چالش ارزی بانک مرکزی؛ ثبات بازار یا مداخله قیمتی

هفته گذشته همانطور که همشهری پیش‌بینی کرده بود نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه نیما تک‌نرخی شد؛ با این حال دولت همچنان بر حفظ دلار 4200 تومانی برای تخصیص به فرایند تامین کالاهای اساسی اصرار دارد. حالا بانک مرکزی بر سر 2راهی سختی قرار دارد ؛ اصرار بر تداوم ثبات در بازار ارز یا فشار بر عرضه بیشتر برای کاهش قیمت دلار به کمتر از 10هزار تومان.
 همشهری کسب اطلاع کرد؛ برخلاف اظهارنظرهای برخی چهره‌های سیاسی درون دولت برای کاهش بیشتر قیمت ارز، بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر بازار ارز، مصمم است نرخ دلار در کانال 11هزار تومان باقی بماند و حتی برخی خبرهای تأیید نشده حکایت از آن دارد که سیاستگذار ارزی معتقد است کف قیمت برای دلار آمریکا در شرایط فعلی با هدف حفظ ثبات در بازار و جلوگیری از شکاف ارز نیمایی و آزاد نباید از 11هزار و 300تومان پایین‌تر بیاید.

واکنش همتی به نوسان بازار ارز
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در واکنش به کاهش نرخ ارز در هفته گذشته اعلام کرد: نرخ ارز در کنار سایر متغیرهای کلان اقتصادی از عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضا و شرایط اقتصادی حاکم بر بازار پیروی می‌کند و بانک مرکزی در چارچوب این شرایط و قواعد اقتصادی بازار را مدیریت می‌کند. و اقداماتی نظیر ساماندهی گردش ریال، مدیریت تقاضا و تقویت طرف عرضه در یک سال گذشته برای این مقصود بوده است. او با تأکید بر اینکه عوامل و اخبار سیاسی و نا‌اطمینانی‌های ناشی از آن بعضا موجب نوسان نرخ ارز می‌شود یادآور شد: اظهارات کارشناسان و برخی مسئولان در مورد بازار و روند نرخ و آینده بازار ارز، نظر و تحلیل شخصی آنهاست و لزوما دیدگاه‌ها و نظرات بانک مرکزی نیست. گمان می‌رود اشاره همتی به اظهارنظر روز چهارشنبه هفته گذشته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور بود که گفت: سیاست و اعتقاد دولت این است که نرخ ارز کنونی در بازار با نرخ واقعی آن  فاصله دارد و هرچند دولت بنا ندارد در بازار ارز دخالت کند و نرخ تصنعی ایجاد کند ولی روند عرضه و تقاضا را آزاد گذاشته تا به‌طور طبیعی نرخ ارز کاهش پیدا ‌کند.

قیمت مطلوب دلار برای نمایندگان
همسو با نظر برخی در دولت، تعدادی از نمایندگان هم به گمانه‌زنی درباره قیمت ارز روی آورده‌اند؛ چنان که سیدحسن حسینی شاهرودی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس بدون اشاره به منبع ادعایش با بیان اینکه شخص رئیس‌جمهور اعلام کرده رقم واقعی دلار زیر ۱۰ هزار تومان است، گفت: بازار ارز به سمت قیمت واقعی خود حرکت می‌کند و اگر بازار متشکل ارزی شکل بگیرد و با شفافیت در عرضه و تقاضا همراه باشد قطعا شاهد اُفت شدیدتر قیمت ارز در بازار خواهیم بود. همزمان با اینگونه اظهارنظرها برخی کانال‌های تلگرامی از آغاز به‌کار بازار متشکل ارزی از امروز شنبه 29تیرماه امسال با یک نرخ مشخص ارز خبر دا‌دند اما روابط عمومی بانک مرکزی آن را تکذیب و اعلام کرد: فرایند تأسیس این بازار در حال اتمام است و درباره زمان آغاز به‌کار آن به موقع اطلاع‌رسانی خواهد شد.

افت تقاضای ارزی با واقعی شدن قیمت
همشهری پیش‌تر در گزارشی با اشاره به کاهش محسوس شکاف قیمت ارز نیمایی با بازار آزاد از افت تقاضای ارزی برای مصارف تجاری خبر داده بود. رضا رحمانی، وزیر صنعت هم پنجشنبه اعلام کرد میزان واردات 22درصد کاهش یافته که خود مؤید آمار افت تقاضا برای ارز است.
در نتیجه این رویداد از اول امسال به‌تدریج اختلاف قیمت هر یورو در سامانه نیما با بازار آزاد از 61.5درصد در فروردین به 58.9درصد در اردیبهشت و 35.5درصد در خردادماه به 15.8درصد در هفته دوم تیرماه رسید و در نهایت، در روزهای پایانی نخستین ماه تابستان این اختلاف قیمت که منشأ رانت شده به صفر نزدیک شد. اثر واقعی‌شدن نرخ ارز نیمایی کاهش تقاضا برای ارز بوده به‌نحوی که آمارها نشان می‌دهد میزان خرید یورو برای واردات در اردیبهشت امسال از 20میلیارد دلار به کمتر از 15میلیارد دلار در خردادماه رسیده و انتظار می‌رود در تیرماه هم تقاضا برای ارز نیمایی منطقی‌تر شود. در این میان رحیم زارع، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، ضمن تأیید تحلیل همشهری گفت: مولفه‌های متعدد اقتصادی سبب شد که بازار ارز با روند کاهشی و پلکانی حرکت کند و سودای نزول قیمت را در سر داشته باشد اما کاهش تقاضا یکی از اصلی‌ترین عوامل برای کاهش قیمت دلار در بازار است. او تأکید کرد: هرچه فاصله بین نرخ ارز نیمایی با قیمت در بازار آزاد کمتر شود، علاقه به دلالی و فساد کاهش یافته و بسیاری از اقدامات سود خود را از دست می‌دهند و این مسئله به کاهش تقاضای کاذب منجر و قیمت‌ها را کنترل می‌کند.

  سوغات همتی از استانبول
سفر 2 روزه همتی به استانبول برای دیدار و رایزنی با همتای ترکیه‌ای‌اش چه ارمغانی برای بازار ارز ایران به همراه خواهد داشت. رئیس‌کل بانک مرکزی که پنجشنبه به ترکیه رفته و دیروز برگشت، گفته هدف از دیدار و گفت‌وگو با مراد اویسال، رئیس جدید بانک مرکزی ترکیه، توسعه روابط پولی و بانکی بین تهران و آنکارا جهت دستیابی به حجم تجارت 30 میلیارد تومانی مورد انتظار 2 کشور بوده ولیکن سؤال اینجاست که همتی و همتای ترک او بر سر بازشدن یک کانال بانکی و تقویت کانال‌های فعلی جهت تسهیل نقل و انتقال ارز رایزنی و توافقی داشته‌اند یا نه؟