واردات  و صادرات مرکزی در نقطه تعادل

آوا صادق | اراک- خبرنگار:

واردات شاخصی منفی از عملکرد اقتصادی محسوب می‌شود، اما اگر این واردات به ازای صادرات تولیدات داخلی شکل بگیرد، شاخص اقتصاد روند صعودی به خود می‌گیرد؛ وارداتی که بتواند نیاز جامعه، زمینه توسعه منطقه، مواد اولیه و ماشین‌آلات را برای رونق تولید تامین کند.

از آنجا که تهیه همه اقلام کالاها در کشورها امکان‌پذیر یا مقرون به صرفه نیست، برخی از کالاهای مورد نیاز از سایر کشورها وارد می‌شود. برخی کارشناسان معتقدند همیشه واردات نمی‌تواند مضر باشد و فقط زمانی که کالاهای مشابه در کشور تولید می‌شود، دولت‌ها موظفند برای حمایت از تولید داخل دست به تدابیری ویژه بزنند که طی آن گمرکات هزینه خاصی به دلیل کنترل آن ایجاد ‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی بزرگ‌ترین کشورهای توسعه‌یافته نیز در بخش واردات مشکلی ندارند، اما این واردات نه‌فقط به تولید داخلی آنها صدمه نمی‌زند، بلکه در بسیاری از مواقع سبب توسعه اقتصادی و پایداری تولید می‌شود.

در سال 96 میزان واردات استان به 398 میلیون دلار رسید و در سال 97 حدود380 میلیون دلار انواع کالا به استان وارد شد که بخش زیادی از آن مربوط به واردات ماشین‌آلات خط تولید واحدهای تولیدی و مواد اولیه شرکت‌ها است.
یک استاد اقتصاد در دانشگاه آزاد اسلامی اراک می‌گوید: واردات زمانی شاخص منفی به خود می‌گیرد که به جای تأمین نیاز جامعه، تولید و توسعه، توان تولید در اقتصاد را نشانه بگیرد و برای مقابله با تولید امتیاز بیشتری به مشتریان ارائه دهد.

«علی سرلک» بیان می‌کند: کالاهای لوکس که غیرضروری و ارزبر است، سهم قابل‌توجهی به خود اختصاص داده بود که این نشان از بی‌تدبیری‌ در برنامه‌های اقتصادی داشت و با تغییر نگاه و توجه بیشتر مسئولان تغییراتی داشته است.
وی می‌افزاید: اقتصاد وابسته، جوانان بیکار و افزایش فقر تنها نتیجه این است که واردات کالاهای مصرفی بی‌تدبیرانه صورت گرفته است. این ماجرا سرانجام تمام کشور‌هایی خواهد شد که در‌های واردات خود را به روی کالاهای خارجی بگشایند.

این استاد دانشگاه اظهار می‌کند: صنایع استان مرکزی که تجهیزات آنها فرسوده و ازکارافتاده شده و نمی‌تواند کالای باکیفیت با هزینه کم و رقابت‌پذیر تولید کند، نیازمند تجهیزات و فناوری روز دنیا برای تولید و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال است. در این صورت واردات ضروری است.
سرلک ادامه می‌دهد: باید این واقعیت را بپذیریم که فضای کسب و کار در استان مرکزی مناسب تولید و اشتغال‌زایی نیست. برای کسانی که در حوزه تولید هستند مشکلات متعددی وجود دارد که مسئولان باید به هر طریقی این مشکلات را برطرف و چرخ صنعت را روغن‌کاری کنند تا هم تولید باکیفیت افزایش یابد و هم اشتغال ایجاد شود.

وی می‌گوید: ایجاد شرایط رقابت برای تولیدکنندگان استان با محصولات مشابه خارجی که اغلب وارد می‌شوند، بسیار مهم است. در برخی از کشورهای دنیا برای تولیدکننده این محصولات امتیاز خاص قائل می‌شوند تا کالای داخلی علاوه بر مزیت کیفیت ارزان‌تر هم به دست مصرف‌کننده برسد.
این استاد دانشگاه بیان می‌کند: آنچه برای تولیدکننده داخلی اهمیت دارد کاهش واردات است. زمانی که تولیدکننده کالای باکیفیت تولید و وارد بازار فروش می‌کند، مشکلی به نام امضای طلایی همه محاسباتش را به هم می‌ریزد؛ امضاهایی که در اغلب موارد از سوی برخی برای واردات کالای مشابه داخل امضا می‌شود و همه برنامه‌های تولیدکنندگان را نقش بر آب می‌کند.


واردات؛ تأمین‌کننده نیاز جامعه 

مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری مرکزی نیز با اشاره به ارزش واردات کالا به استان می‌گوید: واردات تأمین‌کننده بخشی از نیازهای جامعه است. به شرط آن‌که کالای وارداتی پیش‌نیاز تولید باشد و توسعه اقتصادی را رفع کند و کالای مصرفی نباشد لازم و ضروری است. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته از واردات به عنوان یک گزینه ارزشمند و زمینه‌ساز توسعه استفاده می‌شود.

«محمود نعمتی» بیان می‌کند: زمانی بزرگ‌ترین ضربه از سوی واردات به جامعه اقتصادی وارد شد که واردات به جای آن‌که ‌نیاز واحدهای تولیدی یعنی موارد اولیه، ماشین‌آلات مدرن و به‌روز دنیا و تجهیزات لازم برای تولید را برآورده کند تغییر مسیر پیدا کرد و حرکت خود را به سمت و سوی کالاهای لوکس یا مشابه تولید داخل که اغلب نیازهای جامعه را تشکیل نمی‌داد، سوق پیدا کرده بود.
وی ادامه می‌دهد: این رویه در چند سال گذشته تغییر کرده و آمار در گمرک استان نیز نشان داده که بیشترین واردات در خصوص مواد اولیه، ماشین‌آلات و فناوری از کشورهای دیگر به استان صورت گرفته است.

مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری مرکزی اظهار می‌کند: افزایش واردات در ایران سال‌ها وابستگی شدیدی به نفت داشته است و ارز ناشی از درآمد نفتی، جامعه پویا و تولیدگر را به جامعه‌ای غیرفعال و وابسته تبدیل کرده است.

نعمتی می‌افزاید: نداشتن قدرت رقابت‌پذیری کالاهای تولیدی استان یکی دیگر از صدماتی است که نفت مستقیماً متوجه اقتصاد می‌کند؛ پدیده‌ای که کشورهایی مانند ایران و سایر کشورهای جهان سوم را با اقتصادی بیمار روبه‌رو کرده است.
وی بیان می‌کند: بسیاری از چالش‌های صنعتی در استان به‌خصوص اراک به علت تجهیزات فرسوده در صنایع است که توان رقابت با سایر محصولات تولیدی خارجی و وارداتی را از آنها گرفته است.


برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات

مدیر کل گمرکات استان مرکزی نیز از افزایش 160 درصدی صادرات کالا نسبت به واردات به این استان خبر می‌دهد و می‌گوید: 910 میلیون دلار کالا در سال گذشته از گمرکات استان مرکزی به خارج از کشور صادر و 350 میلیون دلار به این استان وارد شده است که این مهم نشان از مثبت بودن تراز تجاری استان دارد. «اسماعیل حسینی» بیان می‌کند: صادرات کالا از استان مرکزی به خارج از کشور از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب 6 و 3  درصد افزایش یافته است. 

واردات کالا نیز در این مدت به استان از نظر ارزشی 38 درصد و از نظر وزنی 12 درصد افزایش داشته است. وی ادامه می‌دهد: انواع هیدروکربورها، پلی‌اتیلن سبک خطی، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن سنگین، شمش، آبمیوه و رانی، شیشه، انواع بلور و چیپس از عمده کالاهای صادرشده از گمرکات این استان بوده که این کالاها به 80 کشور جهان از جمله عراق، افغانستان، پاکستان، ترکیه، ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان و بلغارستان صادر شده است. مدیر کل گمرکات استان مرکزی اظهار می‌کند: انواع ماشین‌آلات و محصولات اولیه خط تولید عمده محصولات واردشده به استان مرکزی در این مدت بوده است که واردات این کالاها افزایش اشتغال، تولید، رونق اقتصادی و صادراتی را در استان به همراه داشته است.