مرزهای تعطیل، بازرگانان معطل

سید علیرضا شریفی|  اهواز- خبرنگار:


مراسم پیاده‌روی اربعین بزرگ‌ترین گردهمایی شیعیان جهان است و هر سال بیش از 2 میلیون نفر برای زیارت امام‌حسین(ع) از سراسر کشور به سمت مرزهای مشترک ایران و عراق می‌روند و از آنجا راهی عتبات‌ عالیات می‌شوند.

زائران اربعین، پیاده‌روی خود را از ابتدای ماه صفر آغاز می‌کنند و با انتخاب یکی از 3 مرز «مهران» در استان ایلام و «شلمچه» و «چذابه» در خوزستان رهسپار عراق می‌شوند تا به مناسبت چهلمین روز شهادت امام‌حسین(ع) در جوار حرم مطهر ایشان باشند.

خوزستان به دلیل داشتن 2 مرز زمینی و مرزهای مشترک آبی با کشور عراق - در مقایسه با استان ایلام که یک مرز مشترک با کشور عراق دارد - از نظر اهمیت صادرات و واردات در جایگاه حساسی قرار دارد.

با وجود اهمیت مرزها در حوزه صادرات و واردات، مرزهای شلمچه و چذابه هر سال در ایام اربعین برای استفاده تجاری تعطیل می‌شوند و تاجرانی که مرزهای خوزستان را برای صادرات محصولات و کالاهای خود انتخاب می‌کنند، از نظر مالی دچار خسارت‌های سنگین می‌شوند.

البته در مدت تعطیلی مرزهای زمینی شلمچه و چذابه برای امور تجاری، بازرگانان می‌توانند از طریق بندر خرمشهر صادرات خود را به بندر ام‌القصر یا بندر بصره عراق انجام دهند، اما همین موضوع هزینه‌های سنگینی را به آنها تحمیل می‌کند. چراکه مسیر اصلی صادرات را به مدت یک ماه از دست می‌دهند.

امسال هم با وجود اتمام مراسم پیاده‌روی اربعین و کاهش موج بازگشت زائران از عراق، مرزهای خوزستان تا دیروز (دوشنبه) تعطیل بودند.
موضوع تعطیلی مرزها هر سال  اعتراض و انتقاد بازرگانان را به دنبال دارد. آنها می‌گویند تعطیلی مرز مهران در استان ایلام در ایام اربعین 15روزه بود، اما مرزهای خوزستان نه‌تنها در این ایام یک ماه تعطیل بودند، بلکه با اتمام مراسم اربعین نیز همچنان تعطیل ماندند و به روی بازرگانان باز نشدند تا آنها به امور صادرات خود بپردازند.
بازرگانان می‌گویند تعطیلی بخش تجاری مرزها  که هر سال تکرار می شود و فکری هم برای آن نمی شود حتی در کوتاه‌مدت می‌تواند بازارهای عراق را از دست بازرگانان دربیاورد. بنابراین باید در ایام خاص مثل اربعین‏ گذرگاهی ویژه صادرات در مرزهای چذابه و شلمچه در نظر گرفته شود.

هرچند مرزهای چذابه و شلمچه دیروز (دوشنبه) بازگشایی شدند‎، اما بازرگانان نگران سال های بعد هستند که این مساله تکرار شود و باز متضرر شوند.


خسارت سنگین مرزهای بسته

یکی از بازرگانان خوزستانی در این زمینه به خبرنگار همشهری می‌گوید: تعطیلی بلندمدت مرزهای شلمچه و چذابه برای استفاده تجاری، سبب می‌شود که بازرگانان ایرانی در رقابت با تجار سایر کشورها عقب بیفتند و این اصلا به صلاح نیست.«محمد مطرودی» می‌افزاید: اربعین حسینی موضوع جدیدی نیست و مسئولان یکباره با آن مواجه نشده‌اند بنابراین باید بتوانند از قبل برای آن برنامه‌ریزی کنند.

وی اضافه می‌کند: سال‌های آینده هم مردم برای سفر اربعین به مرزهای خوزستان مراجعه می‌کنند و به همین دلیل باید از هم‌اکنون برنامه‌‌ریزی کرد. باید با احداث گذرگاه ویژه صادرات در مرزهای خوزستان، زمینه را برای توسعه صادرات تسهیل کرد. این بازرگان عنوان می‌کند: ما امروز در شرایط جنگ و محاصره اقتصادی هستیم و با تصمیمات صحیح و به موقع اقتصادی می‌توانیم از این جنگ به عنوان پیروز خارج شویم. اما اگر تصمیم‌گیری‌های مسئولان نادرست باشد یا به موقع نباشد، نه‌تنها تاجران خسارت می‌بینند، بلکه اقتصاد استان و کشور هم متحمل خسارت‌های سنگین می‌شود.
وی تاکید می‌کند: باید ظرفیت مرزهای خوزستان برای توسعه صادرات افزایش یابد تا در شرایط و مناسبت‌های حساس مانند اربعین هم مشکلی ایجاد نشود.


صادرات از بندر هزینه‌بر است

یکی دیگر از بازرگانان به همشهری می‌گوید: مراسم معنوی اربعین برای همه ما مهم و دارای قداستی خاص است، اما تصمیم‌گیری نادرست مسئولان و تعطیلی مرزهای خوزستان در ایام اربعین موجب قطع صادرات می‌شود.

«حیدری» می‌گوید: این مسأله بر کار بازرگانان، اشتغال کارگران و بازار هدف تاثیرگذار است. بنابراین به جای مسدود کردن مرزها به روی تاجران، باید در این زمینه چاره‌اندیشی کرد تا هیچ‌کس دچار ضرر و خسارت نشود. وی می‌افزاید: کشورهایی مانند ترکیه و عربستان برای توسعه صادرات خود به عراق و استفاده از بازار این کشور از هیچ کاری دریغ نمی‌کنند، اما در خوزستان ما می‌بینیم که به راحتی صادرات از مرزهای زمینی به مدت حدود یک ماه و حتی بیشتر تعطیل می‌شود.
این تاجر خوزستانی درباره تعیین بندر خرمشهر به ‌عنوان مسیر جایگزین برای صادرات اظهار می‌کند: صادرات محصولات از طریق بندر برای بازرگانان هزینه‌بر است و رقابت با بازرگانان ترکیه و عربستان را سخت می‌کند. پس باید از حالا به فکر ساخت گذرگاه ویژه صادرات به عراق باشیم.


تعیین گذرگاه ویژه برای صادرات

رئیس اتاق بازرگانی اهواز نیز می‌گوید: با این‌که مراسم اربعین حسینی پایان یافته و تردد زائران در مرز چذابه به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است، تجار و فعالان اقتصادی ایرانی به دلیل تعطیلی صادرات به عراق هر سال مدت زیادی پشت مرز معطل می مانند.

«شهلا عموری» می‌افزاید: تجار ایرانی در خصوص رساندن کالای مورد نیاز بازار عراق به تجار عراقی تعهد دارند و با بسته ماندن طولانی مدت مرزها، کالاهای موجود در مرز از بین می‌روند یا به علت تأخیر در تحویل، تجار عراقی برای رفع نیاز بازارهای خود به سمت کشورهای دیگر خواهند رفت. وی عنوان می‌کند: مسئولان باید تکلیف تجار را هرچه سریع‌تر مشخص و یک سقف زمانی برای مسدود بودن مرزها در مناسبت خاص اربعین حسینی تعیین کنند. 

عموری می افزاید: راه بهتر این است که در مرزها گذرگاه ویژه‌ای برای صادرات محصولات و کالاها در نظر بگیرند تا روال عادی کار تاجران به هم نخورد.
این مسئول با بیان این‌که استانداران ایلام و واسط عراق مرداد امسال در خصوص بازگشایی یک گذرگاه صادراتی جدید در مرز چنگوله به عنوان جایگزین مرز مهران برای افزایش صادرات توافق کردند، می‌گوید: به نظر می‌رسد موضوع گذرگاه ویژه صادراتی به عراق در خوزستان هم باید از طریق استانداری خوزستان پیگیری شود تا در آینده مشکلی متوجه تجار نشود.


بی‌توجهی به اهمیت صادرات به عراق

با وجود پیگیری‌های خبرنگار همشهری، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان در این زمینه حاضر به گفت‌وگو نشد و معاون اقتصادی استاندار خوزستان نیز پاسخگو نبود. 
اما نماینده مردم خرمشهر در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به همشهری می‌گوید: متاسفانه درک درستی از مسائل اقتصادی در خوزستان وجود ندارد. اگر اهمیت صادرات به عراق در کشور ما به درستی درک می‌شد، شاهد تعطیلی یک‌ماهه مرزهای خوزستان به روی صادرات نمی‌شدیم. «عبدالله سامری» می‌افزاید: این موضوع باید از طریق معاونت اقتصادی استانداری خوزستان برای مسئولان استانی و کشوری تبیین شود تا در سال‌های آینده شاهد تعطیلی‌های بی‌دلیل نباشیم.
وی می‌گوید: باید از همه ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم برای توسعه صادرات و افزایش تراز مالی بهره ببریم در غیر این صورت در کارزار اقتصادی کنونی با مشکل مواجه خواهیم شد.

***
اربعین حسینی بی‌شک یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های کشور است که هر سال حدود 2 میلیون نفر از ایرانیان از طریق مرزهای کشور برای شرکت در آن عازم عتبات عالیات می‌شوند. حدود 45 درصد از این زائران، مرزهای خوزستان را برای تردد انتخاب می‌کنند.
همین موضوع نشان می‌دهد که به منظور تسهیل روند تردد زائران باید اعتبارات ملی برای خوزستان در نظر گرفته شود تا با این اعتبارات زیرساخت‌های استان توسعه یابد و بدون وارد شدن خلل در مسائل اقتصادی و تجاری، زائران نیز مسیر خود را برای زیارت طی کنند.