ذره‌بین
باغ‌هایی که ویلا می‌شوند
مسئولان استان از راهکارها و برنامه‌های موثر برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی و ساخت و سازهای غیرمجاز می‌گویند
زهرا اشرف‌زاده| البرز - خبرنگار:
ساوجبلاغ و مناطق اطراف آن از جمله چهارباغ از لحاظ آب و هوا دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که سبب شده افراد سودجو در کمین اراضی مرغوب زراعی و باغی آن که زمانی قطب باغداری و کشاورزی استان بود، بنشینند. هدف این افراد تغییر کاربری این زمین‌ها و تبدیل آنها به ویلاها و ساختمان‌های بلند است که در سال‌های اخیر از لحاظ زیست‌محیطی مشکلات بسیاری برای منطقه به وجود آورده است.
حالا تعداد بالای ساخت و سازها که نیمی از آنها غیرمجازند، باعث شده است هر روز بر تعداد چاه‌های آب غیرمجاز هم افزوده شود و این خود معضلی بزرگ برای منابع آبی ساوجبلاغ است. به گفته کارشناسان فعال در بخش آب، افزایش بی‌رویه تعداد چاه‌های غیرمجاز مهم‌ترین عامل افت سطح منابع آبی زیرزمینی در این منطقه است که براساس برآورد انجام شده، سالانه70 سانتیمتر از این سطح کاسته می‌شود. همین مسائل اهمیت مقابله با تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها و استفاده غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
چهارباغ در معرض تغییر کاربری
معاون فنی اداره‌کل حفاظت حفاظت محیط زیست البرز در رابطه با موضوع تغییر کاربری زمین‌ها در ساوجبلاغ به خصوص چهارباغ می‌گوید: تغییر کاربری موضوعی است که تقریبا در کل استان البرز وجود دارد اما چهارباغ، به دلیل این‌که دشت و مسطح است، جذابیت بیشتری برای مردم دارد.
«حمیدرضا لشگری» می‌افزاید: از طرفی، این منطقه در گذشته منابع آبی بسیار خوبی داشته است و اکنون نیز - اگرچه دچار افت سطح آب‌های زیرزمینی شده است - جزو مناطق مستعد محسوب می‌شود.
وی با بیان این‌که جذابیت ساخت ویلا و تقسیم اراضی باغی و زراعی برای این کار باعث شده است فشار بر این منطقه بیشتر باشد، بیان می‌کند: گفته می‌شود میزان مصرف آب برای باغ‌ها و زمین‌های زراعی زیاد است و ساخت ویلا مصرف آب را در این منطقه کم می‌کند، اما از نظر من این حرف اشتباه است. ویلا در محوطه خود نقاط سبز دارد و در کنار آن استخر نیز به عنوان مصرف جدید مطرح است. همچنین مصرف شرب وجود دارد، بنابراین نمی‌توان گفت مصرف آب کمتر می‌شود.
لشگری ادامه می‌دهد: یکی از نکات مهم هنگام تغییر کاربری این است که تعداد چاه‌ها با ویلا‌سازی‌ها افزایش می‌یابد. این چاه‌ها، به دلیل این‌که غیرمجاز هستند، در آمار ثبت نمی‌شوند. به این ترتیب، میزان برداشت از منابع و سفره‌های آب زیرزمینی معلوم نخواهد بود که بسیار خطرناک است و مدیریت منابع آب را سخت می‌کند.
وی تصریح می‌کند: زمانی که این آمار وجود نداشته باشد، نمی‌توان نظر دقیق و صحیحی درباره میزان برداشت آب داشت. حتی ممکن است چندین چاه در هر کدام از ویلاهای چهارباغ وجود داشته باشد که تراز دشت ساوجبلاغ را منفی کند.
آسیب‌های متعدد تغییر کاربری
این مسئول به بیان برخی دیگر از آسیب‌های تغییرات کاربری اراضی در ساوجبلاغ می‌پردازد و اظهار می‌کند: متضرر شدن از لحاظ تولیدات کشاورزی و از بین رفتن خاک نیز موضوع دیگری است که با تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی ایجاد می‌شود. از بین رفتن خاک به هر دلیلی درواقع از بین رفتن یک منبع باارزش است. حتی رسیدگی به باغ‌ها و آفات از طرف مالکان بدون اطلاعات و به صورت غیرتخصصی می‌تواند آثار منفی بر محیط زیست داشته باشد.
لشگری اضافه می‌کند: همچنین ممکن است در هر یک از این چهاردیواری‌ها فعالیت‌های ضد محیط زیستی صورت بگیرد و اصنافی فعالیت کنند که متاسفانه نظارت و پایش آنها بسیار سخت است. وی تاکید می‌کند: مقابله با تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی، به عنوان موضوعی که ابعاد پیچیده‌ای دارد، باید با همکاری و کمک دستگاه‌های مختلف صورت بگیرد. از جمله شهرداری و بخشداری باید در این زمینه بسیار کمک کنند. این موضوع به عنوان یک معضل به خصوص در منطقه چهارباغ مطرح است و امیدواریم مردم نیز در این زمینه همکاری داشته باشند و به گونه‌ای از تغییر کاربری املاک خود خودداری کنند.
11 هزار حلقه چاه غیرمجاز
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز نیز می‌گوید: 94 درصد منابع آبی البرز در طول سال به مصرف می‌رسند و اگر تا 4 سال آینده سفره‌های زیرزمینی استان تقویت نشوند با مشکل جدی کم‌آبی مواجه خواهیم شد. «داود نجفیان» می‌افزاید: در استان ۱۱ هزار حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد که اگر برخوردهای لازم با آنها صورت نگیرد، زمینه نابودی آبخوان‌ها فراهم می‌شود. بیشتر این چاه‌ها در ویلاها و باغ‌ها حفر شده است.
وی تصریح می‌کند: از کل چاه‌های غیرمجاز شناسایی شده استان، 300 حلقه دارای آبدهی بالای 500 میلیون متر مکعب است که انسداد آنها به صورت ویژه در دستور‌کار قرار دارد.
نجفیان می‌گوید: منابع آبی استان وضعیت مناسبی ندارند و متاسفانه آبخوان‌ها در حال از بین رفتن هستند. از همین رو حفظ منابع آب اهمیت زیادی دارد. اگر به داد آبخوان‌ها نرسیم، فاجعه‌ای بزرگ رخ خواهد
داد.
مقابله با تغییر کاربری‌های غیرمجاز
مسئول اداره امور اراضی چهارباغ با اشاره به اجرای قانون حفظ کاربری و جلوگیری از تغییر کاربری غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی و باغی می‌گوید: با توجه به این‌که تغییر کاربری غیرمجاز اراضی زراعی و باغ‌ها جرم تلقی می‌شود و قانونگذار برای افراد خاطی مجازات‌های سنگینی در نظر گرفته، لازم است قبل از اقدام به هرگونه تغییر کاربری مجوزهای لازم و قانونی از سازمان جهاد کشاورزی گرفته شود، در غیر این صورت با استناد به قانون حفظ کاربری اراضی اقدام به قلع و قمع بدون موافقت نامه می‌شود.
«یعقوب لنکرانی» می‌افزاید: رویکرد ما برای مقابله با تغییر غیرمجاز کاربری اراضی، گشت‌زنی و پیشگیری و برخورد در همان ابتدای اقدام مجرمانه در بخش چهارباغ و سایر بخش‌هاست. با استفاده از گشت سیار روزانه و زیر نظر گرفتن ساخت و سازهای غیرمجاز در اراضی کشاورزی و باغی، با هرگونه تغییر کاربری غیرمجاز و تجاوز به این عرصه‌ها جدی برخورد خواهیم کرد.
وی بیان می‌کند: علاوه بر گشت حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، 2 روز در هفته به همراه نمایندگان دستگاه قضایی، نیروی انتظامی و مسئولان محلی گشت مشترک داریم و در صورت برخورد با تجاوز به عرصه‌های کشاورزی و باغی، در همان زمان دستورهای لازم مبنی بر اجرای قانون صادر می‌شود.
رفع تصرف 37 هکتار از اراضی ملی
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز گفت که با تلاش ماموران یگان حفاظت این اداره کل، امسال 37 هکتار از اراضی ملی و دولتی این استان از دست متصرفان خارج شد.«حامد فرضی» در گفت‌و‌گو با ایرنا افزود: در این مدت 207 فقره پرونده تخلف ماده 55 (تخریب و تصرف اراضی ملی ) برای 188 هکتار از اراضی ملی تشکیل شد.
وی اظهار کرد: دستگاه قضایی از بین این پرونده‌ها برای 53 فقره به مساحت 27 هکتار حکم قضایی خلع ید و قلع و قمع صادر کرد. فرضی گفت: همچنین در اجرای تبصره یک ماده 55 ( جلوگیری از تصرفات مشهود) 10 هکتار از اراضی ملی در قالب 38 فقره پرونده رفع تصرف شد. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری اضافه کرد که امسال در مجموع در قالب 65 فقره پرونده 37 هکتار از اراضی ملی و دولتی از دست متصرفان خارج و در اختیار دولت قرار گرفت.
