حذف یارانه نقدی پردرآمدها؛ روی موج شایعه

واریز یارانه نقدی تیرماه امسال در چهارشنبه‌شب با شایعاتی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی همراه شد که خبر از حذف یارانه نقدی برخی شهروندان داشت.

محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نخستین واکنش اعلام کرد: احتمالا واریز نشدن یارانه برخی خانواده‌ها به‌دلیل نقص فنی بوده است. سایت سازمان هدفمندی یارانه‌ها هم تنها خبری به نقل از مدیرعامل این سازمان منتشر کرده که در آن به واریز یارانه نقدی تیرماه امسال به میزان 45هزار و 500تومان اشاره شده و واکنشی به شائبه حذف یارانه‌های برخی شهروندان نشان داده نشده است. برخی مدعی شده‌اند در تیرماه امسال دست‌کم 4میلیون نفر از فهرست یارانه‌ نقدی‌بگیران حذف شده‌اند و البته هیچ مقام دولتی چنین خبری را تأیید نمی‌کند. ماجرا از آنجا آغاز شد که ایسنا در گزارشی نوشت: مرحله 101واریز یارانه نقدی چهارشنبه‌شب آغاز شده اما برخی یارانه‌بگیران گفته‌اند پولی به حساب‌شان واریز نشده است.
تبصره14 قانون بودجه امسال، دولت را موظف می‌سازد با استفاده از تمامی بانک‌های اطلاعاتی در اختیار نسبت به شناسایی و حذف 3دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌ نقدی‌بگیران اقدام کند. دولت هم هفته گذشته در مصوبه‌ای به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مأموریت داد با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و وزارت کشور(استانداران) در قالب دستورالعملی که ظرف یک‌ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تهیه می‌کند، نسبت به شناسایی و حذف یارانه نقدی 3دهک بالای درآمدی خانوار‌ها اقدام و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها هم باید پس از اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به حذف یارانه خانوار‌های اعلام شده (در نخستین نوبت) اقدام کند.

محمد شریعتمداری، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی در اظهارنظری گفته حذف یارانه‌ها هنوز اجرایی نشده و واریز نشدن برای برخی خانواده‌ها به‌دلیل نقص فنی بوده است. به‌گفته او، در طول سال و با هماهنگی استانداران این اتفاق (حذف یارانه نقدی پردرآمدها) می‌افتد و تاریخ مشخصی ندارد. نتایج بررسی‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد پرداخت یارانه نقدی به خانوارهای ایرانی از سال89 تاکنون، فقط در 2سال نخست باعث کاهش فقر و بهبود ضریب جینی شد ولی در ادامه اثرگذاری این سیاست به‌سرعت کاهش یافت؛ به‌طوری که سهم یارانه نقدی از سبد هزینه‌ای خانوارهای کم‌درآمد به‌شدت کاهش یافته و نه‌تنها اثرات مثبت هدفمندی بر کاهش ضریب فقر در جامعه ناپدید شد، بلکه بدون احتساب یارانه نقدی، وضعیت فقر در سال95 نسبت به آغاز اجرای طرح هدفمندی بدتر نیز شده است.

ارزش یارانه نقدی؛ 8 هزار تومان
بررسی‌های بانک مرکزی از پرداخت مستقیم یارانه نقدی به خانوارها نشان می‌دهد سهم یارانه‌ها در سبد هزینه‌های خانوارهای کم‌درآمد در ابتدای دوره پرداخت یارانه بالا بوده اما این سهم در طول زمان، تحت‌تأثیر وجود تورم بالا به‌شدت کاهش یافته است. بر این اساس در طول دوره پرداخت یارانه، به‌واسطه وجود تورم بالا در مقاطع مختلف، ارزش واقعی و قدرت خرید یارانه 45هزار و 500تومانی هر ایرانی به ارقام بسیار ناچیزی رسیده است. محاسبات مقدماتی نشان می‌دهد قدرت خرید یارانه 45هزار و 500تومانی در سال89، در سال95 حدود 13هزار تومان، در سال97 حدود 11هزار و 500تومان و در سال‌جاری 8هزار تومان است و برای برابر ماندن قدرت خرید یارانه 45هزار و 500تومانی سال89، باید رقم یارانه نقدی در سال98 به حوالی 260هزار تومان افزایش می‌یافت تا اثرات مساعد آن بر کاهش فقر و بهبود ضریب جینی حفظ می‌شد.

  سازمان هدفمندی یارانه‌ها در خواب
سازمان هدفمندی یارانه‌ها هم در شرایطی که موج شایعات در شبکه‌های اجتماعی ادامه دارد، عملا در خواب به‌سر می‌برد و هیچ واکنشی نشان نداده و تنها روی وبسایت این سازمان یک خبر با عنوان اعلام زمان واریز یارانه نقدی تیرماه قرار دارد و بخش پرسش و پاسخ هم از 12اسفند1391 تاکنون به‌روزرسانی نشده، افزون بر این سامانه ثبت و رسیدگی به درخواست‌های یارانه‌های نقدی موضوع کمیسیون ماده10 قانون هدفمندی یارانه‌ها از 17دی‌ماه سال94 به بعد به‌روزرسانی‌ نشده و تنها این شعار را روی سایت قرار داده که «با صرف‌نظر کردن از دریافت یارانه، آینده فرزندان‌مان را تضمین می‌کنیم.»