همنواییِ اجتماعی در میان جوانان به برکت ماه رمضان

حجت‌الاسلام محمدرضا آتشین صدف |   کارشناس دینی رادیو معارف:


درباره برکات و دستاوردهای روزه‌داری در ماه ضیافت الهی به خصوص برای نسل جوان می‌توان ساعت‌ها سخن گفت و سیاهه‌ها مرقوم کرد، اما اگر به اجمال بخواهیم به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره کنیم باید موارد زیر را متذکر شد.

۱. تقویت خویشتن‌داری: جوان روزه‌دار از خوردن و آشامیدن که از طبیعی‌ترین نیازهای اوست، پرهیز می‌کند. همچنین می‌داند و می‌کوشد که از گناهانی مانند نگاه حرام، غیبت کردن، دروغگویی و... دوری کند. اینها همه باعث می‌شود که خویشتن‌داری در او تقویت شود و احساس تسلط بیشتری بر خود کند و در غیر ماه رمضان هم بتواند در برابر احساسات زودگذر مقاومت کند و بنده صالحی برای خداوند متعال باشد.

۲. کاهش استرس‌ها و اضطراب‌ها: در ماه رمضان جنبه عبادی جوان پررنگ‌تر می‌شود؛ نماز، قرائت قرآن، دعا، حضور در مکان‌های مذهبی مثل مسجد و امامزاده‌ها، مراسم معنوی مانند شب‌های قدر، هیأت‌های مذهبی در شب‌های شهادت حضرت علی(ع) و... . همه این‌ها موجب می‌شود که یاد خدا در دل او بیشتر و پررنگ‌تر شود و همان‌طور که خدای متعال در قرآن فرموده یاد خدا مایه آرامش دل‌هاست. بنابراین استرس‌ها و اضطراب‌های جوان کاهش پیدا می‌کند، چراکه به این وسیله بیش از پیش با خدای قادر و حکیم و مهربان همنشین می‌شود.

۳. افزایش عزت نفس: انسان در عمق باطنش خوبی را می‌شناسد، حتی موقعی که در زندگی روزمره معیارهای خوب زیستن را می‌شکند و مرتکب گناه می‌شود و بندگی در زندگی‌اش کم رنگ می‌شود. در چنین مواقعی عزت نفسش کاهش پیدا می‌کند. چون خود در وجدانش می‌داند که خلاف کرده است، اما در ماه رمضان همین که می‌بیند به دلیل دستور خداوند برخی کارها را ترک کرده و می‌بیند که می‌تواند اراده خود را قوی‌تر کند، حس خوبی در او پیدا می‌شود، چه آن‌که حس می‌کند بنده بهتری برای خدا شده و به روند صعودی رشد خود برگشته و همین سبب می‌شود که عزت نفسش افزایش پیدا کند.

۴. افزایش سلامت جسمی: بی‌تعارف باید گفت که بسیاری از جوانان ما برنامه غذایی منظمی ندارند. به دلیل ارتباطات زیاد با بیرون از خانه و دوستان که مقتضای سن و روحیه گروه‌گرایی آنهاست معمولاً در وعده‌های غذایی که سفره پهن است و خانواده جمع هستند آنها غایب‌اند و شب‌ها هم دیر به خانه می‌آیند و وقتی هم که می‌آیند چند لقمه غذا می‌خورند. این مسأله باعث می‌شود که معمولا مشکلات گوارشی متعدد پیدا کنند. 

اما در ماه رمضان برنامه غذایی‌شان تا حد زیادی منظم می‌شود و درکنار خانواده سحری و افطار می‌خورند یا حتی اگر در محیط‌هایی بیرون از خانه مثل خوابگاه هم باشند باز در زمان مشخصی دو وعده غذایی خود را می‌خورند و همین موضوع کمک زیادی به سلامت جسمی آنها و پیشگیری از بیماری‌های دشوار درمان می‌کند.

۵. افزایش همنوایی اجتماعی در میان جوانان: بسیاری از جوانان به دلایل گوناگون از جمله روحیه نوخواهی و نوطلبی، متفاوت شدن ارزش‌های آنها با ارزش‌های بزرگ‌ترها و... به تدریج از هنجارهای رایج اجتماعی فاصله می‌گیرند. به عبارت دیگر هم خود را تافته جدابافته‌ای از جریان غالب جامعه می‌دانند و هم تلاش می‌کنند که تافته جدابافته‌ای بشوند و این موضوع سبب می‌شود که خرده فرهنگ‌هایی بین آنها شکل بگیرد.

این موضوع هر چند تا حدودی طبیعی و پذیرفتنی است، اما آسیب‌هایی هم دارد و آن کاهش انسجام و یکپارچگی اجتماعی است. ماه رمضان و روزه‌داری فاصله جوانان را با جریان غالب جامعه کمتر می‌کند، زیرا می‌بینند که مثل دیگر اقشار جامعه آنها هم فعالیت‌های مشابهی را انجام می‌دهند و احساسات مشابهی را تجربه می‌کنند. بنابراین با همه تفاوت‌ها و تفاوت‌خواهی‌های خود، باز هم به این جامعه پیوسته‌اند و جزئی از این اقیانوس به شمار می‌روند.