اقدام متقابل در چارچوب برجام

فرزانه آیینی/ خبر‌نگار
«ایران بنای خروج از برجام را ندارد.» این خبر کوتاه در سالروز خروج آمریکا از بزرگ‌ترین توافق بین‌المللی قرن، پیامی ساده و روشن از صلح‌جویی ایران به اروپاست؛ پیامی که صبح دیروز و در جلسه‌ای غیرعلنی از سوی علی لاریجانی، رئیس مجلس به نمایندگان داده شد.

حدود ساعت 9صبح دیروز، پیش از آغاز رسمی مجلس، لاریجانی رئیس مجلس و عضو کمیته نظارت بر برجام گزارشی مختصر درباره سیاست‌های نظام در قبال تحرکات اخیر آمریکا به نمایندگان داد؛ گزارشی که سه محور داشت؛ چرایی حضور ناوهای جنگی آمریکا در خلیج‌فارس، سرانجام برجام و تعیین تکلیف چگونگی حمایت از مردم در اوضاع بد اقتصادی کشور.
آنطور که رسول خضری، نماینده سردشت به همشهری خبر داده است، در نشست غیرعلنی دیروز بهارستان علی لاریجانی متکلم‌وحده بود و آرام و شمرده در سه محور فوق سخنان مهمی را با نمایندگان در میان گذاشت. او- رئیس مجلس- در بحث برجام به مجلس خبر داد که نظام بنای خروج از برجام را نخواهد داشت چرا‌که خروج از برجام به نوعی چراغ سبز نشان‌دادن به دشمنان نظام برای رودر‌رویی نظامی خواهد بود.

به گفته خضری، این موضع از سوی اکثریت مجلس مورد تأیید قرار گرفت و کوچک‌ترین انتقادی به آن وارد نشد، حتی جمعی از اصولگرایان مجلس که سال گذشته و بعد از خروج آمریکا از برجام، برجام را به‌صورت نمادین در صحن علنی به آتش کشیدند نیز در قبال این موضع سکوت کردند و صدای انتقاد یا اعتراضی از آنها بلند نشد.

خضری با بیان اینکه در نشست دیروز مجلس بحث ناوهای جنگی آمریکا در خلیج‌فارس هم به شوی نمادین و جنگ روانی ترامپ در منطقه تعبیر شد، ادامه داد: موضوع مهم دیگر نشست غیرعلنی مجلس بحث تامین کالاهای اساسی و چگونگی ارائه مناسب آن به مردم بود، در این نشست کمیسیون برنامه و بودجه از سوی رئیس مجلس مأمور بررسی این موضوع شد که تامین کالاهای اساسی برای جامعه در قالب کوپن کاغذی، بن‌کالا یا کارت شارژی و الکترونیک کدام مفیدتر و مؤثر‌تر خواهد بود. هرچند نشست غیرعلنی دیروز بهارستان 3محور داشت اما همزمانی نشست دیروز نمایندگان با سالگرد خروج ترامپ از برجام سبب شد‌ بیشتر مباحث و موضع‌گیری مجلسی‌ها حول این موضوع شکل بگیرد. «ماندن در برجام»، «کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران» و «بازگشت به زمان قبل از برجام» 3راهکاری بود که نمایندگان حول آن برای اقدام متقابل علیه آمریکا در دوران برجام منهای آمریکا نسخه می‌پیچیدند.

چنانچه در جریان نشست علنی مجلس بهروز بنیادی، نماینده کاشمر در تذکری خطاب به حسن روحانی رئیس‌جمهور، گفت: متأسفانه سایر اعضای برجام به تعهدات خود عمل نمی‌کنند و برجام خاتمه یافته است لذا اصرار بر ماندن در برجام، دشمن را جری می‌کند و باید تدبیری برای آن اندیشید. وی افزود: آقای رئیس‌جمهور، سفره مردم آنقدر کوچک شده که بنیان خانواده، فرهنگ و اقتصاد و سیاست کشور با خطر جدی مواجه شده است ضمن اینکه بازار رها شده لذا بهتر است هر‌چه سریع‌تر کابینه خود را با شرایط جنگ اقتصادی ترمیم کنید.

ایران به‌دنبال خروج از برجام و NPT نیست
ورای نشست علنی و غیرعلنی بهارستان، بحث برجام در راهروهای مجلس نیز محور اصلی گفت‌وگوی چهره‌های مجلس با رسانه‌ها بود. در همین راستا هم حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی به جمع خبرنگاران آمد و از باید‌ها و شاید‌های چگونگی حضور ایران در برجام گفت. او در پاسخ به این سؤال همشهری که سرنوشت برجام با اعمال محدودیت‌های بیشتر هسته‌ای از سوی آمریکا چه خواهد شد، گفت: ایران به‌دنبال خروج از برجام و NPT نیست بلکه با استفاده از ظرفیت برجام، سازوکار داخلی برای تولید سوخت‌ هسته‌ای مورد نیاز را دنبال می‌کند. او با اشاره به تشدید اقدامات خصمانه آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، افزود: جمهوری اسلامی ایران سیاست تقابلی خود را در پیش می‌گیرد، قوای نظام و جریانات سیاسی کشور هم از هر سیاستی که شکل گیرد، حمایت می‌کند.

وی افزود: آمریکایی‌ها بعد از بازگشت تحریم‌ها به‌دنبال محرومیت صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی رفتند تا بیشترین بهره را از این شرایط ببرند، از این‌رو ما از دل برجام دو موضوع را دنبال می‌کنیم و در گام نخست جمهوری اسلامی ساز‌وکار داخلی را برای سوخت مورد نیاز خود طی می‌کند زیرا پیش‌بینی می‌شود که آمریکایی‌ها در آینده برای سوخت هسته‌ای و تبادلات هسته‌ای هم مشکلاتی ایجاد کنند. او ادامه داد: جمهوری اسلامی تعهدات مازاد بر NPT را ‌ که ماحصل برجام بود، اجرا کرده و قرار است به این تعهدات پایبند بماند لذا تغییری در شکل این تعهدات ایجاد نمی‌شود، در نهایت خروج از برجام و NPT شکل نخواهد گرفت بلکه از ظرفیت برجام و NPT استفاده می‌شود.

از اجرای مفاد برجام شانه خالی کنیم
برخلاف فلاحت‌پیشه که معتقد به ماندن ایران در برجام و حفظ NPT است، علا‌ءالدین بروجردی، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اما تأکید کرد: به‌نظرمن زمان برای اینکه ما هم دوسویه عمل کنیم و متقابلا از اجرای تعدادی از مفاد برجام شانه خالی کنیم، فرا‌رسیده؛ گرچه مسئولیت این کار با شورای‌عالی امنیت ملی است.

وی که در حاشیه جلسه دیروز مجلس ‌به جمع خبرنگاران آمده بود، در پاسخ به این سؤال که گفته شده ممکن است دولت چنین چیزی را اعلام کند و آیا این موضع صحت دارد یا نه، گفت: اگر مطرح کنند که ما در مجلس خیلی خوشحال خواهیم شد.

جنگی به‌پا نمی‌شود
هرچند که به‌گفته خضری، دلواپسانی که برجام را سال گذشته پشت تریبون آتش زدند، در نشست غیرعلنی مجلس و در برابر توضیحات لاریجانی برای ماندن ایران در برجام کوچک‌ترین انتقادی نکردند، اما محمد‌جواد ابطحی، نماینده خمینی‌شهر که از آتش‌زنندگان برجام در نشست معروف بهارستان است، سخن از بازگشت ایران به زمان قبل از برجام را به میان آورد و به همشهری گفت: دولت باید همان زمان که ترامپ برجام را پاره کرد، برجام را آتش می‌زد و عقب‌نشینی نمی‌کرد.

او ادامه داد: با خروج ایران از برجام هیچ جنگی به‌پا نمی‌شود چون آمریکا توانایی و اراده‌ای برای جنگ با ایران ندارد و بحث جنگ‌هراسی که به‌راه افتاده است، برای شانه خالی‌کردن از زیر بار شکست پروژه برجام است.