نفس‌های سرمایه‌داری به شماره افتاده است؟
یکی از سرشناس‌ترین اقتصاددانان دنیا، از ناکامی نظام سرمایه‌داری برای جلب حمایت عموم مردم گفته است و آن را تهدیدی جدی برای این نظام اقتصادی خوانده است
به آتش کشیدن رستوران‌های شیک و گران در خیابان شانزه‌لیزه پاریس از سوی جلیقه‌زردها، یکی از آخرین نشانه‌هایی است که می‌توان به استناد به آنها، از سقوط نظام سرمایه‌داری سخن گفت.
سال‌هاست که اقتصاددانان برجسته، از پایان سرمایه‌داری صحبت می‌کنند و درباره تبعات آن هشدار می‌دهند. در آخرین صحبت‌های مشابه در این زمینه، راقورام راجان اقتصاددان برجسته هندی در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی درباره سقوط سرمایه‌داری هشدار داده و گفته است که سرمایه‌داری، دیگر توانایی رساندن نفع عمومی به همه مردم را ندارد. او هشدار داده است که پیامد توقف انتفاع مردم از نظام سرمایه‌داری، شورش عمومی علیه آن خواهد بود.
رئیس سابق بانک مرکزی هند گفته که دولت‌ها نباید وقتی که اقتصاد را درنظر می‌گیرند، عدالت اجتماعی را نادیده بگیرند. این اقتصاددان که از اعضای ارشد سابق صندوق جهانی پول بوده است، هم‌اکنون استاد اقتصاد در دانشگاه شیکاگوی آمریکاست. او جایگاهی بین‌المللی در دنیای اقتصاد دارد و برخی رسانه‌ها، او را نامزد جایگزینی مارک کارنی در بانک مرکزی انگلیس می‌دانند.
او به بی‌بی‌سی گفته است: «من فکر می‌کنم خطراتی جدی سرمایه‌داری را تهدید می‌کنند چون دیگر نمی‌تواند برای خیلی‌ها سودرسان باشد و زمانی که چنین اتفاقی بیفتد، این احتمال وجود دارد که مردم علیه آن شورش کنند.» او گفته است که پیش‌تر، مردم عادی می‌توانستند با تحصیلات نه چندان عالی‌مرتبه به مشاغل طبقه متوسط دست پیدا کنند. اما از زمان بحران مالی سال 2008و سیاست‌های ریاضتی‌ای که در پی آن ایجاد شده، شرایط تغییر کرده است؛ «حالا اگر واقعا می‌خواهید موفق باشید و پیشرفت کنید، باید تحصیلات واقعا خوبی داشته باشید. متأسفانه جوامعی که بیشتر از بقیه از تجارت و اطلاعات جهانی ضربه خورده‌اند، همان جوامعی هستند که شرایط مدارس در آن بدتر شده، آمار جرم و جنایت و بیماری‌های اجتماعی در آنها افزایش یافته و نتوانسته‌اند اعضای خود را برای اقتصاد جهانی آماده کنند.»
اما شرایط احتمالا بدتر هم خواهد شد؛ براساس یک گزارش که توسط اند‌پی گلوبال ریتینگ منتشر شده، یک بحران اعتباری جهانی دیگر هم پیش روی دنیاست و میزان جهانی بدهی از بحران مالی جهانی در سال 2008میلادی، 50درصد بیشتر شده است. این یعنی بحران مالی جهانی بعدی، به اندازه چیزی که کشورها در سال 2008تجربه کردند جدی خواهد بود.
چرا سرمایه‌داری شکست می‌خورد؟
راجان معتقد است سرمایه‌داری به این علت در حال شکست خوردن است که نمی‌تواند فرصت‌های برابر برای همه فراهم کند. او در این‌باره به بی‌بی‌سی گفته است: «سرمایه‌داری فرصت‌های برابر برای همه فراهم نمی‌کند و در واقع افرادی که سقوط می‌کنند شرایط بسیار بدی دارند.» به عقیده او، رژیم‌های اقتدارگرا زمانی اوج می‌گیرند که همه روش‌های تولید سوسیالیزه شوند؛ «چیزی که مورد نیاز است، تعادل است. شما نمی‌توانید چیزی را که دوست دارید انتخاب و چیزی را که دوست ندارید کنار بگذارید. کاری که باید بکنید این است که فرصت‌های بیشتری فراهم کنید.»
مکث
پایان سرمایه‌داری و محیط‌زیست
بسیاری از کارشناسان معتقدند سرمایه‌داری به آن شکلی که ما می‌شناسیم، به پایان رسیده است و در آستانه تغییر دائمی است. نتیجه تحقیقی که گروهی از اقتصاددانان، به سفارش دبیر کل سازمان ملل انجام داده‌اند و نتایج آن تابستان گذشته منتشر شده هم همین موضوع را تأیید می‌کند. به گفته این دانشمندان، ما به سرعت در حال انتقال به یک اقتصاد جهانی به‌شدت متفاوت هستیم و نشانه آن، نادیده گرفتن منابع محیط‌زیستی است.
نشانه‌های این عصر جدید، به گفته این دانشمندان، تولید سوخت فسیلی نه چندان کارآمد و افزایش شدید تغییرات اقلیمی است. تفکر اقتصادی سرمایه‌داری متعارف دیگر نمی‌تواند طرز کار اقتصاد جهانی را توضیح دهد، پیش‌بینی کند یا برای آن راه‌حل پیدا کند. توصیه این کارشناسان این است که بشر، به برخی راهکارهای قدیمی برای حفظ محیط‌زیست بازگردد (مثل استفاده از چوب به جای فولاد) و بیش از هر زمان دیگری، توسعه پایدار را مدنظر بگیرد.
در همینه زمینه :
