گفتوگو
گره ارز بر پروژه‌های شهرداری ارومیه
شهردار ارومیه در گفتوگو با همشهری: فقط ۴ درصد بودجه شهرداری از طریق مشارکت مردمی حاصل می‌شود
هادی پناهی | ارومیه – خبرنگار :
شهرداری ارومیه مدت‌هاست که با مشکلات عدیده اقتصادی درگیر است و این امر نیز باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای شهرداری در حوزه‌های مختلف خدمات‌رسانی شده است. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امروز شهرداران، نوسانات ارزی موجود در اقتصاد کشور است که باعث شده است سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشند. درباره این مشکلات با «محمد حضرت‌پور» شهردار ارومیه به گفتوگو نشستیم و از دغدغه‌های کارشناسان مدیریت شهری، کارمندان و کارگران این نهاد و مردم درباره شهرداری ارومیه پرسیدیم.
نقص قوانین در حوزه تدوین بودجه شهرداری
شهردار ارومیه درباره نحوه تدوین بودجه شهرداری ارومیه و دلیل موفق نبودن شهرداری در برآورده کردن آن می‌گوید: سیستم بودجه‌ریزی که در حال حاضر شهرداریها با آن کار می‌کنند، نقدی است. اگر یک کارشناس بودجه شهرداری را بررسی کند، تنها درآمدهای نقدی آن را مشاهده می‌کند و قبول دارد. به طور مثال اگر در ابتدای سال مالی، بودجه شهرداری ارومیه ۱۲۰۰ میلیارد تومان مصوب شود و کارشناسان در انتهای سال تحقق یافتن یا نیافتن آن را بررسی کنند، تنها به درآمدهای نقدی آن توجه کرده و می‌گویند ۵۰۰ میلیارد تومان از این بودجه تحقق یافته و ۷۰۰ میلیارد تومان کسری وجود دارد، اما این همه واقعیت نیست.
«محمد حضرت‌پور» می‌افزاید: تنها ۲۲۵ هکتار زمین به دارایی‌های شهرداری ارومیه در سال ۹۶ اضافه شده است. خرید این زمین به عنوان هزینه دیده می‌شود، اما به عنوان درآمدی که وارد بستر املاک شهرداری وارد می‌شود، ملاحظه نمی‌شود. به گفته وی، بسیاری از خدمات شهرداری در کارهای عمرانی در بخش درآمدهای آن لحاظ نمی‌شود و تنها به عنوان یک هزینه به آن نگاه می‌شود.
شهردار ارومیه با اشاره به نقص قوانین در بودجه‌ریزی شهرداری عنوان می‌کند: این مساله باعث می‌شود که عملکرد شهرداریها در حوزه مالی به‌درستی بیان نشود.
حضرت‌پور بیان می‌کند: ابتدای هر سال یک بخشنامه ضوابط بودجه از سوی وزارت کشور برای شهرداریها ابلاغ می‌شود و ما نیز بر اساس آن اقدام به طراحی بودجه سال آینده و هزینه و درآمد شهرداری می‌کنیم. برخی از هزینه‌های ما مربوط به هزینه‌های جاری و حقوق پرسنل است که بر طبق قوانین کار و بیمه پرداخت می‌شود. در این موارد ما دخل و تصرفی نمی‌توانیم داشته باشیم.
وی ادامه می‌دهد: با یک خلأ جدی در بخش قوانین بودجه‌ریزی شهرداریها در کشور مواجهیم. دولت لایحه‌ای را نیز برای رفع بسیاری از مشکلات آماده کرده است اما هنوز این لایحه به مجلس نرفته و اجرایی نشده است.
تحقق درآمد پایدار در گرو افزایش مشارکت‌های مردمی
حضرت‌پور درباره درآمدهای پایدار شهرداری ارومیه اظهار می‌کند: در مورد درآمدهای پایدار در زمان‌های مختلف بحث‌های مختلفی صورت می‌گیرد. یکی از منابع تحقق درآمدهای پایدار شهرداریها مشارکت‌های مردمی است که در کشور ما بسیار پایین است. در ارومیه تنها ۴ درصد بودجه شهرداری از طریق مشارکت مردمی حاصل می‌شود که این رقم در شهر تهران در حدود ۲ درصد است.
این مسئول می‌افزاید: در دنیا درآمدهای پایدار برای شهرداری از طرق مختلفی حاصل می‌شود. یکی از این روش‌ها اخذ عوارض آلایندگی از کارخانه‌های اطراف شهر است. در ارومیه این رقم در سال ۸۵ مبلغ ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود که بعد از گذشت 12 سال از طریق ارزش افزوده سیستم مالیاتی این رقم را نمی‌توانیم وصول کنیم. پس بخشی از درآمدهای پایدار شهرداری به قوانین موضوعه کشوری برمی‌گردد که باید از آن طریق این درآمدها محقق شود.
به گفته وی، بحث دیگری که درباره درآمدهای پایدار شهرداری می‌توان به آن اشاره کرد بحث مشارکت‌های سرمایه‌گذاری است. شهردار ارومیه می‌گوید: در طول چند سال فعالیت شهرداری به‌ویژه از سال ۹۴ و ۹۵ به بعد، موضوع مشارکت‌های سرمایه‌گذاری به عنوان یکی از مولفه‌های مغفول‌مانده مدیریت شهری مطرح شد. برای تحقق این موضوع نیز، شهرداری ارومیه در این موضوع ورود داشته است. به طور مثال در پروژه تجاری رزت ما ۴۰ درصد سهم داریم که از این 40 درصد می‌شد به صورت ماهانه مبلغ 2 میلیارد تومان درآمد کسب کرد. یا در پروژه تکبیر که با نگاه تولید پوشاک اسلامی عملیاتی شد، مشارکت داشته‌ایم. در نهایت نیز در پروژه تجاری اوریاد ۲۷ درصد سهم داریم تا از آن بتوانیم درآمدهای پایدار برای شهرداری کسب کنیم.
حضرت‌پور ادامه می‌دهد: این پروژه‌ها با بدترین شرایط اقتصادی برای شهرداریها همزمان شد و با توجه به رکود حاکم بر کشور سرمایه‌گذاران حاضر به مشارکت در پروژه‌های مختلف نشدند. بر این اساس نیز این پروژه‌ها با تاخیر در زمان اتمام مواجه شد.
وی در پاسخ به این سوال که با شرایط فوق این پروژه‌ها چه زمانی افتتاح خواهند شد، بیان می‌کند: پروژه رزت در سال ۱۴۰۰ افتتاح خواهد شد، اما فاز یک آن که شامل یک هایپرمارکت بزرگ است، در دهه فجر امسال افتتاح می‌شود. تحویل پروژه اوریاد نیز تا تیر سال ۱۳۹۸ است. در مورد پروژه تکبیر با توجه به این‌که سرمایه‌گذار آن خارجی بوده و از کشور خارج شده است، به دنبال سرمایه‌گذار جدید هستیم.
کمربند دوم شهر؛ یکی از فاخرترین پروژه‌های عمرانی شمال غرب
شهردار ارومیه درباره پروژه‌های شاخص شهرداری ارومیه می‌گوید: ایجاد کمربند دوم شهر یکی از فاخرترین پروژه‌های شمال غرب کشور خواهد بود و کمربندی قسمت شرقی و غربی ارومیه را به هم وصل خواهد کرد. کمربند اول در بحث ترافیک و پدافند غیرعامل، قابل دفاع بود و باعث شد در این شرایط ما نیز بهتر بتوانیم از ایجاد کمربند دوم دفاع کنیم. کمربند دوم شهر با نگاه سرمایه‌ای خواهد بود و هزینه‌های اجرای آن را باید از خود پروژه دربیاوریم.
وی عنوان می‌کند: پروژه کمربندی دوم به طول ۲۹ کیلومتر با عرض ۱۰۰ متر خواهد بود که بخشی از آن در طول زمان اجرا شده است. پیش‌بینی ما برای پایان پروژه سال 1400 بود اما با توجه به نوسانات ارزی، شهرداری امکان ریسک برای ورود به عقد قرارداد با شرکت‌های بین‌المللی و یکی از پیمانکاران بزرگ کشور را ندارد.
حضرت‌پور ادامه می‌دهد: دومین پروژه فاخر ما ایجاد تراموا در خیابان امام (ره) است. ما زمانی که دلار 3 هزار تومان بود با پیمانکار اروپایی وارد مذاکره شدیم، اما اکنون دلار در بازار تا ۱۴ هزار تومان معامله می‌شود و ارز دولتی نیز به شهرداریها اختصاص نیافته است. این را که گفته می‌شود شهرداری از این پروژه برای اهداف تبلیغاتی سیاسی استفاده می‌کند تکذیب می‌کنم. تا تثبیت قیمت ارز امکان ورود برای عقد قرارداد را نخواهیم داشت.
این مسئول بیان می‌کند: پروژه آذربایجان نیز برای ما از ارزش ترافیکی بسیار بالایی برخوردار است. با پیمانکار این پروژه نیز در حال مذاکره هستیم، نوسانات ارزی و افزایش قیمت مصالح ما را دچار مشکل کرده است. در نهایت با پیمانکار به توافق رسیدیم که باند خروج از شهر به سمت جاده امامزاده را تکمیل کرده تا برای ادامه پروژه، پیمانکار را خلع ید کرده و دوباره مذاکراتی برای ادامه فازهای پروژه را داشته باشیم.
وی در پاسخ به این‌که با توجه به کسالت پیش‌آمده برای معاونت عمرانی، شما مدیر حراست شهرداری را به عنوان معاون عمرانی و شهرسازی شهردار ارومیه منصوب کرده‌اید؛ بر این اساس تا چه حد فکر می‌کنید که ایشان بتوانند از عهده مأموریت‌هایشان بربیایند، اظهار می‌کند: «محمدکاظم زوار» قبل از آن‌که به عنوان مدیر عمرانی منصوب شود، شهردار یکی از مناطق بود و در رشته مهندسی عمران تحصیل کرده است. بعد از کسالتی که برای «رضا جوان‌کیا» معاون عمرانی سابق پیش آمد، تصمیم به تغییر ایشان گرفتیم بنابراین باید فردی را انتخاب می‌کردیم که هم به مجموعه و هم به پرسنل آشنا باشد.
تحقق شعار شهر الکترونیک در میانه راه
از قدیم اینطور شایعه شده است که شهرداریها جزو سازمان‌هایی هستند که بیشترین میزان دریافت رشوه در آنجا انجام می‌گیرد. شهردار ارومیه در این باره می‌گوید: در تمام دستگاه‌هایی که نیروی انسانی آنها به طور مثال از 10 نفر بیشتر شود، اگر کارکرد سیستماتیک وجود نداشته باشد، تخلف مشاهده خواهد شد. شهرداری ارومیه نیز مسلما از این امر مستثنی نیست. فعالیت‌های خود را برای برطرف کردن و حذف تخلفات آغاز کرده‌ایم، اما چون در گذشته روی این موضوع کم‌کاری شده است تا رسیدن به نتیجه مطلوب فاصله داریم. به طور مثال برای صدور پروانه الکترونیکی پروانه ساختمان ما باید پرونده ۲۸۰ هزار ساختمان را که در شهر وجود دارد مطالعه کرده و موارد مختلف آن را وارد سیستم می‌کردیم. بعد از ۶ سال هنوز این کار به اتمام نرسیده است. در حال حاضر تنها فایل‌های مربوط به شهرداری منطقه ۲ باقی مانده است که بعد از اتمام آن اقدام به صدور پروانه الکترونیکی خواهد شد.
وی می‌افزاید: یکی از شعارهای ما شهر الکترونیک است. در قراردادی که با شرکت ایرانسل عقد کرده‌ایم به دنبال توسعه فیبر نوری در شهر هستیم. با تکمیل زیرساخت‌ها دنبال آن هستیم که همه خدمات ما به صورت غیر‌حضوری انجام شود. در صورت تحقق آن هم میزان تخلفات بسیار کم خواهد شد و هم از سفرهای غیرضروری شهری جلوگیری می‌شود. نمی‌توانیم منکر تخلفات شهرداریها باشیم، اما به‌جرات می‌گویم این تخلفات سازمان‌یافته و سیستماتیک نیست. در کدام سازمان تخلف وجود ندارد. در این حوزه نمره شهرداری ارومیه 5 از 10 خواهد بود.
تعامل با شورا
حضرت‌پور در پاسخ به این سوال که در اذهان عمومی این‌گونه مطرح است که شما در انتخابات اخیر هیات رئیسه شورای شهر ارومیه بیشتر تمایل داشتید در رقابت بین «رسول اصغرزاده» و «محمدرضا علیزاده امامزاده» همچنان شاهد این باشید که اصغرزاده ریاست شورا را برای یک سال دیگر بر عهده داشته باشد، بیان می‌کند: شورا محل تصمیم‌گیری و ناظر بر اقدامات شهرداری است. بنده در هر 2 حوزه، عملکرد شورای شهر ارومیه را مثبت ارزیابی می‌کنم. ی
کی از ویژگی‌های جالب این شورا و شورای قبلی این است که همه صحبت‌های اعضا برای پیشبرد امور مردم است و درگیری‌های سیاسی، حزبی و یا قومی در آن وجود ندارد. بنده به عنوان شهردار عامل اجرای سیاست‌های شورا هستم و هرچند در برخی مقاطع ممکن است تصمیمات این عزیزان چندان باب میل ما به عنوان یک عامل اجرایی نباشد اما سعی کرده‌ایم تعاملات خوبی با شورا برقرار کنیم و تا کارها روی زمین نماند. شهردار ارومیه ادامه می‌دهد: برای تعیین ریاست شورای شهر دخالت مستقیمی نداشتم، اما به دلیل مشکلات مالی که گریبان شهرداری ارومیه را گرفته است، معتقد بودم که با انتخاب اصغرزاده شهرداری می‌تواند از فضای تنش دور باشد. تصمیم اعضای شورا بر خلاف نظر شخصی ما بود و ما نیز کاملا احترام می‌گذاریم. علیزاده نیز از یکی از اعضای فعال شوراست که ما نیز تعامل و همکاری خوبی با یکدیگر داریم.
ارومیه 2020، برند گردشگری
«محمد حضرت‌پور» شهردار ارومیه درباره اجرای پروژه گردشگری ۲۰۲۰ می‌گوید: برند و برندسازی در دنیا به عنوان یک علم مدیریت مطرح است. شهرداری نیز برای شناساندن ارومیه به مردم کشور و همچنین همسایگان خارجی اقدامات متعددی انجام داده است که از آن جمله می‌توان به برگزاری جشنواره‌های مختلف مانند جشنواره انگور یا جشنواره گل‌ها اشاره کرد. در کنار آن، می‌خواستیم یک شهربازی مدرن ایجاد کنیم که تا شعاع ۲۵۰ کیلومتری گردشگر برای شهر جذب کند. برای بالا بردن انتفاع اقتصادی مردم، ما چاره‌ای نداشتیم جز این‌که چند راهبرد را پیش ببریم.
یکی از این راهبردها بحث گردشگری و توریسم بود. برای این‌که یک گردشگر نیز به ارومیه بیاید ما باید پیشینه آن را به مردم معرفی کنیم، در قدیم ارومیه را پاریس ایران می‌گفتند، اما این عنوان سال‌هاست فراموش شده است. وی تاکید می‌کند: تلاش ما بر این است که ارومیه را به عنوان شهر بین‌المللی گردشگری معرفی کنیم و سال‌هاست در این باره مشغول مطالعه و کار هستیم. البته دستگاه‌های دیگر در این زمینه ما را همراهی نکردند، بنابراین تصمیم بر آن شد که به منظور برندسازی یک عنوان برای تقویت حوزه گردشگری شهر انتخاب کنیم. ۲۰۲۰ نیز از همین تفکر نشات می‌گیرد.
میزان رضایت از شهرداری
«محمد حضرت‌پور» شهردار ارومیه درباره میزان رضایت مردم از شهرداری ارومیه می‌گوید: رضایت و نارضایتی مردم از بخش‌های مختلف شهرداری، متفاوت است. بیشترین نارضایتی مربوط به ما در حوزه صدور پروانه‌های ساختمانی در شهرداری مناطق است. در برخی از حوزه‌ها نیز مانند فضای سبز میزان رضایت مردم تا 80 درصد است اما در حوزه آسفالت معابر میزان رضایت مردم از شهرداری در حدود ۵۰ درصد است. اقداماتی انجام داده‌ایم اما با توجه به افزایش بی‌رویه قیمت قیر باید فکر‌های اساسی‌تری در این حوزه اندیشیده شود. وی در پاسخ به این سوال که شما اقدام به ایجاد فرهنگسراهای متعدد در مناطق مختلف شهر کرده‌اید، ارزیابی شما از میزان رضایت مردم از این فرهنگسراها چگونه است، بیان می‌کند: با وجود ایجاد زیرساخت‌های مناسب، اما به دلیل نبود کارهای خلاقانه میزان رضایت از فرهنگسراها کم است. در سال آینده برای جبران کاستی‌ها به سمت تخصصی‌سازی فرهنگسراها خواهیم رفت و برخی از خدمات شهری در فرهنگسراها انجام خواهد شد.
در همینه زمینه :
