یک آغاز پرتنش
نخستوزیر جدید انگلیس نخستین روزهای کاریاش را با تغییرات گسترده در کابینه و خط و نشان برای اتحادیه اروپا آغاز کرد
بوریس جانسون بهعنوان هفتادوهفتمین نخستوزیر انگلیس کارش را با تغییرات گسترده در کابینه دولت آغاز کرده است؛ تغییراتی که محورش تلاش برای عبور از سد بزرگ خروج انگلیس از اتحادیه اروپا یا همان برگزیت است.
ماجرای برگزیت در 3سال گذشته بحرانی بیسابقه را مهمان جامعه انگلیس کرده و باعث برکناری 2نخستوزیر نیز شده اما جانسون مدعی است طی 3ماه غول برگزیت را به زانو درخواهد آورد و کشوری را که بر سر همین موضوع دوپاره شده، بار دیگر به یک کشور متحد تبدیل خواهد کرد. بوریس جانسون با جایگزین کردن حدود یکسوم از 33عضو کابینه، افرادی را در پستهای کلیدی به کار گماشته که با نظرات او در مورد چگونگی خروج از اتحادیه اروپا همراه باشند.
آغاز کار جانسون در مسیر 3ماهه پیش رو با خط و نشان کشیدن برای اتحادیه اروپا و مقامهای این سازمان همراه بوده است. سخنگوی جانسون دیروز در نخستین نشست توجیهی دفتر نخستوزیری برای خبرنگاران از گفتوگوی تلفنی او با رئیسجمهور فرانسه بر سر برگزیت خبر داد. به نوشته روزنامه گاردین که خبرنگارانش در این نشست حاضر بودند، جانسون در گفتوگو با امانوئل مکرون به او گفته تا زمانی که اروپا امکان اصلاح توافق انجام شده با دولت قبلی انگلیس را نپذیرد، خبری از ادامه مذاکرات نخواهد بود. جانسون پیش از این اعلام کرده بود که آماده است بدون هیچ توافقی اتحادیه اروپا را ترک کند و این موضوع به ابزار فشار او در مقابل مقامهای اروپایی تبدیل شده است.
3سال پیش که همهپرسی برگزیت برگزار شد، بوریس جانسون خود در صف موافقان خروج قرار داشت و در این راه تلاشهای بسیار کرد. موضعگیریهای او در مورد اروپا آن زمان هم جنجالی بود. خط و نشان کشیدن جانسون برای اروپاییها در حالی انجام میشود که ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا که آخرین روزهای حضور در این پست را سپری میکند، در تماسی تلفنی به نخستوزیر انگلیس هشدار داده که ماجرای باز کردن دوباره باب مذاکرات منتفی است. یونکر به جانسون گفت که توافقی که پس از 2سال مذاکره با نخستوزیر پیشین انگلیس یعنی خانم ترزا می به دست آمده «بهترین» و «تنها» توافق ممکن است و توافق دومی وجود نخواهد داشت.
رو در رو شدن جانسون با اروپاییها از همین ابتدای کار، نگرانیهایی را بهدنبال داشته است. معاون نخستوزیر ایرلند که کشورش بخشی از نظام سلطنتی انگلیس بهشمار میرود، رویکرد جانسون در مورد برگزیت را زیر سؤال برد و گفت که مسیر پیش رو، مسیر تقابل و درگیری است. سیمون کاونی گفت که شیوه موضعگیری جانسون در مقابل اروپا، نمیتواند زمینهساز یک توافق خوب برای خروج انگلیس از اتحادیه باشد.
از سوی دیگر برخی اروپاییها هم ترجیح دادهاند در مقابل سخنان جانسون ساکت ننشینند. نبرت روتگن، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس آلمان که جزو چهرههای کلیدی حزب آنگلا مرکل به شمار میرود دیروز سخنان جانسون در مورد توافق خروج را «قلدری» خواند و تأکید کرد که اروپا از موضع گذشته خود در قبال برگزیت کوتاه نمیآید و مذاکره دوبارهای در کار نخواهد بود.
نخستین حضور پرتنش در مجلس
شروع جانسون تنها در مورد برگزیت جنجالی نبوده است. نخستین جلسه پرسش و پاسخ او با نمایندگان مجلس نیز به جنگ لفظی با رهبر حزب مخالف یعنی جرمی کوربین گذشت. کوربین به سخنان جانسون طی روز اول نخستوزیریاش اشاره کرد و گفت که خیلیها در همین ابتدای کار نگران «بلوفهای» نخستوزیر هستند و معتقدند او هیچ برنامهای برای خروج از اتحادیه اروپا ندارد و تنها بلوف میزند.
او همچنین جانسون را به پیروی از دونالد ترامپ متهم کرد. کوربین به سخنان روز چهارشنبه جانسون اشاره کرد که گفته بود آمده است تا مردم را با دمکراسی آشتی دهد. کوربین گفت: «مردم نگرانند که به جای بهدست گرفتن کنترل امور، بوریس جانسون، انگلیس را به کشور خراجگذار آمریکای ترامپ تبدیل کند.» کوربین از سیاستهای جانسون در قبال ایران نیز پرسید. او گفت: «مردم میخواهند بدانند آیا جانسون به همکاری با متحدان اروپایی برای احیای توافق هستهای با ایران و کاهش تنشها با ایران متعهد است؟» جانسون در مقابل، جرمی کوربین را به همکاری با پرستیوی، شبکه انگلیسیزبان ایران و دریافت پول از این شبکه متهم کرد و گفت: «چطور فردی که از پرستیوی پول گرفته میتواند در مورد سیاستهای انگلیس در قبال ایران بپرسد؛ فردی که بارها در تنشهای اتفاق افتاده در خلیجفارس به جای حمایت از آمریکا بهعنوان متحد ما، از ایران حمایت کرده است.» این سخنان جانسون در حالی مطرح میشود که کوربین پیش از این، دریافت پول از پرستیوی را بارها رد کرده بود.
زلزله در کابینه
تغییرات در کابینه انگلیس درحالی اتفاق میافتد که کرسی نخستوزیری نه در میان 2حزب رقیب، بلکه در میان 2فرد از یک حزب دست بهدست شده است. چنین تغییرات گستردهای در شرایطی که حزب محافظهکار همچنان قدرت را در دست دارد، بیسابقه بوده است؛ 13وزیر کابینه یا خود استعفا کردهاند یا از سوی جانسون کنار گذاشته شدهاند. وزارتخانههای خارجه، خزانهداری و کشور جزو مهمترین وزارتخانههای انگلیس به شمار میروند.
وزارت خارجه: جرمی هانت که پست وزارت خارجه را سال گذشته از خود جانسون تحویل گرفته بود، یکی از مهمترین چهرههای کابینه بود که از سوی جانسون کنار گذاشته شد. هانت در انتخابات درونحزبی رقیب جانسون بود و کرسی نخستوزیری را با اختلاف زیاد در آرا به جانسون واگذار کرد. دومینیک راب پیش از این مدتی در کابینه خانم می وزیر برگزیت بود اما بهخاطر اختلاف نظر با او استعفا کرد. وزیر خارجه جدید انگلیس با خروج از اتحادیه با توافق یا بدون توافق طی 3ماه آینده موافق است؛ ایدهای که طی روزهای اخیر از سوی بوریس جانسون مطرح شده است. دومینیک راب از سوی دیگر با مسائل ایران نیز آشناست. تنش با ایران پس از برگزیت، بزرگترین بحران موجود در سیاست خارجی انگلیس به شمار میرود. راب بین سالهای 2000 تا 2006 در وزارت خارجه انگلیس بهعنوان مشاور حقوقی فعال بوده و روی مورد مسائل ایران کار کرده است. او در عین حال اعلام کرده قصد ندارد در مورد ایران تصمیمهای «شتابزده» بگیرد.
وزارت خزانهداری: وزیر خزانهداری کلیدیترین پست کابینه در انگلیس به شمار میرود. فیلیپ هموند که یکی از پرنفوذترین چهرههای حزب محافظهکار انگلیس به شمار میرود، پیش از نخستوزیری جانسون اعلام کرد که حاضر نیست با سیاستهای او بهخصوص در زمینه برگزیت کنار بیاید و از کابینه جدا میشود. بلافاصله پس از هموند، وزرای آموزش، دادگستری و توسعه هم از کابینه استعفا کردند. جانسون اما ساجد جاوید، فرزند یک خانواده مهاجر پاکستانی را بهعنوان وزیر خزانهداری معرفی کرده است. جاوید در کابینه ترزا می وزیر کشور بود. انتخاب جاوید به پست حساس وزارت خزانهداری براساس برنامه جانسون برای شکل دادن یک «کابینه مدرن» که حضور اقلیتها و زنان در آن پررنگ خواهد بود، انجام شده است.
وزارت کشور: جانسون یکی از طرفداران پروپاقرصش را به سمت وزارت کشور گمارده است. پریتی پاتل که زمانی در کابینه ترزا می بهعنوان وزیر توسعه حضور داشت، اکنون وزیر کشور انگلیس است. خانم پاتل که هندیتبار است، جانسون را تنها «منجی» انگلیس در زمینه برگزیت دانسته است. او پیش از این بهدلیل دیدارهای بدون مجوز با سیاستمداران اسرائیلی و همچنین وعده کمک مالی برای ساخت بیمارستان در بلندیهای جولان مجبور به استعفا شد.
مکث
جانسون عاشق ایران
سخنان جانسون در انتقاد از جرمی کوربین بهخاطر ارتباطش با پرستیوی در حالی از شبکه اسکاینیوز منتشر میشد که در همان روز پدر او در گفتوگو با پرستیوی گفته بود که معتقد است پسرش میتواند اختلافات موجود میان انگلیس و ایران را رفع کند. او گفت: «ایران تاریخ فوقالعادهای دارد و معتقدم بوریس هم عاشق ایران است.»