مصرفزدگی؛ آفت تولید و توسعه
شهلا کاظمیپور ـ جامعهشناس
در تحلیل و بررسی آثار منفی پولهای بادآورده و موقعیتهای مالی و اجتماعی که یکشبه به دست میآیند به تجملگرایی و مصرفزدگی به عنوان نتیجه مسلم نابسامانی در مراکز اقتصادی و فساد در سیستم مالی جامعه میرسیم.
کس یا کسانی که فرآیند سالم و درست رسیدن به داراییهای مشروع را طی نمیکنند در زندگی خود با حفرهای به نام مشروعیت مواجهند. آنها برای پرکردن این خلأ به دست و پاکردن زندگیهای پرتجمل روی میآورند. طبیعی است که وجوه ظاهری ثروت نمیتواند جای خالی فرهنگ، تفکر، سواد و تشخص را در زندگی کسی پرکند؛ با این حال این پندار نادرست همچنان در میان این افراد مشاهده میشود.این پدیده مانند ویروس یک بیماری مسری میتواند در جامعه تکثیر و در غیاب آموزشهای لازم و فرهنگسازی فراگیر شود؛ تا جایی که در سطوح مختلف جامعه آثار منفی آن قابل مشاهده باشد. در چنین حالتی افراد جامعه نیاز کاذبی به تهیه وسایل و ابزاری مییابند که در حقیقت تأمین آنها یک ضرورت حساب نمیشود.کسانی که قدرت و توان رسیدن به چنین سطحی از زندگی را ندارند، تلاش میکنند به هر شکل ممکن این توانایی مالی را پیدا کنند؛ بنابراین همواره درصدد فعالیتهای زودبازده مالی برمیآیند. دلالی، احتکار، زدوبند و مشاغل کاذب میتواند آنها را به این هدف یعنی کسب سود سرشار در زمان کوتاه برساند؛ بنابراین کمکم با تمرکز ثروت و سرمایه اجتماعی در این سو، بخش تولید با کمشدن اشتیاق برای سرمایهگذاری به حاشیه رانده میشود. با کاهش فعالیتها در بخش تولید و با فراوانی فعالیت در حوزه دلالی و خرید و فروش، کالاهای وارداتی، بازار را به زیر سیطره خود درمیآورد. از این رو هر نشانهای که حاکی از مصرفزدگی و تجملگرایی در جامعه باشد، دلیلی است بر افول و رکود تولید در جامعه و توقف تولید یعنی از دستدادن قابلیت و فرصت توسعه.