روزهایی که خانه‌دار شدن‌ رؤیا نبود

مائده امینی 

روزهای خوش بازار مسکن آغاز شده بود. همه تنش‌ها و جهش‌ها سپری شده و آرامش به این بازار برگشته بود. می‌توان سال 80 را مبدا تاریخی روشنی در اقتصاد ایران، حداقل در  این حوزه دانست. با تغییر دهه و پشت سر‌گذاشتن بحران‌هایی مثل جنگ تحمیلی و دوران پساجنگ، دیگر خطری جدی اقتصاد ایران را تهدید نمی‌کرد. مضاف بر این، مدیریت درستی پشت اقتصاد کشور بود و مشاوران رئیس‌جمهور وقت، کار خود را تا حدودی به درستی انجام می‌دادند.

آرامش شروع شده در سال 80 در بازار مسکن تا سال 86 ادامه پیدا کرد و قیمت‌ خانه در سراسر ایران به شکل منطقی و با شیب ملایمی بالا می‌رفت و این در حالی بود که رکود هم دامنگیر معاملات ملکی نشده بود.

در سال 80، در حالی حداقل دستمزد کارگران در ایران 56هزار تومان تعیین شده بود که قیمت هر مترمربع خانه حدود 282هزار تومان بود و دیگر اقشار جامعه تا ماهانه 150هزار تومان هم دریافتی داشتند؛ خانه‌دار شدن در آن سال و سال‌های بعد از آن دیگر یک رویا نبود.

افزایش ملایم قیمت خانه 

سال 79، درست یک سال پیش از وارد شدن به دهه 80، میانگین قیمت خرید خانه در پایتخت 240هزار تومان بود. با ورود به دهه 80، قیمت خانه تنها چیزی بین 30تا 50هزار تومان افزایش پیدا کرد و به نوعی می‌توان گفت بازار مسکن با یک رشد ملایم 14درصدی مواجه شده بود.

مرکز آمار ایران نوشته است که در سال 80، هر مترمربع خانه در تهران بین 282تا 353هزار تومان معامله می‌شده است که اگر بخواهیم به تفکیک سراغ این آمارها برویم، میانگین قیمت هر مترمربع خانه در بهار 80 به 282هزار تومان افزایش یافت و در زمستان همان سال به هر متر 353هزار تومان افزایش پیدا کرد .از سوی دیگر قیمت هر مترمربع زیر بنای مسکونی در تابستان 295 و در پاییز 326هزار تومان بوده است.

ابزارهای خرید خانه به بازار آمدند 

با شروع دهه 80 کم‌کم ابزارهای جدیدی برای خرید مسکن ارائه شدند؛ ابزارها و تسهیلاتی که شاید چنگی به دل نمی‌زدند و سود بازپرداخت آنها بالا (حداقل 18درصد)‌ بود اما به هر حال برای مردمی که تازه می‌خواستند از صفر شروع کنند، فرصت‌های خوبی به شمار می‌رفتند. مبلغ این وام چیزی بین 5/3تا 5میلیون تومان بود که البته در سال‌های بعد تا 18میلیون تومان هم افزایش یافت.

رشد قیمت خانه همگون با تورم سالانه 

امروز نه رشد قیمت خانه که رشد قیمت در هیچ حوزه‌ای از اقتصاد همسو با تورم نیست؛ اتفاقی که نه‌تنها در سال 80  بلکه در سال‌های پیش و پس از این مبدا تاریخی بارها افتاده بود. در سال 80 در حالی رشد قیمت خانه بین 12تا 16درصد بود که نرخ تورم سالانه 4/11درصد اعلام شده بود. همگونی رشد قیمت خانه با تورم در آن سال‌ها ادعای بیراهی نیست.

6سال بعد در همین دهه، جهش‌های قیمت خانه مرزهای تورم را پشت سر گذاشت و حتی اگر نخواهیم راه دور برویم، در سال 97 هم این ناهمگونی خانه‌دار شدن را برای خیلی‌ها تبدیل به‌رؤیا کرد. در برخی مقاطع تاریخی بعد از آن‌سال‌ها در حالی خانه بین 100تا 400درصد گران‌تر شد که تورم در بیشترین نرخ خود به 38درصد رسیده بود.