ترور؛ پیش چشم جهان

محمدامین خرمی؛ خبرنگار

سه‌شنبه11سپتامبر 2001، «سه‌شنبه سیاه» آمریکا بود؛ 19عضو القاعده بزرگ‌ترین و مرگ‌آورترین عملیات تروریستی جهان را با ربودن 4هواپیما و حمله به نیویورک رقم زدند. بیش از 2هزار و 900نفر جان باختند.

هواپیماربایان صبح روز سه‌شنبه، 2هواپیما را به برج‌های دوقلو در قلب تجاری نیویورک کوبیدند و آمریکا و جهان را به لرزه درآوردند. هواپیمای سوم به ساختمان وزارت دفاع آمریکا برخورد کرد و هواپیمای چهارم در پنسیلوانیا سقوط کرد. گفته می‌شود چهارمین هواپیما که به سمت واشنگتن در پرواز بود را جت‌‌های جنگنده آمریکا ساقط کردند.

8:45 نخستین هواپیما به ساختمان شمالی برج‌های دوقلو برخورد کرد. در غیاب رسانه‌های فراگیر اینترنتی، این حمله بلافاصله خبر اول شبکه‌های تلویزیونی آمریکا و جهان شد. 18دقیقه بعد درحالی‌که دوربین‌های تلویزیونی از فواصل مختلف برج‌های دوقلو را نمایش می‌دادند، هواپیمای دوم به ساختمان جنوبی برخورد کرد. دود و زبانه‌های آتش هر دو ساختمان را دربر گرفتند. شدت انفجار چنان بود که ساختمان‌های اطراف نیز دچار حریق شدند. یک‌ساعت و 42دقیقه بعد، 2برج 110طبقه خیابان منهتن نیویورک پیش چشم جهان فروریخت.

در ایران مثل دیگر نقاط جهان مردم تصاویر برخورد هواپیمای دوم و فروریختن برج‌ها را زنده دیدند. جهان در شوک فرورفته بود و پیام‌های چهره‌های سیاسی در محکومیت این حمله یکی پس از دیگری صادر می‌شدند. در ایران، اصلاح‌طلبان کنترل دولت را در دست داشتند و در آمریکا جمهوریخواهان پس از 2دوره حضور دمکرات‌ها در کاخ سفید، قدرت را به‌دست گرفته بودند. با وجود مواضع خصمانه جمهوریخواهان علیه ایران، سیدمحمد خاتمی -رئیس‌جمهور وقت- جزو نخستین چهره‌های سیاسی جهان بود که حملات 11سپتامبر را محکوم کرد. خاتمی در پیام خود آورده بود: «به نام ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران، اقدام تروریستی هواپیماربایی و حمله به مراکز عمومی در شهرهای آمریکا را که شمار زیادی از مردم بی‌دفاع را به کام مرگ کشید محکوم می‌کنم و تأسف عمیق و همدردی خود را با ملت آمریکا، به‌ویژه آسیب‌دیدگان و خانواده قربانیان حادثه اعلام می‌دارم». مردم هم در تهران با مردم آمریکا در این حادثه وحشتناک همدردی کردند. آنها به محل سفارت سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران بود رفتند و با روشن‌کردن شمع به قربانیان ادای احترام کردند.

در آمریکا انگشت اتهام بلافاصله به سمت القاعده و رهبر آن بن‌لادن نشانه رفت. اما چهره‌های جنگ‌طلبی همچون دونالد رامسفلد و جان بولتون که در کنار جورج بوش ترکیبی یکدست ساخته بودند، به‌دنبال نشانه‌هایی بودند که بتوانند حملات 11سپتامبر را به حکومت صدام حسین در عراق هم مرتبط کنند تا شاید با حمله به این کشور، یک‌بار برای همیشه از شر صدام خلاص شوند. دستور رامسفلد برای یافتن مدرکی مبنی بر دخالت صدام در حوادث 11سپتامبر آن زمان به جایی نرسید اما 2سال بعد همان دولت به بهانه «حمایت از تروریسم» به عراق حمله کرد. بن‌لادن در افغانستان و تحت حمایت دولت طالبان بود. درخواست‌های آمریکا برای تحویل بن‌لادن با مخالفت طالبان روبه‌رو شد تا بهانه‌ای باشد برای حمله نظامی آمریکا به افغانستان. کمتر از یک‌ماه بعد نیروهای نظامی آمریکا با حمایت کشورهای عضو ناتو به افغانستان حمله کردند. حکومت طالبان 2‌ماه بیشتر دوام نیاورد و کابل سقوط کرد اما نیروهای طالبان هرگز دست از جنگ و درگیری برنداشت. 17سال از آن روز می‌گذرد و طالبان اکنون در حدود نیمی از خاک افغانستان جولان می‌دهد و روزانه در شهرهای کوچک و بزرگ این کشور دست به حملات انتحاری می‌زند. حملات 11سپتامبر حدود 3هزار کشته و 6هزار زخمی بر جا گذاشت و 10میلیارد دلار خسارت فیزیکی وارد کرد. اما در جنگ افغانستان تاکنون بیش از 2هزار و 500سرباز آمریکایی کشته شده و حدود 20هزار نفر نیز زخمی‌شده‌اند. این جنگ تا به اینجا بیش از 700میلیارد دلار برای آمریکا هزینه داشته است. فارغ از این، تاکنون بیش از 110هزار نفر از مردم افغانستان قربانی جنگ شده‌اند.