سرسختی 2ساله برجام

یک سال پیش در چنــــین روزهــــایی رکس تیلرسون و جیمز ماتیس گزینه‌های ترامپ برای وزارت خارجه و دفاع به سنا رفته بودند تا درباره برنامه‌های آینده خود صحبت کنند. آنچه این دو وزیر فعلی دولت ترامپ متفق القول در آن جلسه گفتند ضرورت بازبینی برجام بود و این آغاز تلاش‌هایی بود برای زخمی کردن تن برجام در دولت ترامپ. رئیس‌جمهور آمریکا در یک سال گذشته با ابزارهای مختلف به دیواره توافق کوبیده و بر صورت برجام چنگ انداخته است، اما برجام پا برجاست و به 2سالگی خود رسیده است.

ترامپ 4روز قبل مجبور شد برای بار سوم تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کند. در 2سالی که از برجام گذشته است؛ سهم دولت‌های اوباما و ترامپ از تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران 3بار بوده اما این 3بار ترامپ با هیاهو، تهدید و چالش همراه بوده است. مروری داریم بر ماجراهایی که در این 2سال بر برجام گذشته است و نگاهی به این نکته که اگر برجام نبود چه می‌شد.

روز اجرا در برجام چه روزی است؟

مرحله اول

روز اعلام توافق است که 23تیرماه سال94 این مرحله طی شد.

مرحله دوم

روز قبول توافق است که 90روز پس از روزی که شورای امنیت سازمان ملل با قطعنامه2231 برجام را تأیید کرد؛ روز قبول توافق نامیده می‌شود. 

مرحله سوم

روز اجرای برجام روزی است که آمریکا و اتحادیه اروپا باید تحریم‌های هسته‌ای را به حالت تعلیق درمی‌آورد و ایران تعهدات خود را در حوزه تحقیق و توسعه و غنی‌سازی‌ و بازسازی اراک آغاز می‌کند.  از مرحله اجرای برجام تا مرحله بعدی 8 سال زمان طی می‌شود. از این زمان 2 سال طی شده است.

مرحله چهارم

مرحله بعدی برجام روز انتقال است. روز انتقال روزی است که 8سال پس از اجرای توافق آژانس اعلام می‌کند ایران به تمام تعهدات خود پایبند بوده و فعالیت‌هایش را در سطح صلح‌آمیز نگه داشته است.

مرحله آخر

 آخرین مرحله توافق روز لغو قطعنامه2231 است. مرحله‌ای که هم‌اکنون ترامپ و دولتش آن را به‌عنوان یکی از ایرادهای برجام تلقی می‌کنند. 10سال بعد از روز قبول توافق؛ روزی است که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را تأیید می‌کند، لغو خواهد شد.

تمدیدهای پرهیاهو

  26اردیبهشت‌ماه ترامپ برای نخستین بار تعلیق تحریم‌های ایران را پذیرفت. ایران در آن زمان درگیر انتخابات بود. تقریبا یک‌ماه قبل از آن رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا برای نخستین بار در نامه‌ای به کنگره پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده بود. خبرگزاری‌ها نوشتند ترامپ در نامه دست برده و لحن نامه را تندتر کرده است.   25شهریور 96دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای دومین بار تحریم‌های هسته‌ای را تعلیق کرد. او همزمان 11شرکت و شخص ایرانی را به اتهام همکاری با سپاه و بی‌ثبات‌سازی‌ منطقه‌ای وارد فهرست تحریم‌ها کرد. ترامپ از مجموعه مشاوران خود خواست برای موعد بعدی؛ اسنادی از عدم‌پایبندی ایران به برجام را جور کنند.

  21مهرماه 96دونالد ترامپ در یک سخنرانی مدعی عدم‌پایبندی ایران به برجام شد و توافق هسته‌ای را برای تصمیم‌گیری به کنگره فرستاد.او به خبرنگاران گفت: حتی اگر کنگره برای خروج از برجام کاری نکند این بار خودش دست به‌کار خواهد شد. با این حال در دوره بعدی هم همان سایت تمدید و تحریم را پیش گرفت.   22دی‌ماه 96دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای سومین بار تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کرد. او در عین حال 14شخصیت و نهاد را به فهرست تحریم‌ها بازگرداند. رئیس‌جمهور آمریکا 4شرط برای تمدید دوباره تعلیق‌ها گذاشت و مدعی شده است این می‌تواند بار آخری باشد که تحریم‌ها تمدید می‌شود.

تمدید در روز آخر

باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا در 3نوبت بدون سروصدا تحریم های هسته ای ایران را تعلیق کرد. دو نوبت از این تعلیق‌ها مربوط به 26 اردیبهشت 95 و 25 شهریور 95 بود.  پرحاشیه ترین مورد تعلیق تحریم های هسته ای در دوره اوباما به 30 دی همان سال برمی گردد. 30 دی ماه سال 95 باراک اوباما در آخرین روزی که باید صندلی ریاست جمهوری را به دونالد ترامپ تحویل دهد برای بار سوم تحریم های هسته ای را تعلیق کرد و کاخ سفید را ترک کرد. به این ترتیب برای 4 ماه دیگر برجام تداوم یافت.

دستاورد اقتصادی برجام   

امضای قرارداد توسعه فاز 11پارس‌جنوبی به ارزش 4.8میلیارد دلار  

ادامه روند ورود هواپیماهای پسابرجام؛ 11فروند

  رفع کامل تحریم‌های ساخت کشتی یا تعمیر نفتکش‌های ایرانی

  برقراری ۷۹۷ رابطه کارگزاری با ۲۷۳ بانک جهان  

مجموع ارزش دلاری خدمات بانکی پسابرجام 57میلیارد دلار  

تأمین مالی پروژه برقی کردن قطار تهران- مشهد بین بانک صنعت و معدن و اگزیم بانک چین

  امضای قرارداد فاینانس با اگزیم بانک کره‌جنوبی به ارزش ۸میلیارد دلار

  امضای قرارداد تأمین مالی میان‌مدت با اوبر بانک اتریش به مبلغ یک میلیارد یورو

  امضای توافقنامه سهامداری با یک شرکت فرانسوی به‌منظور تولید انواع واگن و لکوموتیو  

امضای توافقنامه با شرکت رنوی فرانسه با هدف سرمایه‌گذاری در تولید خودرو

نامه ظریف به موگرینی

 تمدید «قانون تحریم‌های ایران» موسوم به آیسا از سوی کنگره آمریکا

 ایجاد محدودیت برای سفر اتباع کشورهایی که مشمول برنامه لغو روادید آمریکا هستند 

 تلاش برای جلوگیری از عادی‌سازی‌ تجارت سایر کشورها با ایران 

تأخیر غیرموجه از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در صدور مجوزهای لازم برای فروش هواپیما به ایران

 ایجاد مقررات دست وپاگیر و موانع روانی در مسیر دسترسی آسان بانک مرکزی ایران به منابع مالی

 پیچیده کردن و مشروط ساختن مقررات رفع تحریم‌ها از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا 

 ایجاد تردید در بانک‌های غیرآمریکایی و اکراه آنها از همکاری با ایران  

اتخاذ مواضع منفی مقامات آمریکا علیه برجام ازجمله در سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا در سازمان ملل

 اقدام غیرمتعارف و تبلیغاتی نماینده آمریکا نزد سازمان ملل متحد در سفر به وین   

طرح اتهامات واهی علیه ایران با هدف مقدمه‌چینی برای اعلام عدم‌پایبندی ایران به برجام