بی‌پولی بهانه است، بچه‌ها پرتوقع شده‌اند

نورا عباسی

وقتی همه کالاها گران شدند، این خانواده‌های صاحب فرزند بودند که بیش از همه سنگینی گرانی را بر دوششان احساس کردند و در برابر خواسته‌های فرزندانشان راه فراری نداشتند. مهتاب نعمت‌الله‌زاده مشاور و روانشناس حوزه خانواده درباره بار روانی که این روزها خانواده‌های صاحب فرزند تحمل می‌کنند، به خبرنگار همشهری می‌گوید: در روزگار قدیم، خانواده با این نگاه که فرزند وسیله کمک به آنها در امور کشاورزی و خانه است، صاحب فرزند می‌شدند اما هم‌اکنون این نگاه عوض شده است. امروز دیگر روزگار فرزندسالاری است. وقتی امور کلی خانواده و نیازهای آن و به‌صورت کلی محور خانواده روی فرزندان باشد، به این خانواده فرزندسالار می‌گوییم.

نعمت‌الله‌زاده می‌گوید کودکان به کم قانع نیستند و این خود منجر به فشار روانی به خانواده‌ها می‌شود. او توضیح می‌دهد: ‌در چنین فضایی پدر و مادر با فشارهای روانی مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند و برای تحقق خواسته‌های مختلف فرزندشان راهی جز تحمل سختی بیشتر برای خود نمی‌گذارند.

او در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه مسائل اقتصادی پیش آمده، موجب تشدید مشکلات والدین دارای فرزند شده است، می‌گوید: بخش اعظم این پر توقع شدن فرزندان مربوط به تربیت خانواده است و علت تمام مسائل را نباید در مسائل اقتصادی و بی‌پولی جست‌وجو کرد. متأسفانه خانواده‌ها گمان می‌کنند که اگر تمام خواسته‌های فرزندانشان را محقق نکنند، آینده آنها را نابود کرده‌اند. این مشاوره خانواده معتقد است که کودک باید طعم سختی را بچشد، در غیراین صورت شاهد هستیم که فرزندان نسل جدید، در برابر هر مشکلی پا پس کشیده و با بحران مواجه می‌شوند. والدین در تلاش هستند که فرزندانشان را در ناز و نعمت بزرگ کنند و آنها را از هیچ خواسته‌ای محروم نکنند. این روش تربیت فرزندان نتیجه‌ای جز فراموش شدن والدین در زندگی به همراه نخواهد داشت. پدر و مادرها روزبه‌روز بر خواسته‌های خود چشم می‌بندند تا دنیای رؤیایی فرزندانشان را بسازند. نعمت‌الله‌زاده با بیان این نکته که بالا بردن سطح توقعات فرزندان از سوی پدر و مادرها، آتشی است که دودش در مرحله اول به چشم والدین می‌رود، توضیح می‌دهد: پدر و مادر از همان کودکی باید در مسیر کنترل توقعات فرزندانشان گام بردارند. بسیاری از مراجعان ما می‌گویند اگر ما برای فرزندانمان تبلت نخریم، او عقده‌ای می‌شود و به همین دلیل از هر طریقی که می‌توانند خودشان را به زحمت می‌اندازند تا نیازهای غیرضروری فرزندانشان را برآورده کنند. او به محل تحصیل فرزندان به‌عنوان بخشی از دغدغه والدین اشاره و از هزینه کلان خانواده‌ها برای تحصیل فرزندانشان در مدارس غیرانتفاعی انتفاد می‌کند: ما شاهد هستیم که بچه‌ هفت‌ساله وقتی مدرسه می‌رود، انواع مختلف درخواست‌ را برای خانواده‌اش فهرست می‌کند. در این وضعیت خانواده‌ها معمولا ترجیح می‌دهند خودشان را تحت فشار قرار دهند و پدر چند شیفت کار کند تا فرزندانش در مدرسه غیرانتفاعی خاص درس بخوانند، درحالی‌که می‌توان با تحصیل در مدرسه دولتی خوب هم زمینه تحصیلی مناسبی را برای فرزندان مهیا کرد.  «رفاه فرزندان باید براساس سن‌شان باشد.»؛ این مشاور خانواده با تأکید بر این موضوع توضیح می‌دهد: اینکه خانواده‌ها به راحتی قبول می‌کنند تا برای کودک سه‌ساله تبلت و بازی کامپیوتری تهیه کنند، ریشه در تربیت فرزندان پرتوقع دارد. در واقع باید گفت که آثار منفی روانی بزرگ کردن فرزندان در گام اول ریشه در شیوه تربیت والدین دارد نه مسائل اقتصادی و اجتماعی.