همدان، قطب تولید دارو در غرب کشور

آیدا شاکر|  همدان - خبرنگار :

استان همدان را به‌سختی می‌توان استانی صنعتی به شمار آورد. هرچند رشد صنایع از جمله صنایع کوچک و متوسط در استان خصوصاً طی سال‌های اخیر گسترده و مؤثر بوده است، اما در مجموع استان همدان برای کسب درآمد همچنان بر کشاورزی تکیه کرده است. البته در سال‌های اخیر نیز مسئولان استان تلاش کرده‌اند با معرفی جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بی‌شمار این استان کوهستانی به رونق صنعت نوپای گردشگری کمک کنند. با تمام این‌ها استان همدان همچنان در صنایع خرد و متوسط در حال پیشرفت است و در جای‌جای کشور نیز می‌توان ردی از توانمندی صنعتگران همدانی یافت. یکی از صنایع مهم کوچک همدان صنعت داروسازی است که تویسرکان در آن پیشتاز است. 


تولید داروهای جامد

صنعت داروسازی استان همدان عمر کوتاهی دارد اما تا امروز توانسته است نام این استان و شهرستان تویسرکان را بین داروسازی‌های سرتاسر کشور برجسته کند.
مدیرعامل یکی از شرکت‌های داروسازی شهرستان تویسرکان با اشاره به صنعت داروسازی استان بیان می‌کند: استان همدان یکی از دانشکده‌های مهم داروسازی کشور را دارد، اما تا چند سال اخیر فاقد مجموعه و شرکت تولید دارو بود. از اوایل دهه 80 شرکت‌های داروسازی استان در تویسرکان آغاز به کار کردند. از آن زمان تاکنون به تعداد شرکت‌هایی نیز که قادر به تهیه دارو هستند در این منطقه اضافه شده است و این شرکت‌ها جای خود را در کشور پیدا کرده‌اند. 

امروزه در میان داروسازان کشور، شهرستان تویسرکان و در مجموع استان همدان به نحوی قطب تولید دارو در غرب کشور به شمار می‌آیند.محسن خدادادی با اشاره به عملکرد این مجموعه‌ها می‌افزاید: این شرکت‌ها تمامی انواع داروی انسانی شامل قرص و کپسول را که در دسته داروهای جامد قرار می‌گیرند، شربت‌های خوراکی و سوسپانسیون‌ها را که در دسته داروهای محلول هستند، تولید می‌کنند. همچنین انواع کرم، پماد و شیاف را که در دسته نیمه‌جامد محسوب می‌شوند، در دست تولید دارند.


 قوانین بین‌المللی

وی با اشاره به قوانین بین‌المللی تولید دارو اظهار می‌کند: متأسفانه یکی از معضلاتی که در ایران و این صنعت به‌خصوص در زمینه صادرات دارو وجود دارد، رعایت نشدن قوانین بین‌المللی تولید دارو طی پروسه تولید در کشور است. در نتیجه خیلی از شرکت‌های داروسازی قادر به صادرات داروهای تولیدی خود نیستند و علاوه بر این نمی‌توانند و اجازه ندارند داروهای تحت لیسانس سایر کشورها را نیز تولید کنند.

خدادادی توضیح می‌دهد: از این نظر شرکت‌های داروسازی شهرستان تویسرکان با توجه به رعایت تمامی استانداردهای بین‌المللی قادرند تمام داروهایی را که تحت لیسانس کشورهای خارجی تولید می‌شوند، نیز تولید کنند. ما با چندین کشور دنیا از جمله آلمان، هلند، ایتالیا و کانادا قراردادهای همکاری داریم و علاوه بر داروهایی که خودمان فرموله می‌کنیم، داروهای این شرکت‌ها را که به دنبال قوانین جدید وارد کشور نمی‌شوند، تحت لیسانس همان شرکت‌ها تولید می‌کنیم.


ابتکارات دارویی و پژوهشی 

مدیرعامل شرکت هگمتان داروی غرب بیان می‌کند: هر سه شرکت دارویی شهرستان جزو حدود 110 شرکت داروسازی معتبر کشور به حساب می‌آیند، به طوری که تویسرکان در حال حاضر در اداره غذا و داروی وزارت بهداشت به عنوان قطب دارو شناخته شده و همین مساله باعث شده است نه‌تنها صنعت داروسازی استان همدان در کشور مطرح شود بلکه تعداد زیادی جوان مشتاق کار در این مجموعه‌ها مشغول به کار شده‌اند.


جایگاه استان در تولید دارو

رسول اسدی‌منش، کارشناس مسئول امور دارویی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان، می‌گوید: 3 شرکت دارویی و یک شرکت تولید تجهیزات پزشکی در حال حاضر در شهرستان تویسرکان در کار تولید محصولات دارویی فعالیت دارند که از نظر کیفیت دارویی در جایگاه خوبی قرار دارند.

وی می‌افزاید: محصول 3 شرکت دارویی از نظر کیفیت تایید شده است. شرکت تولید تجهیزات پزشکی نیز مدتی است در زمینه تولید محلول‌های دیالیز برای بیماران کلیوی و همچنین تولید داروهای مخدر برای ترک اعتیاد در حال فعالیت است و از این لحاظ جایگاه مناسبی در کشور داریم.

اسدی‌منش در خصوص جایگاه شرکت‌های داروسازی استان همدان در کشور اظهار می‌کند: تمامی شرکت‌های داروسازی در کشور در حال حاضر دارای تجهیزات پیشرفته و فناوری روزآمد هستند و در میان این شرکت‌ها، شرکت‌های تولید دارو در استان نیز از جایگاه بالایی برخوردارند.کارشناس مسئول امور دارویی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان اضافه می‌کند: شکی نیست در ابتدای راه تولید شرکت‌ها نقص‌هایی وجود داشت، اما با راهنمایی‌های مسئولان این حوزه این کاستی‌ها برطرف شده است.
اسدی‌منش در انتها ابراز امیدواری کرد مسئولان استان با حمایت از صنعت دارویی استان فضایی ایجاد کنند تا تولیدکنندگان این عرصه بیش از پیش به فعالیت بپردازند و با توجه به وجود دانشکده داروسازی در استان همدان آن‌گونه که شایسته است از فارغ‌التحصیلان این رشته در پیشبرد صنعت دارویی استان استفاده شود.


مشکلات ارزی

طی ماه‌های اخیر، به دنبال تشدید تحریم‌ها علیه کشور ایران، فشارهای مضاعفی بر بدنه اقتصاد کشور و به تبع آن استان وارد شده است. صنعت نوپای داروی استان همدان نیز در همین زمینه با مشکلات گوناگونی روبه‌رو شده است.

مجموعه‌های تولید‌کننده دارو استان همدان و در شهرستان تویسرکان به گفته مسئولان و مدیران این مجموعه‌ها، تاکنون توانسته‌اند برای حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ جوان و فارغ‌التحصیل رشته‌های مرتبط با این صنعت اشتغال‌زایی کنند.

علی عنایتی، فارغ‌التحصیل رشته شیمی، با اشاره به شرایط کاری این رشته در استان همدان می‌گوید: تا پیش از این کار برای فارغ‌التحصیلان رشته ما و همچنین رشته‌های مرتبط با این صنعت در استان بسیار دشوار بود، زیرا نبود صنعت داروسازی در این استان بسیاری از افراد را وادار به مهاجرت به استان‌های مجاور می‌کرد، اما اکنون فضایی ایجاد شده تا ما در استان خودمان مشغول به کار شویم.

یکی از کارشناسان صنایع تولید داروی استان نیز که خواست نامش فاش نشود، با انتقاد از عملکرد مسئولان دولتی در خصوص واردات مواد اولیه و مواد بسته‌بندی دارو بیان می‌کند: یکی از مشکلاتی که تولیدکننده‌ها در این زمینه دارند این است که برای واردات مواد اولیه تید دارو باید از بانک عامل ارز تهیه شود، زیرا مواد اولیه شامل گروه کالای یک می‌شود، اما برای تهیه مواد اولیه برای بسته‌بندی موظفیم از طریق سامانه نیما اقدام به دریافت ارز کنیم. همین تفاوت ارگان تهیه ارز سبب شده پروسه دریافت ارز همزمان پیش نرود و این مسئله تولیدکنندگان استان را با مشکل مواجه کرده است. از آن جا که تولید دارو در استان همدان صنعتی نسبتا جدید محسوب می‌شود و پشتوانه مالی قوی ندارد، در این شرایط با مشکل مواجه خواهد شد.این کارشناس می‌افزاید: مواد اولیه همواره به صورت اعتباری و معمولا ۶ماهه خریداری می‌شود و نامشخص بودن نرخ ارز و ناهماهنگی در پروسه تحویل ارز، مواد اولیه و مواد بسته‌بندی تولیدکننده‌ها را دچار مشکل خواهد کرد، زیرا مشخص نیست این ارز تامین خواهد شد یا خیر.

وی اضافه می‌کند: صنعت داروسازی که در زمینه سلامت افراد فعال است، در سال‌های اخیر در استان همدان رشد چشمگیری داشته است و همین امر سبب جلوگیری از مهاجرت بیش از ۳۰۰ جوان فارغ‌التحصیل از استان همدان به قصد یافتن شغل شده است‌. از آنجا که این صنعت هنوز سال‌های ابتدایی رشد و رونق خود را طی می‌کند، نیازمند توجه و حمایت مسئولان استانی است.