چراغ کم‌فروغ گردشگری در نصف جهان

شیرین شفیعی|  اصفهان- خبرنگار:


آشتی‌کنان دوباره آب و سرزندگی طبیعت این روزها بهار اصفهان را تماشایی‌تر از همیشه کرده است، اما همچنان میدان نقش جهان و پاتوق‌های همیشگی گردشگران شهر خالی از هیاهوی گردشگران مانده است. نیم‌نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که شور و حال بازار گردشگری اصفهان در اوایل دهه 90 ، سال گذشته خیلی زود جای خود را به رکود  داد که امسال با جذب گردشگران آسیای میانه و روسیه و چین تا اندازه‌ای جبران شد، اما هنوز هم کمبود امکانات زیربنایی مانند هتل و برنامه‌های تفریحی، تکرار خاطره میزبانی باشکوه اصفهان در چهارفصل سال را به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده است.

 پس از سال‌ها بحران آب و آلودگی هوا، امسال آسمان و زمین با اصفهان مهربان است. گاهی نم باران گرما را از چهره شهر می‌شوید و نسیم بهاری و خنکای جریان زاینده‌رود به طبیعت جان دوباره بخشیده است، با این همه، هنوز هم از شور و حال بهاری صنعت گردشگری اصفهان خبری نیست. ظرفیت هتل‌های اقامتی تکمیل است و چرخ کسب و کارهای وابسته به گردشگری مانند صنایع دستی و خدماتی با همه کم و کاستی‌ها به زحمت می‌چرخد، اما خاطره رونق این صنعت چندان دور نیست که بتوان به همین آب‌باریکه در صنعت سودآور گردشگری دیار زنده‌رود دل خوش داشت.


میزبانی از سالانه 470 هزار گردشگر خارجی 

با وجود همه انتقاداتی که از رکود بازار گردشگری مطرح می‌شود مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان آمار گردشگران خارجی در سال گذشته را نزدیک به 470 هزار نفر اعلام می‌کند و می‌گوید: این عدد در مقایسه با سال 96 نزدیک به 10 درصد افزایش یافته است. البته بر اساس برنامه پنج‌ساله توسعه ششم برای جذب یک میلیون گردشگر خارجی برنامه‌‌‌ریزی کرده‌ایم و با این‌که شرایط بین‌المللی تاثیراتی بر دست‌یابی به این هدف داشته است در حال تعریف بازارهای هدف جدید و گوناگون هستیم.

«فریدون اللهیاری» با اشاره به تمرکز اصفهان بر گردشگری فرهنگی، تاریخی و طبیعی یادآور می‌شود: تاکنون تمرکز بازارهایمان بیشتر روی کشورهای اروپایی بوده است، اما با وضعیت کنونی باید روی شرق آسیا و بازارهای منطقه‌ای تمرکز کنیم. مزیت‌های رقابتی‌ای که از نظر قیمت داریم نیز یک فرصت ویژه است که به رشد گردشگری کمک می‌کند.

او از رشد 3 برابری اقامتگاه‌ها و اجرای بیش از 3 هزار میلیارد تومان پروژه تاسیسات گردشگری در استان خبر می‌دهد و می‌افزاید: گردشگری یک صنعت است و سازمان میراث فرهنگی به‌عنوان یک دستگاه حاکمیتی بیشتر وظیفه مدیریتی و برنامه‌‌ریزی دراین‌ زمینه دارد. با این حال، در کنار بخش خصوصی به موضوع بازاریابی گردشگری وارد شده‌ایم و اقدامات مهمی در این زمینه انجام داده‌ایم که با وجود حجم مناسب سرمایه‌گذاری‌ها هنوز هم نیاز به سرمایه‌گذاران در حد و اندازه برندهای بین‌المللی تاسیسات در اصفهان داریم.


زیرساخت‌های اصفهان ظرفیت گردشگری ندارد

از سوی دیگر، «شاهین سپنتا» عضو هیات موسس انجمن دوستداران اصفهان، درباره رکود بازار گردشگری اصفهان و آماری که از افزایش شمار گردشگران اعلام می‌شود به همشهری می‌گوید: گردشگری شکل‌های مختلفی دارد، از جمله گردشگری فرهنگی و تاریخی که دوستداران دیدار از آثار تاریخی و فرهنگی را به اصفهان می‌کشاند. بیشتر این گردشگران افراد بازنشسته و کم‌تحرکند که با هزینه اندکی سفر می‌کنند و نیازشان فقط با بازدید از آثار تاریخی و موزه‌ها برآورده می‌شود.

او نیاز این روزهای اصفهان را رونق بازارهای نوین گردشگری مانند دوچرخه‌سواری، گردشگری شبانه، طبیعت‌گردی و درمانی می‌داند و می‌افزاید: برای جذب و رضایت این دسته از گردشگران به شهر و استان دیدنی اصفهان باید مدیران شهری، فرهنگی و گردشگری برنامه‌ریزی‌های تازه و به‌روزی داشته باشند، در حالی که شهر اصفهان هم‌اکنون هیچ برنامه شاد و جذابی برای پر کردن اوقات فراغت مهمانان خود در طول شب ندارد و تمام برنامه‌های تورهایی که به اصفهان سفر می‌کنند به بازدید از چند بنای تاریخی و گاهی موزه یا بازار خلاصه می‌شود و از کنار جذابیت‌های برگزاری برنامه‌های سالم و نشاط‌آور به‌سادگی می‌گذریم.

این پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی نبود تفریحات سالم، سیمای شهری نامناسب، بی‌توجهی به ظرفیت‌های نوین گردشگری به‌ویژه گردشگری شبانه، و بالا بودن هزینه‌های سفر هوایی و اقامت در هتل‌های اصفهان را از مهم‌ترین موانع رونق بازار گردشگری معرفی می‌کند و یادآور می‌شود: برخلاف رویه سنتی جذب و پذیرایی از مهمانان که در اصفهان ادامه دارد، کشورهای همسایه مانند ترکیه و امارات توانسته‌اند با کاهش هزینه‌های اقامت، هر سال تعداد زیادی گردشگر جذب کنند که چند برابر هزینه‌های اقامتی را در این کشورها برای خرید سوغات و گشت و گذار هزینه می‌کنند و به اقتصادشان رونق می‌دهند، در حالی که هیچ یک از زیر ساخت‌های اصفهان ظرفیت گردشگری ندارد.


فقر آشکار امکانات شهر گردشگرپذیر

سپنتا همچنین با انتقاد از کم‌توجهی مدیران شهری به کمبود محسوس سالن نمایش و کنسرت در اصفهان ادامه می‌دهد: در همه جای دنیا شهرهای گردشگری را همیشه‌بیدار می‌خوانند، در حالی که بیشتر فروشگاه‌های شهر ما در همان ساعت‌های نخست شب تعطیل می‌شوند و گردشگران چاره‌ای ندارند جز این‌که تا فردا صبح بدون هیچ برنامه‌ای در هتل محل اقامتشان بمانند و این برای مسافری که برای چند روز اقامت خود وقت و هزینه کرده است راضی‌کننده نیست.

 او در یک کلام، رمز رونق گردشگری را تغییر چهره اصفهان به یک شهر زنده و پویا می‌داند و می‌گوید: کمبود خدمات اقامتی متنوع و برای سلیقه‌ها و قشرهای گوناگون درآمدی و نبود تفریحات سالم اما شاد باعث می‌شود اصفهان شهری نباشد که گردشگران برای سفر به آن سر و دست بشکنند.


یک چشم‌انداز دوردست

رئیس اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان درباره راهکارهای مدیران شهری برای رونق گردشگری می‌گوید: طرح «اصفهان ۲۰۲۰» به نام «اصفهان، شهر گردشگری، هنر و میراث فرهنگی» به تصویب شورای پنجم رسیده است و برنامه‌‌‌ریزی شده تا اصفهان در سال ۲۰۲۰ به مقصد گردشگری جهان تبدیل شود.

«علیرضا مساح» با اشاره به ویژگی‌های ممتاز صنعت گردشگری برای رشد و توسعه توضیح می‌دهد: گردشگری چهارمین صنعت سودآور جهان و تامین‌کننده ۹ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی است. همچنین اصفهان از نظر فرهنگی، تاریخی و هنری، شهری تاثیرگذار در صنعت گردشگری به شمار می‌آید. به همین دلیل، پیش‌بینی شده است اصفهان تا سال ۲۰۲۰ به مقصد گردشگری جهان تبدیل و ظرفیت‌های میراثی شهر احیا شود.