همراهی دانش‌آموزان با مهارت‌های رفتاری
فاطمه عسگری‌نیا/خبرنگار
مهر آغاز و شروع فصل جدید در زندگی دانش‌آموزان است؛ فصل آموختن و رشد کردن و قدم گذاشتن در مسیر پیشرفت و ترقی. مسیری که عبور از آن نیازمند حمایت والدین و مربیان است و این کار محقق نمی‌شود مگر با یک ارتباط صمیمی و دوستانه؛ ارتباطی که نیاز به مهارت‌های خاصی دارد و باید در چارچوبی درست و اصولی برقرار شود. این روزها سؤالاتی چون انتظار والدین از دانش‌آموزان و این انتظارات تا چه حد به‌جا هستند، فرزندان تا چه حد از والدین حرف‌شنوی دارند و تا چه حد خواسته‌های پدر و مادر را می‌پذیرند به دغدغه بزرگ والدین تبدیل شده است. برای یافتن پاسخ این سؤالات و همچنین کسب اطلاعات درباره مهارت و اهمیت ارتباط والدین با دانش‌آموزان و تأثیر این رابطه در یادگیری دروس با بنفشه حیرت‌نگاری -روانشناس بالینی- گفت‌وگو کرده‌ایم.
این روزها همه اذعان دارند که والدین با فرزندان ارتباط حداقلی دارند. آیا این نتیجه سبک زندگی جدید شهری است؟
در اینکه بین نسل گذشته و نسل جدید شکاف ایجاد شده، شکی نیست. در سال‌های اخیر با راهیابی علم و تکنولوژی به کانون خانواده‌ها، ارتباطات کمرنگ‌تر شده و دیگر مثل گذشته والدین با فرزندان صحبت نمی‌کنند و همین شکاف سبب شده فرزندان به افراد ناشناخته تبدیل شوند. این روزها اگر بگوییم والدین از درک و فهم فرزندان عاجز مانده‌اند، بیراه نگفته‌ایم.
چرا این شکاف یا عدم‌درک والدین از فرزندان در سال تحصیلی نمود بیشتری می‌یابد و به یک چالش تبدیل می‌شود؟
سال تحصیلی آغاز جدیدی برای دانش‌آموزان است. آنها در دوران تحصیل با قدم گذاشتن به مدرسه، دنیای متفاوتی را تجربه می‌کنند و انتظار دارند والدین همراهشان باشند. همین عدم‌آگاهی پدر و مادر از شرایط جدید و چگونگی برقراری ارتباط درست با دانش‌آموزان، تبدیل به چالش می‌شود.
در مورد شناخت والدین از دانش‌آموزان و ارتباط درست بیشتر توضیح دهید؟
اجبار و تحکم به دانش‌آموز برای انجام تکالیف و خواندن درس و ماندن ساعت‌های طولانی در اتاق و رفتن به کلاس‌های متعدد نه‌تنها آنها را خسته و دلزده می‌کند بلکه ارتباط والدین با فرزند را خراب کرده و فرزند دیگر به والدین خود اعتمادی نمی‌کنند. این کارها همان دلسوزی‌های بی‌موردی است که نتیجه‌ای جز تخریب روابط ندارد.
برخی از والدین وظیفه‌شان را در فراهم کردن امکانات رفاهی برای فرزندان خلاصه می‌کنند. این کار در برقراری ارتباط خوب با فرزندان و افزایش یادگیری دانش‌آموزان مؤثر است؟
این موضوع مطلق نیست و در مورد همه دانش‌آموزان صدق نمی‌کند. برخی از دانش‌آموزان با وجود فراهم بودن همه امکانات رفاهی موفق نمی‌شوند و بعضی هم با حداقل‌ها نخبه می‌شوند. والدین باید بپذیرند دستگاه پولساز نیستند و فرزندان برای آنها درس نمی‌خوانند. بنابراین صرف فراهم کردن امکانات نمی‌تواند تأثیری در برقراری رابطه والدین با فرزندان داشته باشد.
وظایف والدین در قبال دانش‌آموزان چیست؟
در وهله اول والدین وظیفه دارند توانایی، استعداد و علائق فرزندشان را بشناسند و او را در شکوفایی آنها همراهی کنند. پدر و مادر قبل از هر چیز باید با فرزندان رفیق باشند و ایجاد این حس صمیمیت کمک می‌کند تا فرزندان به والدین اعتماد کنند. والدین باید خواسته و انتظارات فرزندان را مدیریت کنند و آنچه به صلاح فرزندان است را انجام دهند. والدین نباید در تمام موارد حساسیت‌های بی‌مورد نشان دهند؛ چرا که این کار فرزندان را خسته می‌کند و ممکن است آنها را از درس و مدرسه دلزده کند. سرزنش کردن و رفتارهای تند سبب پرخاشگری فرزندان می‌شود و به همین دلیل والدین باید در برابر فرزندان صبور باشند و با صبر و حوصله به حرف‌هایش گوش دهند و او را راهنمایی کنند.
والدین معتقدند در سال تحصیلی فرزندانشان باید تمام وقت خود را صرف درس خواندن کنند. به همین دلیل اوقات فراغت را محدود می‌کنند. آیا این رفتار درست است؟
انسان در هر شرایط و سن و سالی نیاز به فراغت دارد و دانش‌آموزان از این قاعده مستثنا نیستند و قطعاً در زمان تحصیل برای رفع خستگی ذهن و جسم نیاز به فراغت دارند. متأسفانه برخی از والدین که تعدادشان کم نیست، باور دارند بچه‌ها در سال تحصیلی باید مشغول درس خواندن باشند. این دیدگاه درستی نیست و زمینه مدرسه‌گریزی دانش‌آموزان را فراهم می‌کند. والدین با یک زمانبندی درست می‌توانند در کنار درس و مدرسه، زمانی را به فراغت دانش‌آموزان اختصاص دهند و با این کار میزان یادگیری بهتر و خلاقیت فرزندانشان افزایش می‌یابد.
کلام آخر
ارتباط والدین و فرزندان مقوله بسیار حساس و مهمی است. برقراری ارتباط دوستانه نیاز به مهارت دارد و اگر والدین گمان می‌کنند در کسب این مهارت ضعف دارند می‌توانند به روانشناس مراجعه کنند. رفتار صحیح والدین با فرزندان موجب نزدیکی آنها به یکدیگر و کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌شود.
