بازار خاموش صنایع دستی قم

هیفاء پردل|   قم- خبرنگار:


چند وقتی است بنرهای تبلیغاتی در سطح شهر خبر از بازگشایی نمایشگاه «اقوام ایرانی، صنایع دستی و سوغات» دارد. برپایی این نمایشگاه بهانه‌ای شد تا برای تهیه این گزارش به نمایشگاه برویم و وضعیت فروش، تولید و معرفی صنایع دستی استان قم را از زبان فعالان این عرصه جویا شویم. 

وارد نمایشگاه که می‌شویم اولین مساله‌ای که نظرمان را به خود جلب می‌کند یک جوان معلول است که در ورودی نمایشگاه، هنر دست و تولیدات خود را برای نمایش و فروش روی یک میز کوچک گذاشته است، در حالی که غرفه‌ مناسب یا مکانی با وجود وضعیت جسمانی‌اش در اختیار ندارد. وقتی باب گفت‌وگو را با او باز می‌کنیم درد دل‌هایش آغاز می‌شود. به ما می‌گوید چند سالی است در هنر چرم‌دوزی فعالیت می‌کند و در چند نمایشگاه هم شرکت کرده اما حضورش در این نمایشگاه کمی متفاوت‌تر است. 

نامش «حسین موسوی» است و همین‌طور که به تولیداتش خیره شده می‌گوید: با هزار امید و انگیزه در این نمایشگاه شرکت کردم ولی همان‌طور که می‎بینید در ابتدای ورودی نمایشگاه، فضایی محدود و بدون غرفه‌ای را در اختیار من گذاشته‌اند. 
وی می‌افزاید: به نظر شما فردی با معلولیت و شرایط جسمانی من چگونه می‌تواند هنر خود را به فروش برساند؟ چگونه حاصل دسترنج خودم را که مدت زمان بسیاری برای آن هزینه کرده‌ام اکنون به مشتری معرفی کنم و بفروشم. این وضع تاسف‌بار است. 


خوراکی‌ها؛ مهم‌تر از هنر صنایع دستی

داخل محوطه نمایشگاه تا چشم کار می‌کند غرفه‌های سوغات خوراکی و محصولات غذایی استان‌ها و شهرهای مختلف کشور دیده می‌شود که هر کدام برای فروش محصول خود تلاش می‌کنند، ولی غرفه‌های صنایع دستی فضایی محدودتر دارند؛ گاهی ۲ رشته صنایع دستی در یک غرفه حضور دارند. 

 «محمد رستمی»، هنرمند جوان قمی که 15 سال است در زمینه چوب و منبت فعالیت می‌کند، می‌گوید: از ما خیلی دیر برای حضور در نمایشگاه دعوت شد و غرفه مناسبی در اختیار ما قرار ندادند، در صورتی که غرفه‌های خوب و تعداد بیشتری را به خوراکی‌ها اختصاص داده‌اند. من فکر می‌کنم چون فروش آن‌ها بیشتر است و پول بهتری نسبت به ما می‌دهند غرفه‌های خوب را در سالن به آن‌ها داده‌اند و حالا نیز محصولات غذایی فروش بیشتری دارند. 
به گفته این هنرمند، وضع فروش صنایع دستی اصلا مساعد نیست و در ادامه می‌گوید: برای هنرهای دستی خوب تبلیغ نمی‌شود. در قم که شهر گردشگری و زیارتی است یک کارگاه مناسب برای تولید صنایع دستی قم نداریم؛ تبلیغ و بازار فروش که دیگر جای خود دارد. باید بگویم اصلاً شرایط خوبی ندارد. 


رکود در بازار فروش

یکی دیگر از هنرمندان صنایع دستی قم با تایید صحبت‌های دیگرهنرمندان می‌گوید: به دلیل علاقه‌ای که به هنر قلمزنی دارم ترک تحصیل کردم و اکنون 21 سال است در این هنر فعالیت می‌کنم و تنها راه معیشتم این هنر است. 
 «وحید حیدری» معتقد است نمایشگاه «اقوام ایرانی، صنایع دستی و سوغات» نتوانسته فرصتی را برای فروش محصولات قلمزنی او فراهم کند. حیدری می‌افزاید: به دلیل گران شدن مواد اولیه، چند ماه است حجم تولیدمان کاهش پیدا کرده و مسئولان استان باید از صنایع دستی حمایت بیشتری کنند. سال‌هاست در قم بازار فروش صنایع دستی کم‌رنگ است. این نمایشگاه هم نتوانست فرصتی را برای ما فراهم کند. به نظر من نمایشگاه ضعیف است. باید یک نمایشگاه دائمی برای هنرمندان صنایع دستی قم ایجاد شود، چون این امر خواسته هنرمندان است. 


بازارچه دائمی صنایع دستی می‌خواهیم

یکی از بانوان هنرمند صنایع دستی که عضو انجمن صنایع دستی کشور نیز است، در این باره می‌افزاید: این نمایشگاه می‌توانست قوی‌تر و بهتر برگزار شود، ولی حالا در معرفی سوغات و مواد غذایی استان‌های دیگر خلاصه شده است و برای این‌که اداره صنایع دستی استان به برگزارکنندگان این نمایشگاه مجوز دهد به هنرمندان صنایع دستی چند غرفه اختصاص پیدا کرده است. 
 «زهرا عباسی» بیان می‌کند: رشته‌ها و هنرهای صنایع دستی باید بهتر در این نمایشگاه معرفی می‌شد. مکان مناسبی برای نمایش هنرهای خود نداریم و با این شرایط فروش هم وجود ندارد. از مسئولان انتظار داریم یک بازارچه دائمی و مناسب برای فروش هنرهای دستی در اختیار هنرمندان قرار دهند. چالش اصلی ما نبود بازار برای فروش در شهر زیارتی و گردشگرپذیر قم است. 


مطالبه 4 هزار هنرمند قمی

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم می‌گوید: یکی از مشکلات صنایع دستی استان نبود بازارچه مناسب و دائمی تخصصی برای صنایع دستی است. هر چند رشته زیورآلات و انگشترسازی به دلیل حضور در مراکز تجاری فعال نزدیک حرم حضرت معصومه(س) رونق خوبی دارند. 

 «مهدی نصراصفهانی» می‌افزاید: معاونت صنایع دستی میراث فرهنگی استان برای معرفی بهتر صنایع دستی استان به طور سالانه اقدام به برپایی بازارچه‌های فصلی و موقت، حمایت از فروشگاه‌های صنایع دستی و اعطای گواهی‌نامه اعتماد به آن‌ها کرده ولی با وجود تلاش و برنامه‌ریزی، جای فضای تخصصی و بازار دائمی صنایع دستی در قم هنوز خالی است. 

وی می‌افزاید: در قم بیش از 50 رشته صنایع دستی و 4 هزار هنرمند وجود دارد و قم از استان‌های فعال در حوزه صنایع دستی به شمار می‌رود. از این تعداد هنرمند فقط 1200 نفر تحت پوشش بیمه هستند. 
برپایی نمایشگاه فرصتی برای معرفی، تبلیغ و فروش صنایع دستی هنرمندان است. هنرمندانی که با هنر دستان خود و خلاقیت دست به تولید محصولاتی می‌زنند که اگر خوب تبلیغ شود می‌توان در شرایط بد اقتصادی در کنار تولید اشتغال با کم‎ترین سرمایه به رونق اقتصادی کمک کند. این روزها بازار فروش صنایع دستی حال خوشی ندارد و این روند بر حجم تولید صنایع دستی هم تاثیر گذاشته است. 


برگزاری دومین نمایشگاه صنایع دستی در دی‌

دبیر اجرایی نخستین نمایشگاه اقوام، صنایع دستی و سوغات استان قم می‌گوید: این نمایشگاه با هدف معرفی سوغات و اقوام و صنایع دستی سراسر کشور با همکاری سازمان توسعه نمایشگاه‌ها، معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و اداره کل امور روستایی استانداری قم برگزار شده است. 

 «ناصر درکامی» می‌افزاید: این نمایشگاه که نخستین تجربه استان قم بود فرصتی برای مردم قم فراهم کرد تا از نزدیک و در یک مجموعه متمرکز با صنایع دستی، سوغات و محصولات غذایی اقوام مختلف همه استان‌های کشور آشنا شوند. 
به گفته وی شاید در این نمایشگاه بیشتر تمرکز به محصولات غذایی باشد ولی قرار است در دی‌ماه امسال نمایشگاه هنرهای صنایع دستی برای معرفی و فروش این صنایع برگزار شود.