی‌ساخت. آن زمان‌ها، خریدوفروش پرنده محدود به بازارچه‌های محلی بود، نه آنکه به شکل تجاری و برای عرضه به صدها هزار مسافر انجام شود. اما در همین 15-10 سال اخیر، صید گسترده با هدف سودجویی بی‌حسابی که گردش مالی چند میلیارد تومانی یافته، به‌دست گروهی معدود صیاد غیرمجاز رواج یافته و سبب بدنامی منطقه فریدونکنار شده است. صیادان، پرندگان را به‌صورت دسته‌جمعی و به شیوه‌های بی‌رحمانه صید و زجرکش می‌کنند؛ برپا کردن تورهای بلند که پرندگان را در خود گرفتار می‌کند و سبب بال‌بال‌زدن‌های طولانی‌مدت و دردناک آنها در طول شب می‌شود  و بعد، شکستن پاها و گره زدن بال‌های پرنده توسط صیاد برای بی‌حرکت کردن آن، بخشی از این تراژدی غمبار است. سپس پرنده شکسته‌بال و از پا افتاده را زنده‌زنده، اما چونان یک شیء بی‌جان برای ساعت‌های طولانی روی پیشخوان‌های غرقه به خونِ پرندگان دیگر می‌گذارند تا مشتری بیابد.
این بازار بدمنظر، فریدونکنار را که مردمی طبیعت‌دوست و زحمتکش دارد، درنظر همه مدافعان محیط‌زیست و بسیاری از دیگر ایرانیان و در مجامع جهانی، به «سیاهچاله پرندگان» مشهور ساخته است. در سال‌های گذشته، چندبار مقام‌های مسئول خواسته‌اند که تورهای غیرقانونی و گسترده صید پرنده را جمع کنند، اما آن گروه کوچک صیاد، خود را «مردم محلی»ای که نیازمند کسب معیشت هستند، جا می‌زند و با گردنکشی در برابر قانون و اخلاقیات، مانع کار شده است. اکنون که در آستانه فصل مهاجرت پرندگان به ایران هستیم، جا دارد که مردم محلی و مسئولان، جلوی این تجارت شبه‌مافیایی را بگیرند تا این زشتی از منطقه زیبای فریدونکنار زدوده شود.