راز پول‌های‌کثیف و معاملات سیاه

سید‌بهاءالدین حسینی هاشمی‌ | کارشناس اقتصادی

پول‌های کثیف خطری بزرگ برای جهان هستند و این پول‌ها در قوانین ناظر بر پولشویی تعریف‌شده هستند ازجمله پول یا درآمدی که ناشی از فرار مالیاتی به‌دست می‌آید یا پول‌های ناشی از معاملات سیاه شامل تجارت مواد‌مخدر، سلاح و قاچاق انسان و جنبه دیگر این پول‌های کثیف به درآمدهای ناشی از ارتشا و زورگیری و نظایر آن برمی‌گردد. جریان این پول‌ها در اقتصاد هر کشوری ازجمله ایران به ضرر جامعه و تهدیدکننده منافع ملی و ناقض حقوق مردم خواهد بود.

جریان داشتن پول‌های کثیف نه فقط به اختلال در اقتصاد که باعث مخدوش شدن امنیت ملی، اقتصاد شفاف و رقابتی شده و به چند قطبی‌شدن اقتصاد و تشدید فاصله طبقاتی منجر می‌شود به همین دلیل در دنیای امروز بدترین نوع پول‌های کثیف به درآمدهای ناشی از فرارهای مالیاتی اختصاص دارد که متأسفانه حجم پول‌های ناشی از فرار مالیاتی زیاد است. این پول‌های کثیف برای شسته شدن وارد معاملات مختلف ملکی، خودرو، مالی و در نهایت سیکل بانکی می‌شود و نه فقط با اصول علم اقتصاد که با مبانی عدالت اجتماعی و اقتصادی همخوانی ندارد. به همین دلیل در دنیای امروز مبارزه با پولشویی و قطع امکانات و منابع گروه‌های تروریستی و خرابکارانه به یک اولویت تبدیل شده و ضرورت دارد در ایران مکانیسم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای ردیابی این پول‌های کثیف مستقر شده و نهادهای قانونی برای مبارزه با پول‌های کثیف و معاملات سیاه فعال شود و با رصد پول‌های مشکوک و دادن آلارم‌ها و هشدارها، مانع شکل‌گیری فساد، پولشویی، رانت و نظایر آن شود چرا که در غیبت قوانین محکم و شفاف، منافع و مصالح ملی کشور به خطر می‌افتد و حقوق عامه جامعه ضایع می‌شود.

اظهارنظر اخیر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه مبنی بر حجم بالای پول‌های کثیف در اقتصاد ایران هم ناظر به این مسئله است و بالاخره نمی‌توان کتمان کرد که در سایه خلأ قانونی و ضعف نهادهای نظارتی، برخی از محل مالیات ندادن، انجام معاملات سیاه و مشکوک نفع می‌برند و درآمدهای مخفی از طریق انجام معاملات به نام افراد گمنام به‌دست می‌آورند و شفافیت و مبارزه با پولشویی منافع آنها را به خطر می‌اندازد.

نکته اینجاست که همه دولت‌ها و کشورها به برخی نهادها و ارگان‌ها و گروه‌های خاص به‌دلیل منافع ملی خود و یا در راستای سیاست‌های خارجی و آرمانی خود کمک می‌کنند و ممکن است این کمک‌ها از سوی برخی کشورهای دیگر محل تردید و انتقاد باشد و گروه‌های حمایت‌شونده را در فهرست گروه‌های ممنوعه قرار دهند.

هم آمریکا، هم رژیم اسرائیل، قطر، عربستان، امارات، روسیه و... از گروه‌های مورد نظرشان حمایت و با روش‌های مختلف با ایجاد حساب‌های بدون نام کمک می‌کنند و ایران هم در راستای سیاست‌های خود از گروه‌های آزادی‌بخش و مبارز حمایت می‌کند و لیکن نباید و نمی‌توان به بهانه‌های مختلف بهانه‌ای به‌دست جهان داد که شریان‌های اقتصادی، مالی و بانکی کشور را با محدودیت مواجه کرد. این در حالی است که برخی از مخالفان و منتقدان به‌دلیل نداشتن آگاهی لازم مخالفت می‌کنند و در پشت پرده قدرت‌ها و گروه‌هایی هستند که احساس خطر می‌کنند و به تحریک افکار عمومی می‌پردازند تا مبادا منافع خودشان به خطر بیفتد.

آنها منافع خود را بر منافع و مصالح ملی ترجیح می‌دهند و نگران شناسایی کانال‌های درآمدی مشکوک خود هستند و برای جلوگیری از شفافیت از هر روشی استفاده می‌کنند. به‌نظر می‌رسد ریشه بسیاری از مخالفت‌ها با شفافیت مالی و مبارزه با پولشویی و نظایر آن این است که منافع برخی افراد و گروه‌ها را به خطر می‌اندازد و آنها به این بهانه می‌خواهند بر رانت و فساد خود سرپوش بگذارند. درحالی‌که یکی از مبانی حاکم بر قوانین و مقررات ناظر بر مبارزه با پولشویی، پیشگیری از وقوع جرم و تخلف است و قطعا به نفع اقتصاد، فرهنگ، جامعه و سیاست کشور بوده و به نفع ایران است که این مقررات و استانداردها را با رعایت مصالح و منافع ملی خویش اجرا کند.