تاب‌آوری
سخت‌جانی در نوجوانی
علی فیروزآبادی/ روانپزشک
بررسی فرایندهای سخت‌جانی (تاب‌آوری) در نوجوانی، برای درک این روند در دوران بزرگسالی اهمیت دارد. نوجوانان نسبت به بزرگسالان با چالش‌هایی متفاوت روبه‌رو هستند و این چالش‌ها به شکل دادن به زندگی آینده آنها کمک می‌کند. همچنین نوجوانان تأثیر‌پذیری بیشتری نسبت به بزرگسالان از همسن‌وسالان خود دارند. مشاهده شده که حتی تحت بدترین شرایط نیمی از نوجوانان دچار پیامدهای ناخوشایند نمی‌شوند.
سخت‌جانی فرایندی پویاست که به سازگاری مثبت در شرایط دشوار اشاره می‌کند. در نوجوانان این فرایند به منابعی اشاره دارد که به تداوم رشد سالم فرد کمک می‌کنند. عوامل خطری که در این دوران اهمیت دارند عبارتند از مرگ والدین، طلاق، نبود احساس پذیرش در میان همسن‌وسالان، سطح پایین اقتصادی-اجتماعی در خانواده و ضریب هوشی پایین‌تر. علاوه بر اینها سطح بالای استرس تأثیر عمیق‌تری بر آنهایی که از هوش پایین‌تر برخوردارند، اعمال می‌کند.
برخی چنین می‌گویند که حد معینی از استرس حتی موجب بالابردن کفایت فرد می‌شود. مشاهده شده که با وجود اینکه از هر 6نوجوان در انگلیس یکی در فقر شدید به‌سر می‌برد تقریبا نیمی از آنها سازگاری سالمی را نشان داده‌اند و یک‌هفتم آنها توانایی‌های سطح بالایی داشته‌اند. پژوهش‌ها بیانگر این بوده نوجوانانی که از نظر شخصیتی حالتی متعادل داشته، از نظر هوشی بالاتر بوده و در مدرسه موفق عمل کرده‌اند احتمال بیشتری دارد که بر شرایط ناخوشایند غلبه کنند. این نوجوانان به‌جای آنکه به همسالان خود برای حمایت رو بیاورند بر نیروهای درونی و توانایی‌های خود برای غلبه بر مشکلات تکیه می‌کنند.
نوجوانان سخت‌جان در خانواده‌های کوچک‌تری زندگی می‌کنند و رابطه بهتری با مادر دارند. آنهایی که فاقد چنین محیط خانوادگی بوده‌اند روابط نزدیکی با یکی از اعضای خانواده، یک همسایه، یک معلم یا یک بزرگسال داشته‌اند.
در همینه زمینه :
