یادداشت
توطئه در اسکاندیناوی
عبدالرضا فرجی‌راد/سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان
مقامات دانمارک ایران را به تلاش برای اجرای نقشه ترور یک فرد در خاک این کشور متهم کرده‌اند. بنابر ادعای آنها، فرد مورد هدف در این نقشه «حبیب جبر» رهبر شاخه دانمارکی گروهک جدایی‌طلب الاحوازیه بوده است؛ همان گروهکی که نامش در ارتباط با حمله تروریستی به رژه نیروهای مسلح در اهواز مطرح شد. به گفته رئیس سرویس اطلاعاتی دانمارک، یک نروژی ایرانی‌تبار در تاریخ 29مهرماه به اتهام طراحی حمله و جاسوسی برای ایران در سوئد بازداشت شده است. در پی این اتهامات و ادعاها بود که «اناس سموئلسون» وزیرخارجه دانمارک سفیر خود را از تهران به کپنهاک فراخواند. در همین حال، وی خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر اتحادیه اروپا علیه ایران شده است. در همین حال، وزیر خارجه آمریکا هم بازداشت مظنون ایرانی را به دانمارک تبریک گفته و از متحدان و شرکای اروپایی آمریکا خواسته تا در برابر تهدیدهای ایران برای صلح و امنیت مقابله کنند.
لازم به یادآوری است که در هفته‌های گذشته اتهامات مشابهی از سوی دولت فرانسه علیه نهادهای اطلاعاتی ایران مطرح شد و در ارتباط با این موضوع یک دیپلمات ایرانی مقیم اتریش به اتهام تلاش برای بمبگذاری در گردهمایی منافقین در حومه پاریس در آلمان دستگیر و سپس برای انجام تحقیقات به بلژیک مسترد شد. پس از مدتی دولت فرانسه اعلام کرد که دارایی‌های 2 فرد مرتبط با سرویس‌های اطلاعاتی ایران را توقیف کرده است.
هرچند وزارت خارجه و دولت ایران، جمله ادعاها و اتهامات مقامات اروپایی در ارتباط با این پرونده‌ها را قویا تکذیب کرده‌اند و آن را به نقشه‌ای از سوی منافقین برای تحت‌تأثیر قرار دادن روابط مثبت ایران و اروپا دانسته‌اند اما سؤال این است که طرح اینگونه ادعاها و اتهامات از سوی دولت‌های اروپایی در آستانه اجرایی شدن دور دوم تحریم‌های آمریکا و نیز در شرف اجرایی شدن سازوکار همکاری مالی و اقتصادی ایران و اتحادیه اروپا
به چه معناست؟
به‌نظر می‌رسد که طیفی از نیروهای مخالف ایران شامل آمریکا، اسرائیل، منافقین و بعضی از کشورهای عربی تلاش می‌کنند که ابتکار اتحادیه اروپا برای تداوم روابط بانکی و اقتصادی با ایران را تحت‌تأثیر قرار داده و آن را خنثی سازند. این طبیعی است که ما در این برهه شاهد اتفاقاتی باشیم که می‌تواند روابط ایران و اروپا و به‌ویژه افکار عمومی اروپا علیه ایران را تحت‌تأثیر خود قرار دهد. درحالی‌که دولت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا در کنار ایران ایستاده‌اند و تلاش می‌کنند مکانیسم‌هایی را برای تداوم ارتباط مالی با ایران طراحی و اجرا کنند، طبیعی به‌نظر می‌رسد که در چنین شرایطی، آمریکا و متحدانش بخواهند تصویری منفی از ایران به افکار عمومی اروپا ارائه دهند. این تصویر منفی می‌تواند مبتنی بر این گزاره باشد: «حمایت از ایران به‌عنوان یک کشوری که در تلاش برای اجرای طرح‌های تروریستی در کشورهای اروپایی است، نباید در دستور کار اتحادیه اروپا و دولت‌های اروپایی باشد.» در این سناریو برخی کشورهای اروپایی که تحت‌تأثیر لابی‌های مخالف ایران قرار دارند و تمایل چندانی برای حفظ برجام ندارند، احتمالا نقش پررنگ‌تری دارند. این کشورها که شمار آنها در اروپا بسیار اندک است در جلسات مختلفی که برای ایجاد سازوکارهای مالی با ایران برگزار شده بود، مخالفت خود را با این سازوکارها اعلام کرده بودند و حتی تلاش کرده‌اند سایر کشورهای اروپایی را با تحریم‌های آمریکا همراه کنند؛ بنابراین، این دور از نظر نیست که برخی دولت‌های اروپایی که هماهنگی بیشتری با آمریکا دارند، بخواهند در طراحی‌های ضد‌ایرانی آمریکا و متحدانش نقش‌آفرینی کرده و برای تحت‌تأثیر قرار دادن افکار عمومی اروپا علیه ایران تلاش کنند.
اینکه پل ارتباطی میان 2 کشور دانمارک و سوئد به‌مدت 8ساعت برای دستگیری یک فرد مظنون مسدود شود و مسافران، کشتی‌ها، قطارها و خودروها در این مسیر متوقف شوند، امری کاملا غیرطبیعی و تصنعی به‌نظر می‌رسد یا اینکه واکنش گسترده مقامات اروپایی در سطوح مختلف شامل رئیس سرویس اطلاعات دانمارک، وزیرخارجه و نخست‌وزیر این کشور نسبت به دستگیری فردی که مدعی ارتباط با ایران است، کاملا شک‌برانگیز است. اجرای مانور رسانه‌ای گسترده برای یک نقشه‌ای که اجرا نشده و اتفاقی که نیفتاده، بسیار قابل تامل است. این مسئله می‌تواند یک نمایش بزرگ برای تحت‌تأثیر قرار دادن افکار عمومی اروپایی‌ها علیه ایران باشد. سناریوهای گوناگونی برای این طراحی‌ها می‌توان ترسیم کرد؛ برای مثال ممکن است نیروهایی از منافقین یا مرتبط با آمریکا، عوامل یا افرادی را در نروژ تحریک کرده باشند، تا به‌واسطه آن بخواهند یک مانور گسترده اطلاعاتی و امنیتی علیه ایران تدارک دیده و اجرا کنند.
ایجاد یک تصویر منفی نزد افکار عمومی اروپایی‌ها این نتیجه را برای مخالفان ایران خواهد داشت که فشارها بر دولت‌های اروپایی و اتحادیه اروپا را برای همراهی با تحریم‌ها افزایش خواهد داد. تلاش نهایی و غایی مخالفان ایران به رهبری آمریکا برای خنثی کردن مکانیسم‌های همکاری ایران و اروپا می‌تواند تشدید شکاف میان ایران و اروپا و نهایتا خروج ایران از برجام باشد. نتیجه این سناریو قرار گرفتن اروپا در کنار آمریکا علیه ایران خواهد بود. بنابراین لازم است که ایران واکنش بسیار حساب شده و دقیقی نسبت به اتفاقاتی مشابه آنچه در دانمارک و فرانسه رخ داده است، نشان دهد؛ ایران باید از انجام اقدامات متقابل مانند فراخواندن سفیر خود پرهیز کرده و با افزایش تحرکات دیپلماتیک، انجام مذاکرات و بررسی‌ها و انجام برخی اقدامات برای شفاف‌سازی تلاش کند تا اینگونه توطئه‌ها را از خود دور کند. ایران باید این مسئله را برای اروپایی‌ها روشن سازد که در پشت پرده این اتفاقات یک برنامه‌ریزی حساب شده با هدف ایجاد شکاف میان ایران و اروپا صورت گرفته‌است.
در همینه زمینه :