جنگ سرد، با حضور بازیگران جدید

جواد نصرتی ـ خبرنگار

روسیه، خیلی زود و به سبک دوران جنگ سرد، به خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد واکنش نشان داد و اعلام کرد که از این پیمان بسیار مهم هسته‌ای خارج می‌شود.
به گزارش سی‌ان‌ان، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، 24ساعت بعد از اعلام قصد آمریکا برای خروج از این پیمان، با ادبیاتی که یادآور دوران جنگ سرد بود، خروج کشورش را اینگونه از این پیمان اعلام کرد: «ما هم همان کار آنها را می‌کنیم. واکنش ما، این به آن در خواهد بود. شرکای آمریکایی گفته‌اند که عضویت‌شان را در این پیمان معلق می‌کنند، پس ما هم عضویت‌مان را معلق می‌کنیم.»
خروج آمریکا از این پیمان که روز جمعه رسما توسط مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اعلام شد، چندان غافلگیرکننده نبود. آمریکا سال‌هاست که روسیه را به نقض این پیمان هسته‌ای متهم می‌کند و 4ماه پیش آمریکا به روسیه اعلام کرد که اگر موارد نقض پیمان را برطرف نکند، از آن خارج خواهد شد. روسیه نقض پیمان را رد می‌کند. به گزارش سی‌ان‌ان، پمپئو روز جمعه به روسیه 180روز فرصت داد تا موارد نقض را برطرف کند وگرنه از این پیمان خارج خواهد شد. پمپئو گفت: «ما دیگر نمی‌توانیم توسط پیمانی که روسیه بی‌شرمانه آن را نقض می‌کند محدود بمانیم.»

خروج از ترس چین؟
بعد از صحبت‌های پمپئو، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که بی‌پروا از پیمان‌های بین‌المللی خارج می‌شود اعلام کرد که امیدوار است بتواند «همه را در یک اتاق زیبا جمع کند و یک پیمان جدید متولد شود». او مشخص نکرد که منظورش از «همه» چه کشورهایی است اما دولت آمریکا، ‌مدت‌هاست که نگران توسعه تسلیحاتی بدون نظارت چین است.
از آنجا که پیمان‌های هسته‌ای بین روسیه و آمریکا بوده است، چین فارغ از محدودیت‌ها به توسعه تسلیحات خود دست زده است و هم‌اکنون خطر بزرگی برای آمریکا در شرق آسیا به‌حساب می‌آید. نخستین‌بار این روس‌ها بودند که در دهه90 به موضوع چین و لزوم تحدید توان تسلیحاتی آن پرداختند اما اخیرا، این آمریکاست که به‌شدت از این ناحیه احساس خطر می‌کند. به گزارش نیویورک‌تایمز، علاوه بر چین، ترامپ و دیگر اعضای دولت او، در صحبت‌های خود در جمع‌های خصوصی از یک توافق جدید که بازیگران موشکی دیگری مانند چین، هند، پاکستان، ایران و کره‌شمالی را دربربگیرد صحبت کرده‌اند. این استراتژی بلندپروازانه در حالی مطرح است که آمریکا حتی نتوانسته پیمان دوجانبه با روسیه را زنده نگه دارد.

رقابت تسلیحاتی در هزاره جدید
آمریکا در حالی از این پیمان خارج شده که برای نخستین‌بار از سال1991 به بعد، تولید یک سلاح هسته‌ای دوربرد را هم آغاز کرده است. چنین فضایی، کارشناسان را نگران کرده که دوباره رقابت تسلیحاتی قرن گذشته، این‌بار با حضور بازیگران بیشتری زنده شود. لین راستن، یکی از مدیران ارشد بخش کنترل تسلیحاتی شورای امنیت ملی آمریکا در دوران باراک اوباما در این‌باره به سی‌ان‌ان گفت: «ما در جهتی حرکت می‌کنیم که در 40سال گذشته از آن دور بوده‌ایم؛ (در این مسیر) هیچ کنترل تسلیحاتی و قانونی که هر دوطرف (آمریکا و روسیه) از آن پیروی کنند وجود ندارد و این بسیار خطرناک است.»

رقابت تسلیحاتی، با هزینه‌های بسیار اضافی
ورود احتمالی آمریکا به چرخه کنش و واکنش معروف دوران جنگ سرد با روسیه و احتمالا چین، هزینه‌های زیادی را برای این کشور به همراه خواهد آورد. مدرن‌سازی زرادخانه قدیمی آمریکا که در دوران باراک اوباما شروع شده، بسیار هزینه‌بر خواهد بود؛ پیش‌بینی می‌شود طی 30سال آینده، این کار 1.2تریلیون دلار برای آمریکا آب بخورد. و البته به‌راحتی می‌توان پیش‌بینی کرد که این طرح، مخالفان بسیار زیادی دارد. منتقدان ترامپ، به‌شدت به تصمیم دولت او برای خروج از این پیمان حمله کرده‌اند و بلافاصله بعد از انتشار خبر آن، به‌دنبال راهکاری قانونی بودند تا جلوی خروج آمریکا از این پیمان را بگیرند. ادوارد مارکی، سناتور دمکرات از ماساچوست، خروج آمریکا از این پیمان را «تراژدی‌ای که دنیا را ناامن‌تر می‌کند» خواند و گفت که این اقدام دولت ترامپ، ‌راه را برای یک رقابت تسلیحاتی خطرناک هموار می‌کند.