زمزمه‌های اخراج توپولف از آسمان ایران

مریم سمائی

23 بهمن سال 80 بود که هواپیمای توپولوف ۱۵۴ شرکت ایران ایرتور در نزدیکی خرم‌آباد با کوه برخورد کرد و ۱۱۹ نفر مسافر و خدمه آن کشته شدند. درست چند‌ماه قبل از این حادثه در آبان‌ماه احمد خرم، وزیر وقت وزارت‌راه و ترابری از نوسازی ناوگان هوایی و خروج هواپیماهای توپولف و یاک از سیستم هوایی خبر داده و گفته بود که به‌زودی هواپیماهای فرسوده از سیستم هوایی خارج خواهند شد.

وزیر پس از وقوع این حادثه هم از‌ اضافه‌شدن 13 فروند هواپیما به شرط تملیک خبر داد و گفت که اجاره هواپیماهای توپولف و یاک غیراقتصادی است و به‌تدریج این هواپیماها از ناوگان حمل‌ونقل هوایی ایران خارج می‌شوند و تا 2سال آینده تحول اساسی در ناوگان هوایی اتفاق می‌افتد اما باز هم این وعده محقق نشد تا تیر سال 88 که بار دیگر هواپیمای توپولف 154 در حوالی قزوین دچار نقص فنی شد و با 168سرنشین سقوط کرد. در این حادثه اعضای تیم ملی جودو نوجوانان ایران، لون داویدیان، نماینده دوره ششم مجلس و ناتلا نیکولاوا، همسر سفیر گرجستان هم حضور داشتند که همگی جان خود را از دست دادند. پس از وقوع این حادثه و فشار افکار عمومی، مسئولان کمی جدی‌تر شدند تا هواپیمای توپولف را از رده خارج کرده و برای همیشه زمینگیر کنند.

توپولف هواپیمایی بود که توانست در ایران در مدت 16-15 سال خلأ مربوط به تحریم‌های هوایی پس از انقلاب به‌ویژه در پروازهای داخلی را حل کند اما بیشترین سوانح هوایی هم مربوط به همین هواپیما بوده است. زمزمه خروج این هواپیما اگرچه از سال 80 به گوش رسید اما یک دهه طول کشید تا بالاخره مسئولان دستور توقف پرواز این هواپیما را صادر کنند. هنوز هم نگاه عامه مردم به صنعت هوانوردی نگاه خوش‌بینانه‌ای نیست و آنها به‌دلیل قدیمی بودن ناوگان هوایی نسبت به امنیت پروازها مطمئن نیستند. جواد محمدپور، مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و تضمین کیفیت سازمان هواپیمایی کشوری در این‌باره گفت: این تصور غلطی است که هواپیماهای کشور از رده خارج‌اند چرا که ما اجازه نمی‌دهیم هیچ هواپیمای از رده خارجی وارد سیستم هوانوردی ما شده و به پرواز درآید. من این اطمینان را می‌دهم که تمام هواپیماهای ما از طرف ایکائو مورد تأیید بوده و به‌روز هستند. البته سن ناوگان هوایی ما بالاست اما ایمنی صنعت هوانوردی مشکلی ندارد و همه تلاش ما بر این است که ایمنی را حفظ کنیم.  هم‌اکنون در ایران تمام هواپیماها براساس سن استاندارد طراح، پرواز می‌کنند و اگر سن آن از سنی که سازنده تعریف کرده بیشتر باشد اجازه پرواز ندارد.به‌عنوان مثال هواپیمای بوئینگ 747و 724 هواپیماهای قدیمی هستند که دیگر اجازه پرواز ندارند.

او با تأکید بر اینکه سن بالای ناوگان هوایی موجب سخت‌تر و هزینه‌بر‌شدن تعمیر و نگهداری هواپیماها می‌شود، گفت: برخی تأخیرات پروازی ناشی از همین تعمیرات فنی است که برای خدشه وارد‌نشدن به ایمنی انجام می‌شود؛ در واقع هر چه سن هواپیما بالاتر برود تعداد دفعاتی که هواپیما نیاز به قطعات و تعمیرات پیدا می‌کند بیشتر می‌شود.

شبی در پایتخت
اجرای تور گردشگری شبانه در تهران 17سال پیش مطرح شد

نیلوفر شادان

اوایل امسال بود که حسن خلیل آبادی -رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران- خواستار رونق بخشیدن به گردشگری شبانه در تهران شد و گفت که این امر علاوه بر اشتغال‌آفرینی می‌تواند موجب رشد و توسعه درآمد پایدار شهر شود.

درست 17سال پیش هم همین موضوع در شهرداری تهران مطرح شده بود و در همین رابطه برنامه گردشگری «شبی در پایتخت» برای تامین اوقات فراغت شهروندان به اجرا در آمد.

در آن سال، واحد گردشگری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اقدام به برگزاری تورهای شبانه ویژه سیر و سیاحت در اماکن تاریخی و قدیمی شهر کرد. هر کسی که علاقه داشت در این تورها شرکت کند می‌توانست در فرهنگسراهای مشخص شده ثبت‌نام کند و به نوبت از ساعت7شب تا 12 به گشت‌وگذار در فضاهای تاریخی بپردازد. اکبر مختاری -مسئول واحد گردشگری وقت- سازمان در این‌باره گفته بود که این برنامه موجب شده که اعضای خانواده‌ها در فضایی بسیار صمیمی از آثار تاریخی هنری و فرهنگی شهر دیدن کنند و با گذر از کوچه و خیابان با اطلاعات تاریخی شهر بیشتر اشنا شوند.

با این حساب می‌توان سال80 را سالی دانست که موضوع گردشگری شبانه در قالب تور، توسط شهرداری تهران اجرایی شد، پس از این دوره تقریبا هر سال با شروع‌ ماه مبارک رمضان برنامه‌های متنوعی بعد از افطار در شهر اجرایی می‌شد و کم‌کم در این ایام شب‌های تهران رونق گرفت تا اینکه امسال رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر در آستانه ‌ماه مبارک رمضان خواستار رونق بخشیدن به گردشگری در شب‌های پایتخت شد و آن را برای اشتغال‌آفرینی مؤثر دانست.

در همین راستا هفته پیش شهرداری اعلام کرد که از ابتدای بهمن‌ماه در‌های محوطه میدان مشق پس از پایان ساعت اداری تا ساعت 12شب و همینطور روزهای پنجشنبه و جمعه به روی شهروندان باز می‌شود. این مسئله را می‌توان نقطه عطفی در رونق گردشگری شبانه در پایتخت دانست چرا که کارشناسان حوزه گردشگری کافه‌گردی و اجرای کنسرت و... را گردشگری شبانه نمی‌دانند و معتقدند اگر امکان بازدید از میدان مشق و بناهای تاریخی وجود داشته باشد می‌توانیم بگوییم که گردشگری شبانه را رونق داده‌ایم وگرنه خیابان 30تیر و گردش در آن تنها پاتوقی برای خورد و خوراک است و بار فرهنگی خاصی ندارد.