گزارش
پسابی که در رگ شهر می‌ریزد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان: پساب تصفیه‌خانه‌های قم برای کشاورزی مناسب نیست
فاطمه امامی| قم- خبرنگار:
قم یکی از نخستین شهرهایی بود که اجرای شبکه فاضلاب در آن آغاز شد. این موضوع شاید به دلیل مشکلاتی که ریختن فاضلاب در رودخانه ایجاد می‌کرد در دستورکار قرار گرفت اما هرچه بود، قدمت کار در حوزه فاضلاب را به دهه‌های نخست انقلاب رساند.
در حال حاضر 30 درصد از فاضلاب شهر قم به شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهری منتقل می‌شود. به گفته مسئولان برای تقریباً نیمی از شهر شبکه وجود دارد اما قم با وجود قدمتش در توجه به مسأله فاضلاب هنوز نتوانسته سازوکاری برای چرخش درست پساب با وجود محدودیت‌های آبی ایجاد کند.
مسأله کشاورزی با پساب موضوعی است که در بخش‌های استان قم از جمله قنوات به وفور دیده می‌شود. این موضوع وقتی حساس‌تر است که بدانیم در برخی مناطق فاضلاب خام یا پساب خاکستری که تقریباً هیچ کنترل و نظارتی روی آن وجود ندارد، با پساب تصفیه‌شده مخلوط می‌شود.
استفاده از پساب برای کشاورزی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قم به عنوان متولی تصفیه پساب تأکید می‌کند خروجی پساب تصفیه‌خانه‌های قم برای کشاورزی مناسب نیست. «علی‌جان صادق‌پور» می‌گوید: برای استفاده از این پساب در تهیه گیاهان مثمر هم باید هماهنگی سازمان محیط زیست و جهاد کشاورزی وجود داشته باشد. وی با تأیید بر این‌که برخی مناطق قم از پساب برای کشاورزی استفاده می‌کنند، می‌افزاید: این موضوع از روز نخست باید جلوگیری می‌شد و سازمان جهاد کشاورزی، محیط زیست، شبکه بهداشت و درمان و اداره کل آب منطقه‌ای باید با آن برخورد می‌کردند.
صادق‌پور می‌گوید: در 70 درصد نقاط شهر قم شبکه فاضلاب اجرا نشده و گاهی شهروندان به جای این‌که فاضلاب را وارد چاه‌های جذبی کنند، به کانال‌های هدایت آب وارد می‌کنند که اگر این آب با آب کشاورزی مخلوط شود، قطعا آسیب‌های بیشتری متوجه آن خواهد بود. در حال حاضر این اتفاق فقط در 30 درصد از شهر که زیر پوشش است نمی‌افتد اما بقیه شهر و شهرهای اقماری همین وضع را دارند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قم با بیان این‌که در نقاطی از شهر که شبکه وجود ندارد مسئولیت دفع فاضلاب به عهده شهرداری است، اظهار می‌کند: طبق قانون صاحبان املاکی که فاضلاب خود را به نهرها می‌ریزند باید پاسخ‌گو باشند چراکه تا زمان ایجاد شبکه همه باید از چاه جذبی استفاده کنند و نظارت موضوع به عهده شهرداری است؛ همچنین شبکه بهداشت و سازمان محیط زیست باید به این قضیه نظارت عالی داشته باشند.
بهره‌برداری از تصفیه‌خانه جدید؛ چاره کار
خطرها و تهدیدهای استفاده از پساب در کشاورزی در حالی نادیده گرفته می‌شود که به گفته «پیام جوادیان»، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم، این نهاد 12 سال است برای اختصاص پساب به فضای سبز دوندگی می‌کند اما هنوز نتوانسته به نتیجه برسد.
وی می‌گوید: در روزهایی که محسن عابدینی‌پور شهردار قم بود، شهرداری قم دستوری برای استفاده پساب در توسعه فضای سبز از وزارت نیرو می‌گیرد اما اداره کل آب منطقه‌ای استان قم تمکین نمی‌کند و بعدها هم شرکت منابع آب ایران می‌گوید این دستور غیر قانونی است و اقدامی صورت نمی‌گیرد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم با اشاره به این‌که شهرداری قم با پیگیری فراوان توانسته 5/4 میلیون متر مکعب تخصیص پساب از وزارت نیرو بگیرد، می‌افزاید: درخواست ما این بود که سهم فضای سبز در پساب جزو 60 درصد تعادل بخشی محاسبه شود اما با این موضوع موافقت نشد و مسئولان مربوطه ترجیح می‌دادند این پساب در کشاورزی هزینه شود تا در فضای سبز.
وی با اشاره به غیر بهداشتی بودن کشاورزی با پسابی که بی‌او‌دی، سی‌او‌دی و مقدار کلیفرم کاملاً غیراستاندارد دارد، افزود: در حال حاضر خروجی تصفیه‌خانه به‌ویژه در مورد تصفیه‌خانه فوری اضطراری به هیچ عنوان استاندارد نیست و حتی در برخی مواقع استاندارد خروجی از استاندارد مسیر کمتر است که ما برای رفع این مشکل یک تصفیه‌خانه ثانویه در بوستان رضوان ایجاد کردیم اما هنوز توافق قطعی بر سر اختصاص پساب صورت نگرفته است.
جوادیان می‌گوید: در حال استفاده از جدیدترین متد روز برای این تصفیه‌خانه هستیم. این تصفیه‌خانه تا 30 لیتر در ثانیه پساب را به صورت شفاف برای فضای سبز جنگلی بهره‌برداری می‌کند. وی اظهار می‌کند: در این تصفیه‌خانه هم نگرانی‌های زیست‌محیطی و هم نگرانی‌های شرعی استفاده از پساب پاسخ داده می‌شود اما تعلل بر سر اختصاص پساب و رها کردن آن برای زراعت مانع شده توافق درستی در این زمینه صورت گرفته باشد.
اگر این گفت‌وگوها را با مسئولان سازمان جهاد کشاورزی و محیط زیست داشته باشید متوجه خواهید شد آن‌ها هم از وضعیت کنونی در زمینه رها شدن استفاده از پساب و غیراستاندارد بودن آن ناراضی هستند. باید دید متولیان امر کی این معضل را به نفع سلامت مردم حل خواهند کرد.
در همینه زمینه :
