سقف گران برای خانه‌به‌دوشان

سید مرتضی احمدپور | تبریز – خبرنگار:


باز هم تابستان و زمزمه‌های نقل و انتقال مستاجران! مستاجرانی که چشم به راه مالکان هستند تا اجاره بهای سال جدید را تعیین کنند. 

روند افزایشی اجاره‌بهای مسکن در شهری مانند تبریز سالانه همواره حدود 10 تا 15 درصد بوده، اما طی رکود 5 ساله (سال‌های92 تا 96) بازار مسکن و عدم افزایش قیمت خانه، اجاره‌بها روند افزایشی داشته و مالکان بی‌توجه به رکود هر سال قیمت اجاره‌بها را تا چند برابر افزایش داده‌اند. 

این موضوع طی امسال و سال گذشته روند متفاوت‌تری به‌خود گرفته است. بازار مسکن از سال گذشته وارد رونق شده، رونقی که قیمت‌ها را به صورت غیر‌منطقی تا حد 2 تا 3 برابر افزایش داده و متعاقب آن قیمت اجاره‌بها نیز به‌شدت افزایش یافته است. امسال نیز اگر چه بازار مسکن بعد از رونق یکساله وارد رکود تورمی شده اما به دلیل وجود تقاضا برای رهن و اجاره خانه قیمت‌ها در این بازار همچنان در حال افزایش افسار گسیخته است. 

در حالی که قیمت مسکن از متوسط متری 2 میلیون تومان در تبریز به متوسط 4 میلیون تومان یعنی 2 برابر رسیده، برخی مالکان هم داعیه افزایش اجاره‌بها با توجه به گرانی املاک را دارند، آن هم در حالی که اغلب مستاجران به دلیل گرانی‌های چندباره و مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور توان پرداخت چنین اجاره‌هایی را ندارند.

20 تا 25 درصد جمعیت 2 میلیونی تبریز را مستاجران تشکیل می‌دهند و بسیاری از آنها با مشکلات جدی در تمدید قرارداد و حتی پیدا کردن خانه‌ای با قیمت مناسب مواجهند. در این میان، جای خالی سازمان‌های دولتی و نهادهای نظارتی برای کنترل قیمت‌های کارشناسی‌نشده و آشفتگی بازار مسکن کاملا احساس می‌شود.


افزایش سلیقه‌ای اجاره‌بها 

یکی از مشاورین املاک میرداماد تبریز می‌گوید: در حالی که در سال گذشته می‌شد با قیمت 50 میلیون رهن و ماهانه 500 تومان خانه‌ای 130 متری در این منطقه اجاره کرد، امسال اجاره‌بها تا یک میلیون با همان رهن ثابت افزایش یافته است.

«نادر حدیدی» ادامه می‌‌دهد: این افزایش اجاره‌بها در حالی صورت می‌گیرد که اغلب مستاجران توان پرداخت چنین مبالغی را ندارند و روزانه شاهد درگیری لفظی میان مالکان و مستاجران در بنگاه خودمان هستیم. از سوی دیگر، مالکان اقدام به گرفتن حکم تخلیه ملک می‌کنند، اما چون این پیگیری قانونی هم به پول هنگفتی نیاز دارد که اصولا برابر با مبلغ رهن منزل است، صاحبان خانه در برگرداندن پول مستاجر با مشکل مواجه می‌شوند و مشکلاتشان را دو چندان می‌کند. 

وی عنوان می‌کند: افزایش اجاره‌بها یک موضوع سلیقه‌ای است و هستند مالکانی که اجاره‌بها را تنها 10 درصد و بر روال سال‌های قبل افزایش می‌دهند، اما در مقابل طمع برخی مالکان تمامی ندارد و مستاجران را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده‌اند. 


گرانی خانه به بهانه گرانی مصالح 

یکی دیگر از مشاوران املاک در خیابان ولی عصر تبریز می‌گوید: خانه‌های متری 5 میلیون تومان در تبریز در فاصله‌ زمانی بسیار کوتاه به متری بالاتر از 8 میلیون تومان رسیده است و مالکان، به‌ویژه سازندگان، هر قیمتی که دوست دارند برای فروش ملکشان اعلام می‌کنند. 

«جلیل عیوض‌زاده» ادامه می‌دهد: 5 مرحله افزایش قیمت را در همین چند ماه اخیر شاهد بوده‌ایم و به بهانه‌هایی از جمله گرانی مصالح و تجهیزات هر روز شاهد گران‌تر شدن خانه‌ها هستیم؛ گرانی‌هایی که افزایش اجاره‌بها را رقم زده است و رهن‌های 30 میلیون‌ تومانی در برخی مناطق پایین شهر را به 50 میلیون تومان رسانده است. در منطقه ولی عصر هم با گرانی قابل‌توجه اجاره‌بها روبه‌رو هستیم و البته هیچ نظارتی هم بر این گرانی‌ها نیست. 


خانه‌های خالی، اجاره‌های سنگین 

از منطقه میر‌داماد به عنوان یکی از مناطق متوسط به بالا به محله پایین‌شهری اندیشه می‌رویم. در این منطقه هم همان شرایط حاکم است؛ افزایش اجاره‌بها. این بار سنگینی به نفع رهن واحدهای آپارتمانی است. حالا با 40 میلیون تومان می‌توان یک واحد 80 متری را رهن کرد، در حالی که 5 سال قبل با همان 40 میلیون تومان می‌شد در این محله آپارتمان 80 متری خرید.

«محمد عمادی» از مشاورین املاک اندیشه، از خانه‌های خالی متعدد در این منطقه خبر می‌دهد و می‌گوید: مالک بسیاری از این خانه‌ها افراد متمولی هستند که خانه‌های این منطقه را برای سود بیشتر خریده‌اند و اکنون افزایش قیمت رهن و اجاره، موجب تلاطم در بازار مسکن این منطقه هم شده‌است. وی عنوان می‌کند: مالکان برخی از این خانه‌ها با زد و بند و دلالی‌های صوری، قیمت‌ها را افزایش می‌دهند و اگر آماری از خانه‌های این منطقه بگیریم، شاید تا 20 درصد آپارتمان‌ها خالی باشند و البته این مالکان نگرانی از این موضوع ندارند، چراکه مالیاتی برای این خانه‌های خالی پرداخت نمی‌کنند.


نبود اهرم کنترلی برای کنترل اجاره مسکن

رئیس اتحادیه مشاورین املاک تبریز با بیان این‌که بی‌نظمی در تعیین اجاره‌بهای مسکن امسال شدیدتر از سال‌های گذشته شده است می‌گوید: اگر در گذشته مشاورین املاک نقشی تعیین‌کننده در اجاره‌‌بها را داشتند، این بار مالکان واحدهای مسکونی شخصا به تعیین اجاره‌بها می‌پردازند و حتی گاه اجاره‌نامه را هم خودشان تنظیم می‌کنند. در برخی قراردادها مالک و مستاجر اصلا به مشاوران املاک مراجعه نمی‌کنند.

«اسماعیل نعمتی» عنوان می‌کند: یکی از چالش‌های نگران‌کننده مسکن عدم نقش عرضه و تقاضا در بازار مسکن است و در حالی که تقاضایی برای مسکن وجود ندارد و عرضه بیشتر است، قیمت‌ها هم افزایش پیدا کرده که ناشی از حضور منفی برخی دلالان و بازارسازی‌های آنان است.

وی می‌افزاید: این اتحادیه اهرمی برای کنترل اجاره‌بها ندارد و مسئولان راه و شهرسازی و دیگر مسئولان مرتبط شهری شاید بتوانند راهکارهای الزام‌آورتری برای این موضوع تعیین کنند. نعمتی با بیان این‌که افزایش اجاره‌بها به علت افزایش قیمت مصالح ساختمانی منطقی نیست می‌گوید: افزایش قیمت مصالح ساختمانی موضوع جدیدی است و خانه‌های قدیمی‌‌تر را شامل نمی‌شود. بر همین اساس، سودجویی برخی مالکان منطقی نیست و باید نظارت جدی‌تری بر این موضوع شود.


بسته‌های حمایتی برای کنترل بازار مسکن

مدیر کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با بیان این‌که کنترل بازار مسکن به صورت یک پروژه ملی تعریف می‌شود، می‌گوید: از یکی - دو سال گذشته، تدوین بسته‌های قانونی لازم با تعیین راهکارهای ویژه در هر استان آغاز شده است و منطبق بر هر استان و نیازهای موجود، برنامه‌های مدونی تعریف می‌شود تا بازار مسکن منظم شود. اگر این بازار نظم پیدا کند، اجاره‌بها هم منطقی‌تر تعیین می‌شود.

«ابوالقاسم سلطانی» یکی از راهکارهای موجود برای کنترل اجاره‌بها را الزام قانونی برای اجاره یا فروش واحد مسکونی عنوان می‌کند و می‌افزاید: مالکان به دنبال سود هستند و زمانی که جرایم مالی و مالیات برای واحدهای خالی تعیین شود، آنان مجبور به فروش یا اجاره دادن واحد مسکونی خود خواهند بود، در حالی که اگر متقاضی برای خرید کم باشد، گزینه اجاره با قیمت مناسب‌تر مطرح می‌شود تا خانه خالی نماند. 

وی با اشاره به برنامه ایجاد موسسات استیجاری که قرار بود در ماه جاری اجرا شود، تاکید می‌کند: این موسسات به عنوان یک مرکز رسمی و تخصصی کار اجاره مسکن را بر اساس یک شیوه‌نامه انجام می‌دهد که موجب ساماندهی قیمت اجاره‌بها می‌شود. البته با آغاز اجرای آن در سطح ملی و مرکز می‌توان چشم‌انتظار راه‌اندازی این موسسات در استان‌ها از جمله آذربایجان شرقی شد.


اقدامات دولت برای کنترل بازار مسکن 

این روزها قیمت اجاره‌بها و مسکن در آذربایجان شرقی سر به فلک کشیده و مردم را سردرگم کرده است. جای خالی سازمان‌های دولتی و نهادهای نظارتی برای کنترل قیمت‌های کارشناسی‌نشده در بازار مسکن تبریز به‌شدت احساس می‌شود. مدیر کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با اشاره به طرح‌های در دست اجرای دولت برای کنترل بازار مسکن می‌گوید: 900 هزار واحد مسکونی در کشور اخیرا به یک میلیون و 100 واحد افزایش یافته است.  

«ابوالقاسم سلطانی» این اقدام را ابزاری برای کنترل بازار آشفته مسکن می‌داند و می‌افزاید: سهم آذربایجان شرقی 30 هزار واحد هم در شهرهای بالای 25 هزار نفر و هم کمتر از این جمعیت است. 17 هزار واحد هم در شهرهای جدید استان احداث خواهد شد.  

وی درباره اقدامات انجام‌شده برای بهبود بازار اجاره‌بها عنوان می‌کند: افزایش قیمت مسکن و اجاره‌بها یک مساله ملی است و برای اجرای هر طرحی در استان، منتظر اقداماتی هستیم که در سطح کلان کشور انجام می‌شود. تصمیماتی هم درباره اجاره‌بهای مسکن با حضور مسئولان موثر در این حوزه گرفته شده است و در دستور کار دولت قرار دارد. با ابلاغ جزئیات آن را اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.