در حسرت یک لیوان شیر

معصومه حیدری پارسا/خبر‌نگار

ساعت از 8صبح گذشته اما همچنان فروشگاه بزرگ و پر از ازدحام مرکز شهر نسبت به همیشه خلوت‌تر به‌نظر می‌رسد. خرید‌های همان 5، 6مشتری هم که در فروشگاه هستند به سختی به تعداد انگشتان دست می‌رسد و این در حالی است که در نایلکس آنها نه اثری از شیر هست و نه ماست و پنیر و... . فروشنده می‌گوید در فروشگاه محصولات لبنی که تاریخ مصرفشان گذشته و باید مرجوع شوند در گوشه‌ای و در چند ردیف چیده شده‌اند. این روزها گشت‌و‌گذار در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها و گفت‌وگو با مردم گویای این مطلب است که گرانی هر روزه لبنیات باعث افت سرانه مصرف انواع این محصولات شده است؛ موضوعی که حتی سخنگوی وزارت بهداشت هم به آن اشاره کرد و گفت: به نمایندگی از وزارت بهداشت صراحتا هشدار می‌دهم که با افزایش قیمت شدید اخیر شیر و لبنیات و با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، سرانه مصرف شیر و لبنیات در معرض کاهش قابل توجه است. به گزارش روابط عمومی وزارت بهداشت، ایرج حریرچی در نشست خبری خود گفت: « سرانه مصرف شیر و لبنیات از گذشته در کشور پایین بوده و با حذف یارانه شیر و لبنیات در سال  89 به‌دنبال اجرای هدفمندی یارانه‌ها و نیز به‌دنبال تورم شدید سال‌های 90و 91 و کاهش قدرت خرید خانوارها، در سال‌های 90و 91، کاهش قابل توجه مصرف شیر و لبنیات در خانواده‌ها به‌وجود آمد و در سال‌های بعد هم کاهش تدریجی در مصرف شیر و لبنیات داشتیم. در همین سال‌ها بیماری‌ها و عوارض مربوط به مصرف کم شیر و لبنیات در کشور به وضوح افزایش یافته است و این روزها هم روند افزایش قیمت هر روزه لبنیات باعث شده سرانه مصرف کاهش چشمگیری در سبد خانوار مردم داشته باشد.»
قیمت‌هایی که هر روز پرواز می‌کند
هر جنسی را که برمی‌دارد زیر لب به‌طوری که شنیده شود، غرولند می‌کند. به فروشنده می‌گوید: زمان جنگ هم اینقدر هر روز قیمت‌ها افزایش پیدا نمی‌کرد. پنیر از هفته پیش تا به امروز 1200تومان افزایش داشته است. عجیب نیست؟ فروشنده با تأیید این موضوع می‌گوید: به حدی خرید شیر و ماست، دوغ و سایر لبنیات پایین آمده است که ناچار می‌شویم جنس‌ها را مرجوع کنیم؛ البته برخی‌ها را باید دور بریزیم چون تعدادی از شرکت‌های لبنیات اعلام کرده‌اند دیگر جنس‌های مرجوع شده را قبول نمی‌کنند و اگر می‌خواهیم باید سفارش‌ها را کاهش دهیم.مردی که در سوپرمارکت در حال خرید است به میان بحث می‌آید و می‌گوید برای یک خانواده 3نفره باید روزی 10هزار تومان پول لبنیات بدهد. شیر در مدت یک هفته 2هزار تومان افزایش قیمت داشته است. مگر چنین چیزی می‌شود؟ دوغ و ماست هم همینطور؛مگر ما چقدر درآمد داریم؟ زنم پوکی استخوان دارد و پزشک گفته باید روزی 2 لیوان شیر مصرف کند و این یعنی هر دو روز حداقل 5هزار تومان باید پول شیر بدهیم.
شاهین که یک دختر و پسر 2ساله دارد هم به همشهری می‌گوید: در یک‌ماه اخیر فقط توانسته‌ام 3شیشه شیر برای خانه بخرم و ماست و دوغ را هم خیلی کم کرده‌ایم. یک مغازه‌دار در تجریش هم به روزنامه می‌گوید: مردم اینجا قاعدتا کسانی هستند که دستشان به دهنشان می‌رسد اما افزایش قیمت‌ها بر خرید آنها هم تأثیر داشته است؛ تا همین 2 هفته پیش روزانه بیش از 7بسته 6تایی شیر می‌فروختیم اما حالا در یک هفته 2 بسته شیر بیشتر نفروخته‌ایم. الان هم که ساعت 11صبح است منتظریم که شرکت... که هر روز قیمتش را تغییر می‌دهد برایمان شیر بفرستد.سامان که سوپرمارکت بزرگی در جنوب تهران دارد هم از افزایش قیمت هر روزه لبنیات و کاهش خرید مردم خبر داده و می‌گوید: همین یک ساعت پیش شرکت.... اعلام کرد که قیمت شیر کاکائو کوچک 3هزارتومان شده است، اگر می‌خواهیم نقدی برایمان بیاورند. به‌نظر شما مردمی که پول خرید شیر، دوغ و ماست را ندارند آیا شیرکاکائو آن هم در این حجم کوچک را می‌خرند؟ باورتان می‌شود10روز است که فقط 4شیشه شیر فروخته‌ام؟ دوغ اصلا فروش نداشته و شرکت... هم هر روز قیمتش را 100تومان 100تومان افزایش می‌دهد و فکر می‌کنند مردم متوجه نمی‌شوند که هر روز قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند.«از شهریور هر بار که برای خرید رفته‌ام با افزایش قیمت محصولات و فرآورده‌های لبنی مواجه شده‌ام و متأسفانه یک نفر هم نیست که به داد مردم برسد.» اینها را سارا مجد که در حال خرید از یک فروشگاه است به همشهری می‌گوید و ادامه می‌دهد:« این افزایش قیمت مختص مردمی است که باید در کنار لبنیات بسیاری از ارزاق و کالاهای موردنیاز خانواده‌‌هایشان را هم تأمین کنند. این گرانی‌ها بی‌توجهی به سلامت مردم است و بدون شک آسیب‌ کاهش مصرف لبنیات در کوتاه‌مدت و بلندمدت روی سلامت مردم خود را نشان می‌دهد. همیشه کارشناسان تغذیه در برنامه‌های تلویزیون از پوکی استخوان زنان می‌گویند و افراد را تشویق به خوردن شیر می‌کنند، ولی کسی نیست که بگوید با این شرایط چطور شیر بخریم.» استفاده از شیرهای سنتی و کیلویی هم بسیار کم شده است. این را یکی از افرادی که لبنیات سنتی دارد، می‌گوید؛« طی سال‌های اخیر در صنف ما تغییرات قیمتی خیلی اتفاق نمی‌افتاد اما در چند‌ماه اخیر نوسانات قیمت آنقدر افزایش داشته که ما را در تهیه هزینه‌های جانبی‌مان مثل کرایه مغازه و برق و آب نیز دچار مشکلات عمده کرده است.» محمد یکی دیگر از فروشنده‌ها هم می‌گوید: قیمت لبنیات مانند دلار شده و هر روز صبح منتظریم تا از سوی شرکت‌ها قیمت‌های جدید اعلام شود. تازه دلار بعضی وقت‌ها قیمتش پایین می‌آید، ولی قیمت شیر و لبنیات دائم فقط افزایش پیدا می‌کند.

هزینه‌های هنگفت کاهش لبنیات
علی خاوری، پزشک عمومی درباره اثرات کاهش مصرف لبنیات به همشهری می‌گوید: کاهش مصرف شیر برابر است با افزایش هزینه‌های هنگفت دولت برای بازگشت سلامت شهروندان به‌خصوص کودکان و دانش‌آموزان. تا همین چند سال پیش یک شیشه شیر هر چند کوچک در مدارس داده می‌شد اما 2 سال است که این سهمیه به‌دلیل افزایش قیمت شیر قطع شده و این طرح روی زمین مانده است و حالا دانش‌آموزانی که خانواده‌هایشان امکان خرید شیر و فرآورده‌های لبنی را ندارند، در مدرسه هم از خوردن شیر محروم شده‌اند و این اتفاق برای کشور ما که بسیاری از افراد آن با پوکی استخوان و فقر آهن روبه‌رو هستند، یک چالش بزرگ است.