منابع طبیعی
برپایی دوباره چادرهای آتش‌بان در پارک ملی گلستان
چادرهای آتش‌بان در مناطق حفاظت‌شده، به‌دلیل عدم‌تأمین اعتبار در چند سال اخیر مستقر نبودند
الهام مصدقی‌راد _ خبر‌نگار
3روز بعد از آتش‌سوزی بخش‌هایی از تالاب میانکاله که نزدیک به 400هکتار آن سوخت و بخش‌هایی از انارستان و تمشک‌زارهای میانکاله از بین رفت، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها درخصوص مقابله با آتش‌سوزی‌ها، اعلام کرد: «معتقدم سرمایه‌گذاری در این زمینه توجیه اقتصادی ندارد.» این درحالی است که به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران، اگر فقط یک دستگاه لودر در این تالاب وجود داشت، آتش‌سوزی رخ‌داده تنها در 3ساعت زمان و نه در مدت 12ساعت، مهار می‌شد. آتش‌سوزی‌هایی که به‌ویژه در سال‌جاری و به‌دلیل باران قابل‌توجه بهاری و رشد گیاهان علفی، احتمال وقوع آنها بیشتر خواهد شد، به‌طور حتم نیازمند سرمایه‌گذاری در حوزه اطفا‌ست؛ هرچند نمی‌توان بر نقش مهم پیشگیری و فرهنگسازی در این خصوص بی‌توجه بود. تجربه‌های مثبت سرمایه‌گذاری برای اطفای حریق همچنان بعد از سال‌ها در خاطر مدیران استانی محیط‌زیست باقی مانده است؛ اقداماتی که نیازمند سرمایه‌گذاری است و حتما توجیه اقتصادی و زیست‌محیطی برای حفظ مناطق حفاظت‌شده خواهد داشت؛ توجیهی بسیار قوی‌تر و محکم‌تر از احیای آزموده‌نشده تالاب انزلی با اعتبارات قابل توجه!
اگر امکانات بود...
اواخر سال گذشته اختصاص اعتبار، تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای اطفای حریق مناطق حفاظت‌شده منجر به راه‌اندازی تیم واکنش سریع برای اطفای حریق شد. سرهنگ جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست با اشاره به بارندگی‌های قابل‌توجه در فصل بهار و حساسیت آمادگی برای اطفای حریق در مناطق حفاظت‌شده، تشکیل تیم واکنش سریع در سال‌جاری را یکی از مهم‌ترین اقدامات دانسته و به همشهری می‌گوید: «در سال‌های اخیر این میزان امکانات و تجهیزات برای یگان حفاظت اختصاص نیافته بود. هم‌اکنون تیم واکنش سریع در همه استان‌ها فعال است و محیط‌بانان آموزش‌دیده برای اطفای حریق در اختیار داریم.»
او البته به تأثیر همکاری‌های بین‌بخشی نیز اشاره کرده و مهم‌ترین موضوع را نقش مؤثر مردم در کاهش آتش‌سوزی‌هایی می‌داند که گفته می‌شود حدود 70درصدشان توسط عامل انسانی و غیرعمد است که می‌توان به‌راحتی از آنها جلوگیری کرد. او درخصوص آتش‌سوزی میانکاله و نبود امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای اطفای حریق نیز با وجود اینکه بر وجود همکاری با دیگر دستگاه‌ها تأکید کرده و می‌گوید مشکلی برای تامین امکاناتی از قبیل لودر نداریم اما درنهایت تأیید می‌کند که طی کردن 40کیلومتر مسیر خاکی توسط لودر برای رسیدن به منطقه آتش‌گرفته، تأثیر قابل توجهی در گسترش آتش‌سوزی داشته است.
تجربه مثبت چادرهای آتش‌بان در سال93
مدیران قدیمی‌تر استانی محیط‌زیست، تجربه استقرار چادرهای آتش‌بان را یکی از اتفاقات مثبت و تأثیرگذار در اطفای حریق درهمان ساعات اولیه می‌دانند؛ چادرهایی که درچند سال اخیر و ظاهرا به‌دلیل عدم‌اعتبارات موردنیاز، در مناطق حفاظت‌شده مستقر نشده است. هرچند محبت‌خانی این چادرهای آتش‌بان را در مقایسه با تیم واکنش سریع، برخوردار از تجهیزات و نیروهای متخصص نمی‌داند، اما تأثیرگذاری قابل توجه آنها در محدود‌کردن گستره آتش آنقدر با‌اهمیت شناخته‌شده که سازمان محیط‌زیست به‌تازگی وعده تخصیص اعتبار برای برپایی دوباره این چادرها را در سال‌جاری به پارک ملی گلستان- از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده کشور- داده است. مهدی تیموری، رئیس پارک ملی گلستان در گفت‌وگو با همشهری بر تأثیر مثبت چادرهای آتش‌بان که چند سال قبل در این پارک مستقر شده، اشاره کرده و می‌گوید: «حضور این چادرها به همراه تجهیزات و نیروی انسانی نقش مؤثری در اطفای حریق در همان دقایق اولیه دارد. سال93 تعدادی چادر آتش‌بان در محدوده پارک مستقر بود اما در سال‌های بعد به‌دلیل عدم‌تامین اعتبار مورد نیاز، این چادرها برپا نشدند چراکه نیازمند تامین نیرو هستند.»
به گفته تیموری، با توجه به بارندگی‌های ابتدای سال جاری و رشد قابل‌توجه گیاهان علفی و درپی آن افزایش احتمال آتش‌سوزی و همچنین اهمیت پارک ملی گلستان، حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی سازمان محیط‌زیست این وعده را داده که اجازه انعقاد قرارداد به این پارک برای تامین نیرو و برپایی دوباره چادر آتش‌بان داده شده است. ظهرابی در گفت‌وگو با اسکان‌نیوز از فراهم‌شدن این اعتبار، خارج از روال خبر داده است. آنگونه که رئیس پارک ملی گلستان نیز می‌گوید، هم‌اکنون اقدامات لازم برای برپایی این چادرها برای سال‌جاری، در پارک آغاز شده است.
او همچنین معتقد است تیم واکنش سریع، به اندازه چادر آتش‌بان که در نقاط مختلف و به‌صورت 24ساعته فعالیت می‌کردند، تأثیرگذار نخواهد بود. تیموری می‌گوید: «تجربه خوب چادرهای آتش‌بان همانند استقرار چادرهای گاوبانگی در پارک گلستان است؛ چادرهایی که با مشارکت نیروهای محلی در فصل جفت‌گیری مرال، گوزن ایرانی در پارک مستقر شده و از شکار این حیوان توسط شکارچیان سودجو جلوگیری می‌کند.» او البته تأکید می‌کند که استقرار چادرهای آتش‌بان در کنار تیم واکنش سریع، تأثیرات قابل‌توجهی در کنترل آتش در همان دقایق اولیه خواهد داشت و امیدوار است برپایی دوباره این چادرها که هم‌اکنون در پارک گلستان آغاز شده، در سال‌جاری میزان آتش‌سوزی‌ها را به صفر برساند.
