گرانی خانه در فصل تمدید قراردادها

شیرین شفیعی|  اصفهان- خبرنگار:



جهش  نرخ رهن و اجاره این روزها بیش از 130 هزار خانواده اجاره‌نشین اصفهانی را در دوراهی تمدید قراردادهای گران‌تر یا جست‌وجو برای پیدا کردن خانه جدید قرار داده است.از قدیم می‌گفتند اجاره‌نشین خوش‌نشین است و اگر جایی مناسب سلیقه‌اش نبود، خیلی راحت می‌تواند اسباب و اثاثش را جمع کند و سقف دیگری برای زندگی پیدا کند، اما در دهه 90 و به‌خصوص بعد از موج گرانی‌های سال 97، کمتر خانواده‌ای را می‌توان یافت که به فکر خانه‌دار شدن و نجات از دردسرهای زندگی اجاره‌نشینی نباشد؛ رویایی که با هجوم سرمایه‌های سرگردان به بازار مسکن از یک سو و گرانی بی‌حساب و کتاب رهن و اجاره‌ از سوی دیگر، دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد.

 نتایج سرشماری 95 نشان می‌دهد 5/60 درصد شهروندان اصفهانی مالک خانه و 7/30 درصد مستاجرند، در حالی که سال 90 آمار مالکان نزدیک به 70 و مستاجران بیش از 26 درصد بوده است. این آمار نشان‌دهنده تقاضای بیشتر برای رهن و اجاره‌ خانه در چند سال گذشته است و ریشه آن می‌تواند کمتر شدن درآمد، شرایط بد تسهیلات یا عدم تمایل برای پذیرش ریسک خرید خانه باشد.


 قیمت‌های عجیب و غریب

«محمد براتی» که سرپرست یک خانواده چهارنفری است، درباره جهش دوباره مبلغ رهن و اجاره‌ می‌گوید: قیمت‌ها عجیب و غریب بالا رفته است یک خانه 80 متری در شمال شهر را کمتر از 60 میلیون تومان نمی‌توان رهن کرد. خانه‌هایی که پول پیش سبک‌تری تعیین کرده‌اند اجاره‌های سنگین یکی - دو میلیون تومانی دارند که پرداخت آن با یک حقوق کارگری یا کارمندی ممکن نیست.
«امیر جلوانی» هم با انتقاد از سایه  گرانی که به بازار مسکن و رهن و اجاره‌ افتاده است تاکید می‌کند: قصد داشتیم قراردادمان را تمدید کنیم، اما مالک گفت یا باید اجاره‌ ماهانه را دوبرابر کنید یا مبلغ رهن را بالاتر ببرید. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم جابه‌جا شویم. البته به نظر من قیمت‌ها کاملا سلیقه‌ای است و به انصاف مالک بستگی دارد. 

سال‌ها است که گفته می‌شود بازار مسکن گرفتار کسادی بازار خرید و فروش است، اما این مانع بلند در برابر خانه‌دار شدن بسیاری از خانواده‌های اصفهانی باعث رونق بیش از پیش بازار رهن و اجاره‌ شده است و بیشتر قراردادهای رهن و اجاره‌ هم در فصل‌های بهار و تابستان تنظیم می‌شوند که مدارس تعطیلند و هوا برای اسباب‌کشی مناسب است. با این‌که ماه رمضان و فصل امتحانات دانش‌آموزان در پیش است هجوم بیماری تورم به خانه‌های اجاره‌ای باعث شده آرام‌آرام جنب ‌و جوش به بازار مسکن برگردد و رفت‌ و آمد خانواده‌ها به بنگاه‌های معاملات ملکی برای پیدا کردن خانه‌ای مناسب با فضا و امکانات مورد نیاز و البته مبلغ رهن و اجاره‌ در توان خانواده، از سر گرفته شود.


 جهش یک میلیونی قیمت هر متر آپارتمان

رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان با اشاره به جهش یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار تومانی قیمت هر متر‌ مربع آپارتمان در شهر پس از نوسانات بازار ارز و سکه در اواخر سال گذشته، به همشهری می‌گوید: تا پیش از این نوسانات، هر متر‌ مربع آپارتمان در حاشیه شهر اصفهان بین یک تا یک میلیون و 800 هزار تومان خریداری می‌شد و این قیمت در مناطق بالای شهر بین 10 تا 15 میلیون تومان بود، اما اکنون قیمت هر متر‌ مربع در حاشیه شهر اصفهان به 2 میلیون و 500 تا 3 میلیون تومان و در نقاط بالای شهر و حاشیه زاینده‌رود تا متری 25 تا 30 میلیون تومان نیز معامله می‌شود.

«رسول جهانگیری» با اشاره به تاثیر گرانی خانه بر قیمت رهن و اجاره‌ می‌افزاید: برای تعدیل نرخ رهن و اجاره‌ مسکن قانونی وجود ندارد و همه چیز در این بازار بستگی به عرضه و تقاضا دارد، چراکه قانون مالکیت خصوصی را محترم می‌شمرد و فرد می‌تواند ملک شخصی خود را به هر قیمتی که در نظر داشته باشد اجاره‌ دهد، در حالی که معتقدم وقتی این تصمیم در سیستم اقتصادی کشور ما تا این اندازه مهم و تاثیرگذار است، باید چهارچوب قانونی در این زمینه وجود داشته باشد.


تورم 50 درصدی روی دوش اجاره‌نشین‌ها

این مقام صنفی که معتقد است با توجه به نرخ تورم رسمی، قیمت رهن و اجاره‌ باید امسال بین 15 تا 20 درصد افزایش می‌یافت، یادآور می‌شود: آمار دقیقی در مورد میزان تورم موجود در بازار رهن و اجاره‌ اصفهان وجود ندارد، اما به صورت تقریبی می‌توان برآورد کرد که به صورت موردی، قیمت‌ها تا 40 و 50 درصد هم نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

 جهانگیری به مالکانی که از نظر فرهنگی با مستاجرانشان سازگاری دارند توصیه می‌کند قراردادهای رهن و اجاره‌ خود را تمدید کنند و می‌گوید: این کار هم باعث می‌شود هزینه‌ای بابت اسباب‌کشی به مستاجر وارد نشود و هم مالک زمانی را برای پیدا کردن طرف قرارداد جدید صرف نکند. بنابراین بهتر است که مالکان دنبال نرخ تورم و بالا بردن مبلغ رهن و اجاره‌ نباشند و در عوض، با مستاجرانی که از آنها راضی هستند یک سال دیگر مدارا کنند. او با اشاره به این‌که اجاره‌ دادن ملک برای برخی صاحب‌خانه‌ها تنها راه تامین درآمد برای گذران زندگی است می‌افزاید: بخشی از تورم کنونی از دیگر بخش‌ها مانند ارز و طلا انتقال یافته است و رکود صنعت ساخت‌و‌ساز هم به مشکلات بازار دامن زده و باعث شده است متناسب با نیاز اقشار جامعه، ساخت‌و‌ساز انجام نشود.


رویای دور و دراز خانه‌دار شدن

رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان همچنین تغییر سبک زندگی و تغییر مبانی زندگی خانوادگی به فردی را یکی دیگر از دلایل افزایش آمار مستاجران می‌داند و ادامه می‌دهد: سبک نوینی که جامعه شهری با برداشت از فرهنگ غربی در پیش گرفته است باعث می‌شود آمار مجردهایی که متقاضی رهن و اجاره‌ هستند افزایش یابد. از این گذشته، کاهش قدرت خرید مردم هم در سالیان اخیر شتاب بیشتری گرفته است. این عوامل در کنار هم باعث شده است آمار متقاضیان رهن و اجاره‌ در بازار مسکن از عرضه واحدهای مسکونی بیشتر شود و در نتیجه، سرمایه‌گذاران تشویق به عرضه واحدهای مسکونی به جای خرید و فروش آنها می‌کند.

جهانگیری با اشاره به بی‌برنامگی در بازار ساخت‌وساز می‌گوید: تا یک دهه قبل، هر فرد بر اساس سلیقه خود وارد بازار مسکن می‌شد و بدون تجربه و نیازسنجی شروع به ساخت‌وساز می‌کرد که نتیجه آن ساخت آپارتمان‌های لوکس با متراژ بالا بود که اکنون مناسب یک خانواده با یکی - دو فرزند نیست، در حالی که اکنون تقاضای عمده مردم اصفهان آپارتمان‌های 60، 70 و در نهایت، 100 متری است، اما بیشتر واحدهای بالای 100 و 150 متر در بازار عرضه می‌شوند که مشتریان خاص دارند.


رشد آمار اجاره‌‌نشینان

استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: بیشترین میزان اجاره‌‌نشینی متعلق به استان‌های البرز و تهران با حدود بیش از ۴۰ درصد است که این سهم در استان اصفهان نزدیک به 30 درصد است.«بهروز ملکی» با اشاره به این‌که ایرانی‌ها هر سال بیش از پیش به خانه‌های اجاره‌ای رو می‌آورند می‌افزاید: با فرض این‌که هر دهک یک‌سوم درآمدش را پس‌انداز می‌کند و به شرطی که در مدت ۹۰ سال، رشد قیمت مسکن و رشد درآمد خانوار به یک میزان باشد، دهک یک که ۱۰ درصد اقشار فقیر جامعه را به خود اختصاص می‌دهد، ۹۰ سال برای خرید یک خانه ۲۴۰ میلیونی باید انتظار بکشد و برای دهک دهم که شامل ۱۰ درصد متمول جامعه است، این زمان 6 سال است. وی قیمت مسکن را تابع عوامل زیادی می‌داند و می‌گوید: درآمد نفتی، افزایش سطح درآمد و پس‌انداز خانوارها، افزایش وام خرید مسکن و غیره بر افزایش قیمت مسکن تأثیر خواهد داشت.