خطر 350 تن زباله عفونی برای سلامت مردم

فاطمه حافظی|  خرم آباد - خبرنگار:

تولید زباله‌های عفونی و رها‌سازی آنها در کنار دیگر زباله‌ها به معضلی بزرگ در بسیاری از شهرها بدل شده است؛ موضوعی که با سلامت شهروندان مستقیما ارتباط دارد و می‌تواند منشا بیماری‌های بسیاری باشد. کنترل این روند و بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی ساده‌ترین و مهم‌ترین کار برای رها شدن از این معضل است که باید از مطب‌های خصوصی، درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها آغاز شود. 


شهروندان ناراضی 

 «بهرام میر» یکی از شهروندان خرم‌آباد درباره معضل زباله‌ها بیان می‌کند: بارها به چشم دیده‌ام که مطب‌ها و آزمایشگاه‌های فعال شهر زباله‌های عفونی خود را در سطل‌های زباله‌ای که کنار خیابان قرار دارند، می‌ریزند. 
وی ادامه می‌دهد: نمونه بارز این موضوع در کوچه مخابرات، کوچه‌های خیابان انقلاب و روبه‌روی بیمارستان شهدای عشایر و میدان شقایق به دلیل ازدیاد و تمرکز مطب‌های پزشکان قابل رویت است. در این مکان‌ها متاسفانه زباله‌های عفونی و پزشکی به راحتی در معابر عمومی قرار می‌گیرند و در بهترین حالت، شهرداری آنها را همراه با سایر زباله‌ها جمع‌آوری می‌کند در غیر این صورت به دلایل مختلف مانند تردد خودروها کیسه‌هایشان پاره و زباله‌ها در معبر پخش می‌شود. 


دسته‌بندی پسماندها

معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط ‌زیست لرستان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: پسماندهای بیمارستانی به 4 دسته عفونی، تیز و برنده، شیمیایی و دارویی و نیز عادی تقسیم می‌شوند. 

 «الهام برنا» می‌افزاید: بر اساس قانون، زباله‌های عفونی، تیز و برنده باید بی‌خطر‌سازی شوند؛ مابقی پسماندهای عادی محسوب می‌شوند. 

وی ادامه می‌دهد: با تفکیک پسماندها می‌توانیم پسماندهای عفونی را در مبدا کم و ایمن کنیم. با این کار حجم تولید پسماندهای عفونی کاهش می‌یابد و هزینه بی‌خطر‌سازی و ایجاد آلودگی کمتر می‌شود. 
این مسئول اظهار می‌کند: طبق قانون، هر تولید‌کننده پسماند - به جز تولیدکنندگان پسماندهای شهری - موظف است مدیریت اجرایی و هزینه تبدیل پسماند را به پسماند عادی تقبل کند. تشخیص این‌که پسماند عادی شده یا خیر نیز بر عهده سازمان حفاظت محیط ‌زیست است. 

وی می‌گوید: درباره مراکز درمانی، طبق ماده 7 مصوب هیات وزیران در سال 87، ضوابط و روش‌های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی تعیین تکلیف شده است. تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به تاسیس مراکز بیمارستانی، درمانی، کلینیک و... می‌کنند، موظفند برنامه مدیریت اجرایی پسماند خود را به تایید وزارت بهداشت و درمان برسانند. 

برنا می‌افزاید: اگر این واحدها برنامه اجرایی نداشته باشند نباید مجوز فعالیت دریافت کنند. در خصوص مطب‌ها نیز به همین شکل است و سازمان نظام پزشکی موظف است بر برنامه مدیریت اجرایی پسماند این مکان‌ها نظارت کنند. 
وی بیان می‌کند: مصوبه دیگر این بخش ماده 65 است که به صراحت بیان می‌کند مراکزی مانند دندانپزشکی‌ها، آزمایشگاه‌ها و... که پسماند پزشکی تولید می‌کنند، می‌توانند از امکانات بی‌خطر‌سازی بیمارستان‌های مجاور استفاده کنند. چون هر مطب نمی‌تواند یک مرکز بی‌خطر‌سازی داشته باشد، می‌تواند از مراکز بیمارستان‌های مجاور استفاده کند. 


حجم زباله‌های عفونی در بیمارستان‌های استان

معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط‌ زیست لرستان بیان می‌کند: میزان تولید پسماندهای عفونی در هر بیمارستانی بسته به نوع جراحی و بستری در آن متفاوت است. ولی نهایتا 20 درصد زباله تولیدی هر تخت فعال در بیمارستان‌ها به پسماندهای عفونی مربوط می‌شود و مابقی پسماند عادی است. 
این مسئول ادامه می‌دهد: در استان 42 بیمارستان وجود دارد که همگی از دستگاه‌های بی‌خطرساز برای زباله‌های عفونی خود استفاده می‌کنند. نظارت بر این مراکز به صورت پایش دوره‌ای 3 ماهه انجام می‌شود و بیشتر بیمارستان‌ها خوداظهاری در پایش را انجام می‌دهند. 

معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط ‌‌زیست لرستان عنوان می‌کند: در استان هر تخت بیمارستانی فعال بین 3 تا 4 کیلوگرم پسماند عفونی تولید می‌کند. در سال میزان تولید پسماندهای عفونی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان به 350 تن می‌رسد. وی ادامه می‌دهد: 42 بیمارستان در استان در سال 194 هزار و 764 کیلوگرم پسماند عفونی، 9738 کیلوگرم پسماند تیز و برنده و 306 هزار و 558 کیلوگرم پسماند شیمیایی تولید می‌کنند. 
برنا اظهار می‌کند: همچنین در استان 1110 مرکز درمانی وجود دارد که این تعداد نیز در سال 153 هزار و 846 کیلوگرم پسماند عفونی، 7692 کیلوگرم پسماند تیز و برنده و 43 هزار و 956 کیلوگرم پسماند شیمیایی تولید می‌کنند. 


پاسخ به انتقاد شهروندان

معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط ‌‌زیست لرستان در پاسخ به انتقادات شهروندان در خصوص بی‌خطر‌ نشدن زباله‌های عفونی برخی از مراکز و مطب‌ها عنوان می‌کند: سازمان نظام پزشکی متولی کلینیک‌ها و مطب‌های خصوصی است و طی انعقاد قراردادی بر این روند نظارت دارد. 
وی ادامه می‌دهد: هر مطب، کلینیک، آزمایشگاه، مرکز فیزیوتراپی و... که پسماندهای تولیدی واحد خود را بی‌خطر نکند، پروانه فعالیتش لغو می‌شود زیرا سلامت مردم شوخی‌بردار نیست. 


ناقص بودن روند بی‌خطر‌سازی در کشور

معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط ‌‌زیست لرستان به ناقص بودن روند بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی اشاره می‌کند و می‌گوید: در لرستان تفکیک 100 درصدی انجام نمی‌شود اما تفکیک صورت گرفته تقریبا قابل پذیرش است و همه بیمارستان‌های خصوصی و دولتی دستگاه بی‌خطر‌سازی دارند. 
برنا بیان می‌کند:‌ زیست‌محیطی‌ها اتوکلاو یا بی‌خطر‌سازی به وسیله دستگاه را پایان بی‌خطرسازی نمی‌دانند. آنچه مدنظر آنهاست، بی‌خطر‌سازی زباله در محل تولید، حمل آن به زباله‌سوز مرکزی بیرون از شهر و تبدیل شدنش به خاکستر است، نه دفن کردن زباله. 
وی ادامه می‌دهد: زباله‌سوز باید به یک سیستم کنترل آلودگی هوا مجهز باشد تا هیچ‌گونه خطری برای شهروندان و روستاییان ایجاد نشود. معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط ‌زیست لرستان می‌افزاید: متاسفانه این سیستم نه‌تنها در لرستان بلکه در سراسر کشور نیز به دلیل بالا بودن قیمت آن وجود ندارد. بنابراین سیستم بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی در سراسر کشور به صورت ناقص انجام می‌شود.